2004-26 sayılı genelge
Dizin
1998/14 sayılı genelge ve 2005/24 sayılı genelge ve 2016/93 sayılı genel yazı ile birlikte değerlendirilmelidir.
Hukuk 9335
Ankara, 15.6.2004
Özü: Noterliğe tasdik için getirilen kağıtlara ait damga vergisinin ödeme prensipleri hk.
G E N E L G E
( 26 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
İLGİ: 01.05.1998 günlü ve Hukuk 6441 (1998/14) sayılı genelgemiz.
İlgi Genelgemiz ile damga vergisini makbuz karşılığı ödeme mükellefiyetine tabi kuruluşların taraf oldukları kağıtlara ait damga vergisinin ödeme prensipleri bildirilmiş ve ayrıca 32 Seri Nolu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile makbuz mukabili ödeme mükellefiyeti kapsamına ilave edilen mükellefler duyurulmuştur. Bu Tebliğde belirtilen mükelleflerin damga vergisini makbuz mukabili ödemeleri, bilahare yayımlanan 33 Seri Nolu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile ihtiyari hale getirilmiştir. Genelgemizde yapılan duyuruda ayrıca, noterliklerde düzenleme ve tasdik işlemine tabi tutulan kağıtlara ait damga vergisinin işlemi yapan noter tarafından tahsil edilmesi gerektiği açıklanmıştır.
Ancak, İstanbul Noter Odası Başkanlığı yazısı ekinde alınan İstanbul Defterdarlığı, Beyoğlu Vergi Dairesi Başkanlığınca noterlikte tasdik işlemine tabi tutulan bir mukavele sebebiyle ilgili mükellefe hitaben düzenlenen 23.05.2003 günlü ve 10335 sayılı yazıda,
1512 sayılı Noterlik Kanununda yer alan düzenleme ve onaylamaya tabi işlemler itibariyle yapılan bir inceleme neticesinde, 1512 sayılı Kanunun 84 ncü maddesindeki hüküm gereğince düzenleme şekline tabi kağıtlarla ilgili damga vergisinin işlemi yapan noter tarafından tahsil olunacağı, aynı Kanunun 90 ıncı maddesindeki onaylama şekline tabi kağıtlara ait damga vergisinin ise düzenleyen tarafların tabi olduğu usule göre ödeneceği belirtilmektedir. Bu meyanda örneğin bir mukavelenin taraflarından her hangi birinin makbuz mukabili ödeme mükellefiyetine tabi olması durumunda, üzerinde onaylama işlemi yapılacak kağıda ait damga vergisinin 20 seri numaralı Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği esasları çerçevesinde makbuz mukabili ödeme prensiplerine göre yerine getirilmesi ve bu sebeple de söz konusu kağıda ait damga vergisinin işlem yapan noter tarafından tahsil edilmesinin mümkün olmadığı ifade edilmektedir.
Konu hakkında Maliye Bakanlığına müracaat edilerek, “Defterdarlık görüşüne aşağıda belirtilen gerekçeler çerçevesinde iştirak edilmesi mümkün olmamıştır.
1- Bakanlığınızca, Birliğimize gönderilen (1997/40 sayılı genelgemize esas olan) 09.07.1997 günlü ve 28587 sayılı yazıda,
a) Vergiye tabi kağıdın bir anonim şirket ile gerçek kişi veya damga vergisini makbuz mukabili ödeme mükellefiyeti dışında başka şekillerde (örneğin pul ile) ödemek durumunda olan kuruluş arasında düzenleniyor olması ve kağıdın her iki tarafın imzasını ihtiva etmesi halinde, bu kağıtla ilgili damga vergisinin, vergiyi makbuz mukabili ödeme mükellefiyeti bulunan anonim şirket tarafından beyanname ile bildirilip ödenmesi gerektiği,
Bu bakımdan sözü edilen kağıt üzerinde yer alan makbuz mukabili ödeme şerhi verginin ödenmesi manasında olduğundan noter tarafından başkaca bir işlem yapılmasına gerek bulunmadığı,
2- Bu kağıtlarla ilgili düzenlemenin noterlerde yapılıyor olması halinde, 488 sayılı Kanunun 24 ncü maddesinin 3 ve 4 üncü fıkraları hükümleri de dikkate alınarak verginin ilgili noter tarafından tahsil olunması gerekeceği,
bildirilmiştir.
Uygulamada, Defterdarlık görüşünden de anlaşılacağı üzere düzenleme ve onaylama işlemlerinin münhasıran 1512 sayılı Noterlik Kanununda yer alan şekli şartlara bağlı kalınarak incelendiği anlaşılmaktadır. Oysa 488 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki vergiyi doğuran olay bakımından kağıdın düzenlenmesi yönünden konunun incelemeye tabi tutulmadığı görülmektedir.
Bilindiği gibi, 488 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde Kanuna ekli 1 sayılı tablodaki vergiye tabi kağıtlar teriminden kastın, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve her hangi bir hususu ispat ve belli etmek üzere ibraz edilebilecek belge vasfını kazanan kağıtlar olduğu hükme bağlanmıştır. Bu hüküm çerçevesinde kağıdın hukuken tekemmülü manasına gelen düzenleme ve taraf imzalarının konulması ile birlikte düzenleme işlemi tamamlanmakta ve bu safhada da bu kağıt Kanuna ekli 1 sayılı tabloda yer almak kaydıyla damga vergisinin konusuna girmektedir.
Bu açıklama ışığında 1512 sayılı Kanunda belirtilen onaylama şekline tabi işlemlerden olsa dahi vergiye tabi kağıtlar üzerine konulan taraf imzaları çoğunlukla noter huzurunda tamamlanmaktadır. Bu durumda da bu kağıtla ilgili vergi alacağı noterlikte doğmaktadır. Öyleyse bu kağıtla ilgili düzenlemenin noterlikte yapıldığının anlaşılması gerekmektedir. Hal böyle iken söz konusu kağıda ait damga vergisinin, Bakanlığınızın yukarıda belirtilen görüşü çerçevesinde ilgili noterlik tarafından tahsil edilmesi mecburiyeti bulunmaktadır.İstanbul Defterdarlığı Beyoğlu Vergi Dairesi Başkanlığı görüşünde konunun bu boyutunun tamamen gözden uzak tutulduğu görülmektedir.
Buna göre ekli Vergi Dairesi Başkanlığı görüşünün, belirtilen gerekçeler ışığında incelenmesi ile varılacak sonucun Birliğimize bildirilmesini arz ederim.” şeklinde talepte bulunulmuştur.
Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünden cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 12.05.2004 günlü toplantısında görüşülen 27.02.2004 günlü ve 8454 sayılı yazıda ise; söz konusu yazımızın incelendiği ve konu hakkında Beyoğlu Vergi Dairesi Başkanlığının 23.05.2003 günlü ve 10335 sayılı özelgesinde belirtilen görüşün Bakanlıklarınca da uygun bulunduğu belirtilmektedir.
Buna göre
- 16 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği kapsamındaki damga vergisini makbuz mukabili ödemeye mecbur olan kuruluşların,
- 32 ve 33 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğleri ile Damga Vergisini makbuz mukabili ödemeleri konusunda ihtiyarilik tanınan mükelleflerin,
- Ayrıca Maliye Bakanlığından izin alarak damga Vergisini devamlı surette makbuz mukabili ödeyen kuruluşların,
Tek taraflı veya vergiyi makbuz mukabili ödeme mükellefiyeti dışında kalan kişi veya kuruluşlarla bir ay içerisinde düzenledikleri kağıtlara ait damga vergisini ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar makbuz karşılığı ilgili vergi dairesine ödemeleri gerekmektedir.
Ayrıca bu mükelleflerin 20 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği esasları çerçevesinde tutacakları damga vergisi defterini notere tasdik ettirmeleri ve bağlı olduğu vergi dairesine müracaat ederek sürekli damga vergisi mükellefiyet tesis ettirilmiş olmaları gerekmektedir.
Bu çerçevede onaylama işlemlerde;
a) Damga vergisini sürekli makbuz mukabili ödemekte olan mükelleflerin noterlik dışında düzenledikleri kağıtlar üzerine konulan ve yetkili şahısların imzası bulunan “.......-TL. damga vergisi tarafımızdan makbuz mukabili ödenecektir.” şeklindeki şerh, ödeme hükmündedir. Bu şerh üzerinde kağıdın damga vergisi defterindeki kayıt sıra numarasının da konulması şarttır.
b) Bu kağıtların bilahare noterliğe örnek çıkarma veya tasdik işlemi için getirilmesi halinde ilgili noterliğin yukarıda belirtilen şerhi görmesi ve makbuz karşılığı ödeneceği belirtilen damga vergisi tutarının, ödenmesi gereken tutara eşit olduğunu tespit etmesi gerekmektedir.
c) Bu suretle örnek çıkarma ve tasdik işlemine konu kağıt için ilgili noterlikçe ayrıca damga vergisi tahsil olunamayacaktır.
d) Yukarıda belirtilen şerhin konulmamış olması halinde, gerekli verginin usulüne uygun surette ödettirilmesinden sonra işlem yapılacağı tabiidir.
Ancak, noterlikte düzenleme işlemine konu olan kağıtların damga vergisini, işlemi yapan noterin tahsil etmesi hususundaki uygulamaya aynen devam edilecektir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28.Noteri)