1993-21 sayılı genelge
Dizin
2002/3 sayılı genelge ve 2003/35 sayılı genelge ile birlikte değerlendirilmelidir.
ANKARA, 12.3.1993
Özü: Bazı sözleşmelerin noterlerce tercümeleri Hak.
GENELGE 21
Bir sorumuz üzerine Maliye ve Gümrük Bakanlığından gönderilen 26.2.1993 tarih ve 12762 sayılı yazıda:
"Yazınızın incelenmesinden merkezi yurt dışında bulunan şirket ve bankaların Türkiye'de açılan şubeleri ile ilgili olarak resmi mercilere ibraz edilmek üzere noterlikte tercümesi yapılan ana sözleşmenin damga vergisine tabi tutulup tutulmayacağı hususunda tereddüde düşüldüğü anlaşılmaktadır:
Bilindiği üzere Damga Vergisi Kanununun 1 nci maddesinde, bu kanuna ekli (1 ) sayılı tabloda yazılı kağıtların yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle damga vergisine tabi tutulacağı açıklanmıştır.
Bu nedenle, kurulacak olan şirketin sermaye şirketleri niteliğinde olması halinde (anonim, eshamlı komandit ve limitet) düzenlenecek olan mukavelenamenin ihtiva ettiği meblağ üzerinden, 488 sayılı Kanuna ekli 1 sayılı tablonun akitlerle ilgili kağıtlar bölümünün 1/3 fıkrasına göre:
İlk 100 milyon lira için ............................ ................. (binde 10)
Sonra gelen 100 milyon için ................................... (binde 7.5)
200 milyon TL. yukarısı için .................................... (binde 5)
Damga vergisine tabi tutulması ve vergi miktarının 1993 yılı için 77.399.000.- lirayı aşmaması gerekir.
Kurulacak alan şirketin sermaye şirketleri niteliğinde olmaması halinde ise düzenlenecek olan mukavelenamenin ihtiva ettiği meblağ üzerinden 488 sayılı Kanuna ekli 1 sayılı tablonun akitlerle ilgili kağıtlar bölümünün 1/a fıkrasına göre binde 5 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekir.
Ancak, 30 Teşrinisani 1330 (30 Kasım 1914) tarihli Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Münkasem Şirketler Hakkında Kanun hükümleri uyarınca, merkezleri Türkiye dışında bulunan yabancı uyruklu şirketlerin Türkiye'deki şubeleri, merkezlerinin kararı ile açılmakta, merkezlerine bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmekte ve yine merkezlerinin kararıyla faaliyetlerine son verilmektedir. Şubelerin, ayrı tüzel kişilikleri bulunmadığından merkezlerinin dışında ayrıca ara sözleşme düzenlemelerine gerek bulanmamakta ayrıca, şube açılmasıyla ığılı şirket yönetim kurulu kararı ile Türkiye şubesi vekiline verilmiş bulunan vekaletnamenin şirket kuruluş mukavelenamesi olarak kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan, Damga Vergisi Kanununun 18 ve 22/a maddeleri gereğince, anonim, kooperatif, eshamlı komandit ve limited şirket mukavelenamelerinin veya bunların sermaye artışlarıyla süre uzatmaları hakkındaki kararlarının tescil ve ilanı tarihinden itibaren 3 ay içinde makbuz karşılığı ilgili vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. Vergi bu süre içinde ödenmemiş ise V.U.K. nun 341 nci maddesi uyarınca vergi ziyaını teşkil etmektedir.
Buna göre, şirket kuruluş mukavelenameleri, sermaye artırımı ve süre uzatımı kararlarında vergiyi doğuran olay sözü edilen mukavelename ve kararların Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilanıdır.
Bu itibarla, merkezi yurtdışında bulunan banka ve şirketlerin Türkiye'de şube açmak üzere resmi dairelere ibrazı için tercüme edilen ana sözleşmenin damga vergisine tabi tutulabilmesi için, anılan şubelerin merkezlerinin dışında ayrıca ana sözleşme düzenlenmeleri ve söz konusu şirket kuruluş ana mukavelenamesinin Ticaret Sicili Gazetesinde ilanı gerekmektedir.
Bu nedenle, şubeler için söz konusu ana sözleşmenin Türkiye’ de düzenlenmesi mevzubahis olmadığı gibi Ticaret Sicili Gazetesi'nde de ilanı yapılmadığından Türkiye'de şube açmak üzere resmi dairelere ibrazı için tercüme edilen ana sözleşmenin damga vergisine tabi tutulmaması gerekir.
Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı II- Maktu harçlar bölümümün suretler ve tercümeler başlıklı 5 nci fıkrasının (a) bendinde, ılığılar veya ibraz edenlere verilecek her türlü mukavele, senet, yazılı kağıt ve kayıt suretlerinin ve fotokopilerinin beher sayfasından, (b) bendinde de tercüme suretleri ve yabancı dille yazılmış kağıtların suretleri ve tercümelerinin beher sayfasından (fotokopiler dahil) alınacak harç miktarları belirtilmiştir.
İncelemesinden de anlaşılacağı gibi, söz konusu fıkralarda, Türkçe metin suretleri ile yabancı dille yazılmış metinlerin suret ve tercümeleri ile tercüme suretlerinin her sayfasından ne kadar harç alınacağı belirtilmiş bulunmaktadır.
Buna göre, noterliklerde, imza ve mühür tasdiki söz konusu olmaksızın Türkiye'de şube açmak üzere resmi dairelere ibrazı için tercüme edilen ana sözleşmenin 492 sayılı Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin II-5/b fıkrası hükmüne göre harca tabi tutulması gerekir." denilmektedir. Bilginizi ve buna göre işlem ifasını rica ederim. Saygılarımla,
Türkiye Noterler Birliği
BAŞKANI
M. Muhsin BILGE
(Beyoğlu 23. Noteri)