2007-11 sayılı genelge
Dizin
1996/41 sayılı Genelge ile birlikte değerlendirilmelidir.
Mali Danışmanlık - 3367
Ankara, 15.02.2007
Özü: Tekel toptan satıcılık sözleşmelerinin harç ve damga vergisi hk.
G E N E L G E
( 11 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
İlgi: 20.08.1996 tarih ve Hukuk 11709 (1996/41) sayılı genelgemiz.
Maliye Bakanlığı görüşüne dayanılarak yayımlanan ilgide kayıtlı Genelgemizde Tekel İdaresi ile toptan satıcılar arasında düzenlenen sözleşmelerde,
- Sözleşmelerin 2 yıllığına yapıldığı ve sözleşme süresince toptan satıcının tekel idaresine her ay asgari miktarı belirtilen tutarlarda mamul satmayı taahhüt ettiği,
- Bu satışların karşılığında tekel idaresince toptancıya gerçekleştirdikleri satış tutarları üzerinden kar haddi (hizmet ücreti) ödeneceği,
- Toptan satıcıların tekel idaresince belirlenen nispetlerde teminat vereceği,
hususunda maddelere yer verildiği ve bu üç düzenlemenin birbiriyle ilgili ve bir asıldan doğma oldukları cihetle kağıda ait damga vergisi ve harcın, en yüksek damga vergisi ve harcı gerektiren mukavele süresince satışı taahhüt edilen eşyanın toplam değeri üzerinden tahsil olunması gerektiği bildirilmiştir.
Diğer taraftan bazı yer noterliklerinin Adalet Bakanlığı Müfettişlerince teftişi sonrasında bu sözleşmelerle ilgili olarak yapılan tespitler üzerine, söz konusu sözleşmelerle ilgili görüşün bir kere daha tetkiki için Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmiştir. Bakanlığa gönderilen yazımızda, Genelgemize esas görüşlerine atfen;
"....... Bakanlığınızın görüşü genelge muhtevasında noterliklere duyurulmuş olup, uygulama halen bu şekilde yürütülmektedir.
Ancak, bu uygulama ilgililer bakımından haksız bir durumu ifade etmektedir. Şöyle ki, bu sözleşmelerin hizmet ücreti yerine satılacak emtianın toplam tutarı üzerinden nispi vergiye ve bu konudaki işlemlerin nispi harca tabi tutulması, toptan satıcının hizmet ücretine yakın bir mali külfete katlanmasına sebebiyet vermektedir. Bu durum ise ticaretin ekonomik yararlılık yönünü ortadan kaldırmaktadır.
Diğer taraftan, Bakanlığınız görüşünün düzenlendiği 1996 Yılından sonraki yıllarda bu konudaki düzenlemelerde farklılıklar meydana gelmiştir. Örneği ekli sözleşmenin 26 ncı maddesinde "Bu sözleşme 09.05.2005 - 08.05.2007 tarihleri arasında geçerli olup, Mersin İli Tarsus İlçesi Tekel Ürünleri Geçici Toptan Satıcılığı % 11 (peşin kredili) hizmet ücreti için geçerlidir." denilmektedir.
Bu düzenleme esas alınarak Tekel Pazarlama ve Dağıtım Müessesesi Müdürlüğünün örneği ekli 20.04.1998 günlü ve 10051 sayılı yazısında, Toptan Satıcılık sözleşmelerinin hizmet ücreti üzerinden damga vergisine tabi tutulması gerektiği bildirilmiştir.
Malumları olduğu üzere, ticari faaliyette bulunmaktaki amaç, ekonomik olarak büyüme isteğidir. Vergi uygulamalarının bu büyümeyi teşvik edici olmaktan öte engelleyici olması düşünülemez.
Tekel Toptan Satıcılık Sözleşmelerindeki damga vergisi uygulamasına baktığımızda, verginin ekonomik gelişme ve büyümeyi engelleyici olduğunu görmek mümkündür. Örmeğin: iki yıl süreyle 100.000.000 YTL tutarında emtia satım taahhüdünde bulunan bir bayi bu hizmeti için 11.000.000 YTL hizmet ücreti olacaktır. Satış toplamı üzerinden ödeyeceği damga vergisi 750.000 YTL, noter harcı ise 12.759,90 YTL. olmak üzere, 762.759,90 YTL tutarında bir vergi yükü altına girecektir.
Neticede alacağı 11.000.000 YTL' dan ödeyeceği vergi ve harcın tutarı çıkarıldığında 10.237.240,00 YTL bir hizmet ücreti seviyesinde kalacaktır. Vergi ve harcı mukavele yaparken peşin ödeyecek, hizmet ücreti ise peyderpey satış yapıldıkça elde edilecektir. Ayrıca bu kazancından yıllık gelir vergisi ödeme mükellefiyeti de saklıdır. İşte vergilemenin ekonomik gelişmeye etkisini gösteren çarpıcı bir örnek,
Bu durum karşısında Tekel Toptan Satıcılık sözleşmelerinin satışı yapılacak emtianın toplam tutarı üzerinden değil, hizmet ücreti üzerinden damga vergisi ve harca tabi tutulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Öte yandan Mersin Vergi Dairesi Başkanlığının yazımıza ekli 20.09.2006 günlü ve 1855 sayılı yazısında da Tekel Toptan Satıcılık Sözleşmelerinin bu sözleşme ile satıcıya ödenmesi öngörülen hizmet ücreti yekünü üzerinden nispi damga vergisi ve harca tabi tutulması gerektiği bildirilmiştir.
Yukarıda belirtilen gerekçeler ışığında Yönetim Kurulumuzun 06.09.2006 günlü toplantısında yapılan değerlendirme sonucunda sözü edilen sözleşmeler yönünden bir kere daha Bakanlığınıza müracaat edilmesi gereği doğmuştur.
Buna göre ilgi yazınız esaslarının bir kere daha değerlendirilmesi ve tekel toptan satıcılık sözleşmelerinin tabi olacağı nispi damga vergisi ve harç matrahına ilişkin görüşünüzün Birliğimize bildirilmesini arz ederim." denilerek Başkanlıkları görüşü talep edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 08.02.2007 günlü toplantısında görüşülen 10.01.2007 günlü ve 954 sayılı yazıda, "İlgi (b)'de kayıtlı yazınızın incelenmesinden, tekel idareleri ile toptan satıcılar arasında düzenlenen "Toptan Satıcılık Sözleşmeleri"nde damga vergisi ve harca matrah teşkil edecek değerin ne olduğu hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmıştır.
Söz konusu sözleşmelerle ilgili olarak Noterliğinize (Birliğimize) verilen, asgari aylık satış miktarı belli olan mamullerin sözleşme süresine tekabül eden toptan satış miktarının toptancıya satış tutarları toplamının nispi damga vergisine ve harca tabi tutulması gerektiği şeklindeki ile (a)'da kayıtlı yazımızda belirtilen görüşümüzde herhangi bir değişiklik bulunmadığından uygulamaya bu şekilde devam edilmesi gerekmektedir."denilmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığı yazısının tetkikinden görüleceği üzere, 1996/41 sayılı genelgemize dayanak teşkil eden görüşlerinde bir değişiklik olmamıştır.
Bilgi edinilmesini ve tekel toptan satıcılık sözleşmeleri ile ilgili harç ve damga vergisi uygulaması yönünden itinalı davranılması hususunda bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28.Noteri)