2005-21 sayılı genelge
Dizin
Bu genelgemizin kira mukaveleleri ile ilgili düzenlemeyi ihtiva eden kısmı uygulamadan kaldırılmıştır. 2016/20 sayılı genelge
Hukuk 8383
Ankara, 9.6.2005
Özü: Kira mukavelelerinde damga vergisi istisnası ve noterin tahsil yetkisi - 01.01.2005'ten önce düzenlenen bono ve kira kontratlarının değerli kağıt bedeli hk.
G E N E L G E
( 21 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
5281 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler sonrasında damga vergisi uygulaması prensipleri 2005/1 sayılı genelgemizle duyurulmuştur.
Yine aynı değişiklikler kapsamında bazı kağıtlarla ilgili damga vergisi uygulaması yönünden Maliye Bakanlığına müracaat edilmiştir.
Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünden alınan ve Yönetim Kurulumuzun 31.05.2005 günlü toplantısında görüşülen 14.05.2005 günlü ve 21336 sayılı cevap yazısında;
"İlgide kayıtlı yazınız incelenmiş ve yazınızda sözü edilen hususlara ilişkin görüşümüz aşağıda belirtilmiştir:
1- 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı, 2 nci maddesinde, vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhlerin de damga vergisine tabi olacağı belirtilmiş, 6 ncı maddesinde, bir kağıtta biribirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınacağı, bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisinin en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı açıklanmış, anılan Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I.Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/3'üncü fıkrasında da, kefalet, teminat ve rehin senetlerinin binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 488 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (31) numaralı fıkrasında, dernek ve vakıflarca yerleşim yeri, gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenamelerinin, (32) numaralı fıkrasında da, gelir vergisinden muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenamelerinin damga vergisinden istisna edileceği hükmü yer almıştır.
Bu çerçevede, noterliklerde düzenlenen ve üzerlerinde teminat veya depozito ile ilgili düzenlemeler de yer alan 488 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun IV-31 ve 32 nci fıkraları kapsamındaki kira mukavelenameleri üzerine ayrıca kefalet şerhinin de konulması durumunda:
- Kira mukavelenamesine konulan şerhin "adi kefalet" olması halinde, 488 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ve 6 ncı maddesinin birinci fıkrası hükümleri gereğince teminat veya depozito bedeli üzerinden alınacak binde 7,5 nispetindeki damga vergisine ilaveten kefalet şerhinden de ayrıca binde 7,5 nispetinde damga vergisi alınması,
- Kira mukavelenamesine konulan şerhin "müteselsil kefil" olması halinde ise, 488 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası hükümleri gereğince en yüksek vergi alınmasını gerektiren işlem üzerinden sadece binde 7,5 nispetinde damga vergisi alınması, gerekmektedir.
2- 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 22 nci maddesinde, "Makbuz Karşılığı Ödemelerde Damga Vergisi;
a) Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir.
b) (a) bendi dışındaki hallerde, kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.
Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usül ve esasları belirlemeye, lüzum göreceği işlemlere ilişkin kağıtlara ait verginin yukarıdaki sürelere bağlı kalmaksızın ve beyanname aranmaksızın kağıdın düzenlenmesinden önce veya noterlerce işleme tabi tutulması sırasında ödenmesi zorunluluğunu getirmeye, vergiyi işlem anında ilgili kamu kurum veya kuruluşuna makbuz karşılığı ödettirmeye yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, Damga Vergisi Kanununun 22 nci maddesinin (b) bendi kapsamında olan mükelleflerce düzenlenen ve düzenleme tarihinden itibaren onbeş günlük süre dolmadan notere tasdik veya örnek çıkarılması amacıyla getirilen, ancak, damga vergisi ödenmemiş olan kağıtlara ilişkin vergi, noterlikte işlem yapılması sırasında ödenebilecektir.
3- 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanununun 1 inci maddesinde, "Bu Kanuna bağlı tabloda yazılı kağıtlar ve belgeler "değerli kağıt" sayılır.
Bu Kanunun kapsamına giren veya diğer Kanunlarla kapsama alınacak olan değerli kağıtların basımı, dağıtımı ve bedellerinin tahsili ile ilgili usul ve esasları ve bu kağıtların bedellerini tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir." Denilmiş, 5 inci maddesinde ise, "Bu Kanunda yazılı noter kağıtları ile noterde kullanılan kira sözleşmeleri yerine adi kağıt kullanılması halinde bu evraka değerli kağıdın bedeli tutarında damga pulu yapıştırılır." Hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, 31.12.2004 tarihli ve 25687 (3.Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5281 sayılı Kanun ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre tahsil edilen damga vergisi ve 492 sayılı Harçlar Kanunu kapsamında tahsil edilen harçlarda pulla ödeme yöntemi kaldırılmış ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanununa bağlı tabloda yer alan kira sözleşme kağıtları ve emre muharrer senetler tablodan çıkartılarak değerli kağıt kapsamı dışına çıkartılmıştır.
Bu itibarla, 01.01.2005 tarihinden itibaren değerli kağıt kapsamından çıkarılan kira sözleşme kağıtları ve emre muharrer senetlerden 01.01.2005 tarihinden önce düzenlenmiş, ancak değerli kağıt bedeli kadar damga pulu yapıştırılmamış olanlar hakkında noterde işlem yapılması sırasında kağıdın düzenlendiği yıl itibariyle belirlenmiş olan değerli kağıt bedelinin makbuz mukabili tahsil edilmesi gerekmektedir." denilmektedir.
Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28.Noteri)