Mali Danışmanlık-101                                                                      

Ankara, 19.03.2007

Özü: Düzenleme şeklinde borç ve rehin sözleşmeleri hk.

 

G E N E L G E

( 14 )

 

 

        ........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

        ........................ NOTERLİĞİNE

 

 

        İLGİ: 26.01.2007 günlü ve Mali Danışmanlık 1870 (2007/3) sayılı genelgemiz.

 

        Bilindiği gibi Maliye Bakanlığı görüşüne dayanılarak yayımlanan 2007/3 sayılı genelgemizde, borç ve rehin işleminin bir arada yapılması durumunda işlemden, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 6/2 ve 492 sayılı Kanunun 46 ncı maddeleri hükmü gereğince en yüksek vergi ve harcı gerektiren işlem dikkate alınarak nispi vergi ve harç tahsil olunacağı, ayrıca rehin işleminde rehin değerinden bahis olmadığı takdirde matrah kıyaslamasında aracın kasko değerinin dikkate alınacağı bildirilmiştir.

        Bu Genelgemiz üzerine gelen yazılı ve sözlü görüş taleplerinde tereddütler yaşanmakta olduğu anlaşıldığından, Yönetim Kurulumuzun 14.03.2007 günlü toplantısında yapılan değerlendirme sonucunda sözü edilen genelgeye ek olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gereği doğmuştur.

        2007/3 sayılı genelgemizde de belirtildiği üzere, 492 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde rehin işlemlerinde rehin değerinin harca esas alınması gerekmektedir. Bu hükme göre rehin işlemlerinde rehnin hangi bedelle yapıldığı belirtildiği takdirde münhasıran bu değer üzerinden nispi harç tahsil olunacaktır. Bu değerden ayrıca 488 sayılı Kanun gereği nispi damga vergisi de alınacağı tabidir. Dolayısıyla da taşıt rehni işlemlerinde taşıtın hangi bedelle rehnedildiği işleme yazıldığı takdirde bu değer dikkate alınacak, aracın kasko değerinin ise harç ve damga vergisi uygulamasında bir önemi olmayacaktır.

        Rehin işleminde rehin bedeli yönünden bir düzenleme olmadığı takdirde ise rehnin aracın kasko değeri üzerinden yapıldığı kabul edilerek, kasko değeri nispi harç ve damga vergisine esas alınacaktır.

        Uygulamayı bir örnekle açıklamak gerekirse; bir borçlanma ve rehin işleminde, 10.000 YTL tutarındaki bir borca karşılık kasko değeri 30.000 YTL olan taşıtın rehnedildiğini kabul varsayarak aşağıdaki muhtemel düzenlemeler çerçevesindeki harç ve damga vergisi hesabı şöyle olacaktır.

        1- ".... 10.000 YTL borcuma karşılık aşağıda plakası, markası, modeli ve tipi belirtilen aracımı 10.000 YTL bedelle rehnettim" şeklindeki düzenlemede borç miktarının yanısıra rehin değeri de belirli olduğundan, işlemden 10.000 YTL üzerinden nispi harç ve damga vergisi alınacak, kasko değerinin bu işlemde bir önemi olmayacaktır.

 

        2- "..... 10.000 YTL borcuma karşılık aşağıda plakası, markası, modeli ve tipi belirli aracımı rehnettim" şeklindeki işlemde borç miktarı belirli ve fakat rehin değeri hakkında bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu durumda rehin değerini aracın kasko değeri olarak almak gerekecektir. Dolayısıyla da işlemdeki nispi harç ve damga vergisinin matrahı 30.000 YTL olacaktır.

 

        3- 2 nci sıradaki örneğe uygun bir düzenleme yapılmış olmakla birlikte, metnin içerisinde rehin değerine yer verilmemiş olmasına karşılık rehin bedeli yönünden işlemin baş tarafında ve

        "Rehin bedeli: 10.000 YTL"

şeklinde bir belirleme yapıldığı takdirde de işlemde rehin değeri yer aldığı cihetle, harç ve damga vergisi uygulamasında rehin değeri olan 10.00 YTL esas alınacak, kasko değeri dikkate alınmayacaktır.

 

        Bununla birlikte bu işlemde de işlemin başında belirtilen rehin değerinin işlem metninde ve 1 numaralı örnekte olduğu gibi yazılması, ortaya çıkması muhtemel anlaşmazlıkların önlenmesi yönünden önemli görülmektedir.

        Bilgi edinilmesi ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

        Saygılarımla,

 

 

                                                                                           BAŞKAN

                                                                                         Hasan YENİ

                                                                                      (İstanbul 28.Noteri)

---