2016-13 sayılı genelge
Dizin
İlgili genelge: 2012/16 sayılı genelge
Mali Danışmanlık -153-12133
Ankara,23.06.2016
Özü: Şantiye şefliği taahhütnamelerinde değer hk.
G E N E L G E ( 13 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
İLGİ: 2012/16 sayılı genelge
Gelir İdaresi Başkanlığı görüşüne dayanılarak yayımlanan 2012/16 sayılı Genelgemizle, kamu kurum ve kuruluşlarına hitaben düzenlenen ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde belirtilen manada menkul ve gayrimenkul bir malın aynına yönelik bir taahhüdü ihtiva etmediği gibi belli bir değere de konu teşkil etmeyen fenni mesul/teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerinin değer gösterilmesi mecburi kağıtlar meyanında bulunmaması sebebiyle, damga vergisine tabi olmayan bu kağıtla ilgili noter işleminden sadece maktu harç alınması gerektiği bildirilmiştir.
Diğer taraftan, Bolu Defterdarlığının bir yazısındaki bir kamu kurumunca ihalesi yapılan spor salonu bakım ve onarımı işinde inşaat mühendisi ve şantiye şefi olarak belirli bir süre çalışacağına ilişkin olarak, taahhütte bulunan şahıs tarafından düzenlenen taahhütnameden nispi damga vergisi ve noter işleminden de nispi harç tahsil edilmesi gerektiği hususundaki görüş üzerine Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmiştir.
Anılan Başkanlığa gönderilen yazımızda;
........ İnşaat mühendisi ve şantiye şefi olarak çalışacağını taahhüt eden kişi de yine o inşaatın sorumluluğunu üstlenmekte olduğundan fenni mesul/teknik uygulama sorumluları ile aynı fonksiyonu icra ettiği,
Bunların düzenlediği taahhütnamelerin de kamu kurum ve kuruluşlarına verildiği, ayrıca söz konusu kağıtların bir menkul veya gayrimenkul malın aynına yönelik bir taahhüde ilişkin bulunmadığı,
Dolayısıyla bu kağıtların da fenni mesuliyet/teknik uygulama sorumluluğu taahhütnameleri gibi değer gösterilmesi zorunlu kağıtlar arasında yer almadığı,
Buna göre, ilgili kamu kurumlarına ve bu meyanda ihale makamları ile belediyelere verilmek üzere düzenlenen fenni mesuliyet/teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerinde olduğu gibi,
1- Bir inşaatın başında inşaat mühendisi-şantiye şefi olarak belirli veya belirsiz bir süre çalışılacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnamelerin,
2- Yine bir inşaatta belirli veya belirsiz bir süre çalışılacağına dair inşaatla ilgili diğer meslek mensupları tarafından düzenlenen taahhütnamelerin,
3- İhaleyi kazanan veya bir yerde inşaat yapacak olan müteahhitler tarafından bu inşaatta örneğin 5 inşaat mühendisi-mimar vb. meslek mensubunu bulunduracağı-çalıştıracağı hakkındaki taahhütnamelerin,
Değere konu olmayacağı, damga vergisine tabi olmayan bu kağıtlarla ilgili noter işlemlerinden maktu harç alınmasının bir gereklilik olduğunun düşünüldüğü,
belirtilerek Bolu Defterdarlığı yazısının Başkanlıklarınca Birliğimize gönderilen fenni mesuliyet taahhütnamelerine ilişkin görüşleri esasları da göz önünde bulundurularak tetkiki ile yukarıda belirtilen hususlardaki görüşlerinin Birliğimize bildirilmesi talep edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 17.01.2013 günlü toplantısında görüşülen 17.12.2012 günlü ve 128596 sayılı yazıda ise özetle;
.........bir inşaatın başında inşaat mühendisi - şantiye şefi veya diğer meslek mensuplarının belirli veya belirsiz bir süre çalışacağına ilişkin olarak noterde düzenlenen taahhütnameler ile müteahhitlerin ihaleye katılmak için veya ihaleyi kazandıktan sonra veya bir yerde inşaat yapacak müteahhitin inşaatta bulunduracağı mühendis - mimar gibi meslek mensuplarına ilişkin olarak noterde düzenlenen ve bir hizmet akdi niteliğinde olan taahhütnamelerde değer gösterilmesi mecburi bulunmaktadır. Bu değer arz olunacak hizmete karşılık tespit veya tahmin olunan süre içinde ödenmesi gereken ücrettir.
denilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığının bu görüşüne karşıt görüş olarak düzenlenerek anılan Başkanlığa gönderilen yazımızla;
1-Bir inşaatın başlamasından bitimine kadar geçecek süre içerisinde bu inşaatta;
a) İnşaat Mühendisi
b) Mimar
c) Elektrik Mühendisi
d) Harita Mühendisi
e) Makine Mühendisi
ve benzeri sıfat ve statülerle çalışılacağına / bulunulacağına dair taahhütnamelerde değer gösterilmesi ve bu değer üzerinden nispi harç ve damga vergisi tahsil edilmesi gerekliliğinin ortaya çıktığı,
2-Yukarıda belirtilen gerekçeler ışığında bu nevi taahhütnamelerin de fenni mesuliyet / teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerinden bir farkının bulunmadığı, zira bu taahhütnamelerde de bir inşaatın başında bulunulması ve o inşaatın gereği gibi yapılmasının sağlanmasının amaçlanmakta olduğu,
3-Ayrıca, yukarıda belirtilen taahhütnamelerde değer gösterilmesi uygulamasının gerekçesini ise Başkanlıkları görüşüne göre bu taahhütnamelerin hizmet akdi niteliğinde olduğu düşüncesinin teşkil ettiği,
Bu görüşün kabulünün elbette mümkün olmadığı, zira bir kişinin bir işin başında, işin başlamasından bitimine kadar bulunacağı / çalışacağı hakkında düzenlediği taahhütnamenin tek taraflı irade beyanı olmak bakımından hizmet akdi olarak isimlendirilemeyeceği, aynı şekilde ihaleye giren veya bir ihaleyi kazanan müteahhit tarafından ihale makamına hitaben düzenlenen ve ihale konusu işte bulundurulacak / çalıştırılacak meslek mensuplarına ilişkin olup çalıştırılacak kişilerin imzasını ihtiva etmeyen taahhütnamelerin de hizmet akdi olarak kabul edilemeyeceğinin tabii olduğu,
4-Bu taahhütnamelerin hizmet akdi olarak kabul edilebilmesi için her iki tarafın da imzasını ihtiva etmesinin yasal bir zorunluluk olduğu, aksine bir uygulamanın, hukukun yok sayılması anlamına geleceği,
5-Kaldı ki sözü edilen taahhütnamelerin de ilgili kamu kurumlarına mevzuatın belirlemiş olduğu kurallara uyulması amacıyla düzenlendiği, ayrıca konusu itibariyle bir menkul veya gayrimenkul malın alımı, satımı ve aynını ilgilendiren taahhüde ilişkin olmayan bu taahhütnamelerin 492 sayılı kanunun 42 nci maddesindeki değer zorunluluğunun kapsamı dışında kaldığı,
6-Diğer taraftan inceleme konusu taahhütnamelerin Başkanlıkları görüşü çerçevesinde, bu kağıtlarda değer gösterilmesi zorunluluğunu gerektiren hizmet akdi olarak kabulü halinde, 4857 sayılı İş Kanununun 8 inci maddesi hükmü gereğince, bu kağıtların damga vergisi ve harçtan istisna edilmesinin gerektiği,
Zira Başkanlıklarının 2011/11 sayılı Genelgemize esas alınan 11.08.2011 günlü ve 76668 sayılı yazısında yer alan görüş çerçevesinde hizmet akitleri ve bu meyanda belirsiz süreli hizmet akitlerinin 4857 sayılı Kanunun 8 inci maddesi hükmü ile damga vergisi ve harçtan istisna edildiği,
Dolayısı ile de Başkanlıklarınca hizmet akdi olarak kabul edilen ve hangi süre ile düzenlendiği de belli olmayan inceleme konusu taahhütnamelere 4857 sayılı Kanun hükümleri gereğince (belirsiz süreli) hizmet akitlerine tanınan damga vergisi ve harç istisnasının tatbikinin icap ettiği,
İfade edilerek, konunun belirtilen hususlar çerçevesinde bir kere daha değerlendirilerek önem ve aciliyetine binaen tayin olunacak görüşün Birliğimize bildirilmesi talep edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 13.06.2016 günlü toplantısında görüşülen 18.05.2016 günlü ve 53527 sayılı yazıda ise;
. yazınızla, bir inşaatın başında inşaat mühendisi -şantiye şefi veya diğer meslek mensuplarının belirli veya belirsiz bir süre çalışacağına ilişkin olarak noterde düzenlenen taahhütnameler ile müteahhitIerin ihaleye katılmak için veya ihaleyi kazandıktan sonra veya bir yerde inşaat yapacak müteahhittin inşaatta bulunduracağı mühendis-mimar gibi meslek mensuplarına ilişkin olarak noterde düzenlenen taahhütnamelerin ne şekilde harca tabi tutulacağı hususunda görüş talep edilmiş; ilgi (c)'de kayıtlı yazımızla da bir hizmet- akdi niteliğinde olan söz konusu taahhütnamelerde değer gösterilmesinin mecburi olduğu ve nispi harç aranılması gerektiği bildirilmiştir.
Bu defa, ilgi (ç) ve (d)'de kayıtlı yazılarınızla, bir inşaatın başında inşaat mühendisi- şantiye şefi olarak belirli veya belirsiz bir süre çalışılacağına İlişkin olarak düzenlenen taahhütnamelerle, inşaatta belirli veya belirsiz bir süre çalışacağına dair diğer meslek mensupları tarafından düzenlenen taahhütnamelerin ve ihaleyi kazanan veya bir yerde inşaat yapacak olan müteahhitler tarafından bu inşaatta örneğin 5 inşaat mühendisi-mimar vb. meslek mensubunu bulundurulacağı, çalıştırılacağı hakkındaki taahhütnamelerin, fenni mesuliyet/teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerinde olduğu gibi maktu harca tabi olması gerektiğinin düşünüldüğü belirtilerek bu husustaki Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, "Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir." denilmiş, 41 inci maddesinde, "Noter harçları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır." hükmüne yer verilmiştir.
Kanunun "Değer Esası" başlıklı 42 nci maddesinde ise "Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır
Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz.
hükmüne yer verilmiştir.
Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin I-1 inci maddesinde, muayyen bir meblağı ihtiva eden her nevi senet, mukavelename ve kağıtlardan beher imza için nispi oranda; II-1 inci maddesinde ise belli meblağı ihtiva etmeyen ve alınacak harç miktarı kanun ve tarifede ayrıca gösterilmemiş olan senet, mukavele ve kağıtlardaki imzaların beherinden maktu tutarda harç alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, yazınız ekinde bir örneği yer alan bir işin başından sonuna kadar şantiye şefi (İnşaat Mühendisi) olarak çalışılacağına ilişkin olarak mühendisin taahhüdünü içerecek şekilde noterde düzenlenen taahhütnamelerin, 492 sayılı Kanunun 42 inci maddesinde belirtilen manada menkul veya gayrimenkul bir malın aynına yönelik bir taahhüdü ihtiva etmediği ve beIli bir değere konu teşkil etmediği anlaşıldığından, söz konusu taahhütnamelerin noterde tasdik edilmesi işleminden 492 sayılı Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin II-1 inci maddesine göre maktu harç aranılması gerekmektedir.
şeklinde görüş bildirilmiştir.
Bu görüşte, bir inşaatın başlamasından bitimine kadar geçecek süre içerisinde bu inşaatta şantiye şefi olarak görev yapacak
- İnşaat Mühendisi
- Mimar
- Elektrik Mühendisi
- Harita Mühendisi
- Makine Mühendisi
ve benzeri teknik elemanların düzenleyeceği taahhütnamelerde değer zorunluluğu olmayacaktır.
Yukarıda belirtildiği üzere, bu ve benzeri sıfat ve statülerle çalışılacağına / bulunulacağına dair taahhütnamelerin yanısıra ihaleyi kazanan müteahhidin bu meslek mensuplarını inşaatta bulunduracağı/çalıştıracağı hakkındaki taahhütnamelerde de değer gösterilmesinin gerekmediği düşüncesi 2012/16 sayılı Genelgemiz ile duyurulmuştu.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla
Yunus Tutar
Başkan