2007-3 sayılı genelge
Dizin
2007/14 sayılı genelge ile birlikte değerlendirilmelidir.
Mali Danışmanlık 1870
Ankara, 26.01.2007
Özü: Düzenleme şeklindeki borç ve rehin sözleşmesinin harç ve damga vergisi hk.
G E N E L G E
( 3 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
Bir noterliğimizden Birliğimize intikal ettirilen yazıda, ...Düzenleme Şeklinde Borç ve Rehin Sözleşmesi... nin harç ve damga vergisinin nasıl hesaplanması gerektiği hususundaki bilgi talebi, Yönetim Kurulumuzca alınan karar gereği Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına intikal ettirilerek görüş istenilmiştir.
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen yazımızda;
...Bilindiği üzere 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde, değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlıkların esas alınacağı, menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin mecburi olduğu, 43 üncü maddesinde rehin işlemlerinde rehin değerinin harca esas olacağı, aynı Kanunun 46 ncı maddesinde ise, birbiriyle ilgili işler bir arada bulunursa en yüksek harç alınmasını gerektiren iş üzerinden bir harç alınacağı hükme bağlanmıştır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında da, bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirlerine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisinin, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı belirtilmiştir.
Yukarıda belirtilen Kanun maddelerinden de anlaşılacağı üzere, bir arada yapılan akit ve işlemlerden tek bir harç ve damga vergisi alınabilmesi için bu işlemlerin aynı kağıt üzerinde düzenlenmesi ve ayrıca damga vergisi yönünden akitlerin birbirine bağlı ve bir asıldan doğma olması, harç yönünden ise işlemlerin birbiriyle ilgili olması zorunluluğu bulunmaktadır.
İnceleme konusunu teşkil eden ...Düzenleme Şeklinde Borç ve Rehin Sözleşmesi... başlıklı kağıdın incelenmesinden, bu sözleşmenin miktarı belirli bir borç taahhüdü ile belirli bir menkulün borca karşılık teminat teşkil etmek amacıyla rehnedilmesine ilişkin iki işlemi ihtiva ettiği görülmektedir. Sözleşmede yer alan borç ve rehin işlemlerinin aynı kağıt üzerinde, birbirine bağlı ve bir asıldan doğma işlemler olduğu hususunda tereddüt bulunmamaktadır.
Bu nedenle, söz konusu sözleşmenin 492 sayılı Harçlar Kanununun 46 ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 6/2 nci maddesi hükümleri gereğince borç ve rehin işlemlerinden değer olarak en yüksek harç ve damga vergisi alınmasını gerektiren işlem üzerinden nispi harç ve damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir....
şeklindeki Birliğimiz görüşü de belirtilerek konunun Başkanlıklarınca değerlendirilmesi sonucunda oluşacak görüşlerinin Birliğimize gönderilmesi talep edilmiştir.
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 18.01.2007 günlü toplantısında görüşülen 20.12.2006 tarih ve 100096 sayılı yazıda;
...İlgide kayıtlı yazınız ekinde yer alan düzenleme şeklinde borç ve rehin sözleşmesinin 492 sayılı Harçlar Kanununun 46 ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 6/2 maddesi hükümleri gereğince borç ve rehin işlemlerinden değer olarak en yüksek harç ve damga vergisi alınmasını gerektiren işlem üzerinden nispi harç ve damga vergisine tabi tutulması gerektiği şeklindeki görüşünüz Başkanlığımızca uygun bulunmuştur.
Söz konusu kağıt nedeniyle tahsil edilecek nispi damga vergisi ve harcın; borç miktarı ile rehne konu aracın işlem tarihinde geçerli olan kasko listesinde yer alan bedelinden yüksek olanı üzerinden hesaplanması icabeder....
denilmek suretiyle Birliğimiz görüşünün uygun bulunduğu bildirilmiştir.
Bu durumda, söz konusu sözleşmenin 492 sayılı Harçlar Kanununun 46 ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 6/2 nci maddesi hükümleri gereğince borç ve rehin işlemlerinden değer olarak en yüksek olanı üzerinden harç ve damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Bakanlık görüşünün, ...borçlu 10.000 YTL tutarında aldığı borca karşılık sahibi olduğu aracı rehin etmekte fakat, sözleşmede rehin bedelinden bahis bulunmamaktadır. Bu durumda aracın kasko sigortasına esas değeri üzerinden rehnedildiğinin kabulü gerekmekte olup borç tutarı ile rehne konu aracın kasko değerinden yüksek olanı üzerinden nispi damga vergisi ve harç tahsil edilmesi icabeder.... şeklindeki görüşümüzün kabulü manasında olduğu görülmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28.Noteri)