Mali Danışmanlık - 3-220

Ankara, 06.01.2010

Özü: Konusu menkul mal olan fason üretim sözleşmelerinde harç ve damga vergisi hak.

 

G E N E L G E

( 1 )

 

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

 

İLGİ: 22.04.2009 günlü ve Mali Danışmanlık 124-8022 (2009/16) sayılı genelgemiz.

 

Gelir İdaresi Başkanlığı görüşüne dayanılarak yayımlanan ilgi Genelgemizde, konusu balık ürünlerinin işlenmesi olan fason üretim sözleşmelerinde değer zorunluluğunun bulunmadığı bildirilmişti.

Bu defa bir noterliğimizin, konusu menkul mal olan fason üretim sözleşmelerinde değer konusundaki başvurusu üzerine Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen yazımızla, 2009/16 sayılı genelgemiz dayanağı balık ürünlerinin işlenmesi hakkındaki görüşlerinden de bahisle;

“Bir müracaatımız üzerine Birliğimize gönderilen ilgi yazınızda, balık ürünleri üretimine dair fason üretim sözleşmesinin konusu menkul veya gayrimenkul bir malın alımı, satımı veya rehni ile ilgili olmadığından bu kağıdın değer mecburiyeti kapsamına girmeyeceği belirtilmiştir.

Bu defa bir noterliğimizden alınan ve Yönetim Kurulumuzun 27.08.2009 günlü toplantısında görüşülen yazı ekindeki iki adet fason üretim sözleşmesinin, ilgide kayıtlı Başkanlığınız görüşü gereğince yayımlanan 2009/16 sayılı genelgemiz kapsamında yorumlanıp yorumlanmayacağı hususunda görüş talep edilmektedir.

Noterlik müracaatına konu olan iki adet fason üretim sözleşmelerinin konusunun tuvalet kağıdı, kağıt havlu, kağıt mendil ve kağıt peçete üretimi oluşturmaktadır.

Bununla birlikte, sözleşmelerde üretilecek malzemenin miktarı yönünden bir belirleme yapılmadığı cihetle, bu kağıtlarda da değer gösterilmeyeceği düşünülmektedir. Zira vergilemenin somut verilere dayandırılması esası, 492 sayılı Kanunun 42 nci maddesinin bu sözleşmelere tatbikini mümkün kılmamaktadır.

Ancak, yanlış bir uygulamaya mahal vermemek bakımından söz konusu sözleşmelerde değer esası yönünden Başkanlığınız görüşünün alınmasına ihtiyaç duyulmuştur.”

denilerek ekli fason üretim sözleşmelerinin tetkiki ile bunlarda değer gösterilip gösterilmeyeceği, değer gösterilecekse bu değerin ne olacağı hususundaki görüşlerinin bildirilmesi talep edilmiştir.

 

 

Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 30.12.2009 günlü toplantısında görüşülen 21.12.2009 günlü ve 120239 sayılı yazıda ise;

“Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, "Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir." denilmiş, 41 inci maddesinde de, "Noter harçları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır." hükmüne yer verilmiştir. Kanunun 42 nci maddesinde ise "Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.

(5766 sayılı Kanunun11 inci maddesi ile değişen fıkra) Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz." hükmü yer almaktadır.

Söz konusu yazı eki sözleşmelerin incelenmesinden, sözleşmelerin menkul ve gayrimenkul bir malın alımı, satımı veya rehnini kapsamamakta, ayrıca fason üretimi yapılacak malın miktar ve tutarına ilişkin bir taahhüdü de içermediğinden, sözleşmelerin 42 nci maddede belirtilen manada değer gösterilmesi mecburi olan kağıtlar arasında da yer almadığı anlaşılmaktadır .”

denilmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı görüşüne göre, konusunu bir menkul mal teşkil etse dahi, fason üretim sözleşmeleri menkul ve gayrimenkul bir malın alımı, satımı veya rehnini kapsamadığından değeri gerektirmemektedir.

Ayrıca fason üretim sözleşmelerinde, fason üretimi yapılacak malın miktar ve kıymetine, parasal teminat veya cezai şarta ilişkin bir taahhüde de yer verilmediği takdirde damga vergisinin konusuna girmeyen bu sözleşmelerle ilgili noterlik işleminden sadece maktu harç tahsil edilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

Saygılarımla,

 

 

 

BAŞKAN

Hasan YENİ

(İstanbul 28.Noteri)

---