2012-16 sayılı genelge
Dizin
İlgili genelge: 2016/13 sayılı genelge
Mali Danışmanlık - 219-16967
Ankara, 03.08.2012
Özü: Fenni mesuliyet teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerinde değer hakkında
G E N E L G E
( 16 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
Bilindiği üzere geçmiş yıllardan beri süre gelmekte olan uygulama itibariyle bir inşaatın fenni sorumluluğunu üstlenmek üzere düzenlenen fenni mesuliyet / teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerin de asgari ücret x süre, süre belli değilse asgari ücret x 12 hesabı ile bulunacak değerler üzerinden nispi harç ve damga vergisi uygulanmıştır.
Ancak;
........... ilgili mevzuatta belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak imar mevzuatı gereğince ilgili idareye verilmek üzere yapı denetim firmasının yapı denetimini üstlendiğine dair noterde düzenlenen ve herhangi bir değer içermeyen taahhütnamenin maktu harca tabi tutulması; ayrıca belli parayı ihtiva etmeyen taahhütnameler 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer almadıklarından damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir.
şeklindeki Gelir İdaresi Başkanlığı görüşü 2011/7 sayılı genelgemizle noterliklerimize duyurulmuş ve sonrasında aynı vasıf ve mahiyet itibariyle düzenlenen fenni mesuliyet / teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerinin de değer mecburiyetine konu olmaması gerektiği yönünde Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 01.08.2012 günlü toplantısında görüşülen 23.07.2012 günlü ve 74940 sayılı yazıda;
Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir. denilmiş, 41 inci maddesinde de, Noter harçları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır. hükmüne yer verilmiştir. Kanunun 42 nci maddesinde ise Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.
(5766 sayılı Kanunun 11 inci maddesi ile değişen fıkra) Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz. hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun Çeşitli İşlemlerde Değer başlıklı 43 üncü maddesinde ise, Tarifede yazılı nispi harçların hesabında, sulh işlemlerinde sulh olunan bedel, rehin işlemlerinde rehin bedeli, kiralarda mukaveledeki süreye göre kira karşılığının toplamı, süre belli değilse bir yıllık kira tutarı, hizmet akdinde süreye göre verilecek ücretin toplamı, süre belli değilse bir yıllık ücret tutarı, sermaye şirketlerinde konulan ve ileride konulması taahhüt edilen sermayenin toplamı, kaydı hayatla irat bağlanmasında bir yıllık irat tutarı, harca esas olur.
Kiralamanın devir ve feshinde geri kalan süreye, sermayenin artırılmasında yalnız artırılan kısma ve sermaye paylaşılmasında mevcut miktara göre harç alınır.
(3689 sayılı Kanunun 10. maddesiyle eklenen fıkra) Motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemlerinde gösterilecek değer; işleme konu olan taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince tespit edilen ve işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kasko sigortasına esas değerinden aşağı olamaz. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince düzenlenen listelerde yer almayan eski model taşıtların asgari değeri; o taşıtların listede yer alan en eski modelleri için belirlenen değerinden, her model yılı için % 10 indirim yapılmak suretiyle tespit edilir. Birlikçe düzenlenen listelerde yer almayan taşıtların değerleri, emsali taşıtların değerlerinden aşağı olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir hükmüne yer verilmiştir.
Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin I-1 inci maddesinde, muayyen bir meblağı ihtiva eden her nevi senet, mukavelename ve kağıtlardan beher imza için binde 0,99 nispi harç alınacağı, II-1 maddesinde de, belli meblağı ihtiva etmeyen ve alınacak harç miktarı kanun ve tarifede de ayrıca gösterilmemiş olan senet, mukavele ve kağıtlardaki imzaların her birinden maktu esasa göre harç alınacağı açıklanmıştır.
492 sayılı Kanunun 42 nci maddesi gereğince noterde gerçekleştirilecek menkul ve gayrimenkul malların alım, satım, taahhüt ve rehne konu işlemlerini kapsayan her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilme zorunluluğu getirilmiş, 43 üncü maddede ise bazı noter işlemlerinde nispi esasa göre hesaplanacak noter harcının hesaplanacağı değerler belirlenmiştir.
Buna göre;
1- 43 üncü madde kapsamında yer alan kağıtların bu maddede belirtilen değerler üzerinden,
2- 42 nci madde gereğince belli bir değer gösterilmesi zorunlu olan ancak, 43 üncü madde kapsamında bulunmayan kağıtlarda, kağıdın düzenleyici hükümlerine paralellik teşkil edecek şekilde bildirilecek değer üzerinden,
3- 42 nci madde kapsamında yer almamakla birlikte, belli bir değer içeren kağıtların ihtiva ettiği değer üzerinden,
nispi harca tabi tutulması gerekmektedir.
Yazınız eki fenni mesuliyet taahhütnamesinin incelenmesinden, taşınmazlar üzerine plan ve projeye, standartlara, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak inşa edilecek binalarla ilgili olarak uyulması gereken kuralların düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Fenni mesuliyet taahhütnamesinin kamu kurum ve kuruluşlarına hitaben bu şekilde düzenlenmesi durumunda, 42 nci maddede belirtilen manada menkul veya gayrimenkul bir malın aynına yönelik bir taahhüdü ihtiva etmediği gibi, belli bir değere de konu teşkil etmemektedir. Dolayısıyla, fenni mesuliyet taahhütnameleri değer gösterilmesi zorunlu kağıtlar meyanında bulunmamaktadır. Bu nedenle, belli parayı ihtiva etmeyen fenni mesuliyet taahhütnamesinin, 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer almadığından damga vergisine tabi tutulmaması, ancak, taahhütname ile ilgili noterde yapılacak işlemlerin ise, 492 sayılı Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin II/1 pozisyonu gereğince maktu harca tabi tutulması gerekmektedir. Denilmektedir.
Bu görüş çerçevesinde bir yapının fenni mesuliyet / teknik sorumluluğunun üstlenilmesi manasında mimar ve mühendisler tarafından veya ihaleyi üstlenen müteahhitler tarafından düzenlenen fenni mesuliyet / teknik uygulama sorumluluğu taahhütnamelerinde değer zorunluluğu kaldırılmıştır.
Dolayısı ile söz konusu kağıtlar damga vergisine tabi tutulmayacak işlemden 492 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tarifenin II/1 pozisyonu gereğince maktu harç tahsil olunacaktır.
Diğer taraftan yukarıda belirtilen meslek sahiplerinin bir işverene bağlı olarak hizmet sözleşmesi ile çalışmaları halinde düzenlenen hizmet sözleşmelerinde, ilgili meslek odalarınca Birliğimize bildirilen ve Genel Yazı muhtevasında noterliklere duyurulan ücret miktarlarının gösterilmesi uygulamasına devam edilecektir.
Fenni mesuliyet/teknik uygulama sorumluluğuna ilişkin taahhütnamelerde değer uygulamasına ilişkin olarak yayımlanan 1981/36 ve 1982/43 ve 1985/80 ve 1985/95 ve 1992/52 ve 1997/62 ve 2000/37 ve 2000/48 ve 2001/30 ve 2003/55 ve 2005/37 ve 2006/12 ve 2006/54 ve 2007/21 ve 2007/37 ve 2011/4 ve 2011/12 ve 2011/13 Genelgeler ile 2001/65 sayılı Genel Yazımız uygulamadan kaldırılmıştır. uygulamadan kaldırılmıştır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
Yunus TUTAR
Başkan
(Beykoz 2.Noteri)