1997-45 sayılı genelge
Dizin
2000/25 sayılı genelge ile birlikte değerlendirilmelidir.
Ankara, 28.08.1997
Özü: Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekküllerinin bazı işlemleri Hk.
G E N E L G E
( 45 )
I- (Ek.1) de örneği bulunan ....Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü’nün Sanayi Bakanlığından aldığı kredi işleminde:
a) Değerin 25.252.525.252.-TL. olarak gösterilmesine karşılık 13 ncü maddesinde daha önce yapılan sözleşme hükümlerinin geçerliliğine atıf yapıldığından hangi değerin matrah alınması gerekeceği,
b) Harcın kaç imza üzerinden alınması gerekeceği,
konularındaki tereddütler Maliye Bakanlığına intikal ettirilerek görüş istenmiştir.
İşlemde Müteşebbis Teşekkül adına Başkan Yrd. ile İl Özel İdare Temsilcisi Vali Yardımcısının, imzaları onaylanmaktadır.
Gelirler Genel Müdürlüğünün 28.02.1997 günlü 8094 sayılı cevabi yazılarında:
Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde, “Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır. Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir....” denilmiş, aynı Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin I/1 pozisyonunda ise, muayyen bir meblağı ihtiva eden her nevi senet, mukavele ve kağıtlardan beher imza için binde 0,60 nispetinde harç alınacağı belirtilmiştir.
Anılan maddede menkul ve gayrimenkul malların alım, satım, taahhüt ve rehin işlemlerini kapsayan her nevi mukavele senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.
Bu nedenle, yazınız ekinde yer alan borç taahhütnamesinde borcun yekünü olarak gösterilen 25.252.525.252.-TL. nın matrah kabul edilip noterde düzenlenen taahhütnamenin bu miktar üzerinden nispi harca tabi tutulması icabeder.
Öte yandan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 44 ncü maddesinin son paragrafında “birden ziyade kimseler bir kağıda ayrı ayrı işler için imza atıyorlarsa her birinden imza ettikleri kısım için ayrı ayrı harç alınır.” hükmü yer almaktadır. Bu hükmün mefhumun muhalifinden de anlaşılacağı üzere, aynı iş için aynı kağıda birden ziyade kişiler tarafından konulacak imzaların “tek imza” sayılması gerekmektedir.
Buna göre, Uşak Deri Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü adına Başkan Yardımcısı, Üye Uşak II Özel İdare Temsilcisi ve Vali Yardımcısı tarafından imzalanan kredi mukavelesi ile ilgili noter işlemlerinden bir imza üzerinden harç tahsil edilmesi gerekir.
Ayrıca, sözü edilen ek mukavelede atıf yapılan diğer kredi mukavelelerinin bu mukavele ile ilgili harç uygulamasında nazara alınmaması icabeder.”
denilmektedir.
II- Ek 2 de örneği bulunan ..........Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü’ne ait “6 Ek. MUKAVELE” başlıklı kağıdın, mahalli vergi dairesi tarafından 2982 sayılı Yasa’nın 5 nci maddesi gereğince harç ve damga vergisinden muaf olduğu yolunda görüş bildirildiği intikal ettirilmekle, konu incelenmiş ve aksine düşünce ile Maliye Bakanlığından görüş istenmişti.
Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünün 31.10.1996 günlü 51299 sayılı yazısı ile konu hakkında Amasya Valiliğine gönderilen yazı, Birliğimize intikal ettirilmiştir.
Amasya Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğüne gönderilen bu yazıda:
“İlgi yazınızla verilen müktezanıza karşılık Türkiye Noterler Birliğinden alınan 23.07.1996 gün ve 639-10320 sayılı yazı ile eklerinin birer örneği ilişikte gönderilmiştir.
Bilindiği üzere 2982 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde, sermaye şirketlerinin kooperatiflerin ve bunların birlikleri ile vakıfların kalkınmada öncelikli yörelerde yapacakları Devletçe teşviki öngörülen yatırımlar dolayısıyla, her ne suretle olursa olsun bina iktisapları arsa ve arazi üzerine inşa veya binaya ilave suretiyle binalar, bağımsız birimler veya katlar meydana getirmeleri ve bunların devirleri ile ilgili işlemler ve bu işlemler dolayısıyla düzenlenen kağıtların 2 nci maddede yazılı vergi, resim ve harçlardan müstesna tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, bu Kanunla ilgili olarak 21.11.1986 gün ve 19288 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan (4) Seri No.lu Genel Tebliğin 1. Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlar bölümünün 2 nci paragrafında da “Devletçe teşviki öngörülen yatırımlar Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nca teşvik belgesine bağlanan yatırımlar olmakla beraber ayrıca, 84/8306, 84/8857, 85/10011 ve 86/11103 sayılı Kararnameler ile kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak her türlü yatırımlar teşvik edildiğinden yukarıda adı geçen kuruluşların kalkınmada öncelikli yörelerdeki organize sanayi bölgeleri içinde olduğu gibi organize sanayi bölgeleri dışında yapacakları sanayi ve küçük sanat siteleri inşaatlarının da teşvik belgesi şartı aranmadan 2982 sayılı Kanun hükümlerinden yararlandırılması gerekir” denilmektedir.
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda anılan Kanunun 5 nci maddesinde yer alan kuruluşların kalkınmada öncelikli yörelerdeki organize sanayi bölgeleri içinde veya organize sanayi bölgeleri dışında yapacakları sanayi ve küçük sanayi siteleri inşaatlarının da teşvik belgesi şartı aranmadan 2982 sayılı Kanun hükümlerinden yararlandırılacağı açıklanmış bulunduğundan bu inşaatlar sebebiyle doğan vergi, resim ve harçların aranılmaması gerekir.
Öte yandan, iliniz kalkınmada öncelikli yöreler arasında yer almakta, fakat anılan maddede belirtilen kuruluşlar arasında sayılmayan Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülünün, kalkınmada öncelikli yörelerdeki organize sanayi bölgesinde yapacakları alt yapı inşaatlarının 2982 sayılı Kanunla getirilen muafiyetlerden yararlanması mümkün değildir.
Ancak, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 3 ncü maddesinin 2 nci fıkrasında, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği, 8 nci maddesinde bu Kanunda yazılı resmi daireden maksadın genel ve katma bütçeli daire ve idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı aynı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun I- Resmi işlerle ilgili kağıtlar bölümünün A/1 nci fıkrasında, resmi dairelerin diğer resmi dairelerle yaptığı işlemlerde düzenlenen kağıtların damga vergisinden istisna edileceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, organize sanayi bölgesi alt yapı çalışmaları için temin olunan kredi nedeniyle tüzel kişiliğe haiz olmayan organize sanayi bölgesi müteşebbis teşekkülü tarafından imzalanan kağıtların 488 sayılı Kanunun 8 nci maddesine göre resmi daire olan il özel idaresi ve belediye adına vali ve belediye başkanı tarafından imza edilerek düzenlenmesi halinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından temin olunan kredi sözleşmesinin damga vergisinden istisna edilmesi icabeder.
Belediye ve Özel İdarelerin noter harcından muaf olacağına dair herhangi bir Kanun hükmü bulunmadığından İliniz Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis heyetince Sanayi ve Ticaret Bakanlığından temin edilecek kredi ile ilgili noter işlemlerine ne surette olursa olsun harç muafiyeti uygulanması mümkün değildir.
denilmiştir.
İncelenen işlemde Vali ve Belediye Başkanı dışında ... Ticaret ve Sanayi Odası da müteşebbis teşekkül içinde yer aldığından sadece Vali ve Belediye Başkanından sözeden görüşlerinin yeniden incelenmesi için tekrar Maliye Bakanlığına başvurulmuştur.
Bu defa alınan Gelirler Genel Müdürlüğünün 25.06.1997 günlü 26637 sayılı cevabi yazısında:
Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği, 8 nci maddesinde, bu Kanunda yazılı resmi daireden maksadın genel ve katma bütçeli daire ve idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı, aynı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun I- Resmi işlerle ilgili kağıtlar bölümünün A/1 inci fıkrasında, resmi dairelerin diğer resmi dairelerle yaptığı işlemlerde düzenlenen kağıtların damga vergisinden istisna edileceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıdaki Kanun hükümlerinin incelenmesinden de görüleceği gibi, resmi dairelerin diğer resmi dairelerle yaptığı işlemlerde düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna bulunmaktadır. Ancak işlem taraflarından herhangi birinin resmi daire sıfatı taşımaması durumunda, damga vergisi mükellefiyetinin bu kurum tarafından yerine getirilmesi gerekmektedir
Bu çerçevede, organize sanayi bölgesi müteşebbis başkanlığının muhatap olduğu işlemlerde düzenlenen kağıtların, sadece Vali ve/veya Belediye Başkanı tarafından imzalanması durumunda imza sahiplerinin statüsü itibariyle ve karşı tarafında resmi daire olması halinde bu kağıtlardan damga vergisi alacağı doğmayacaktır.
Ancak, organize sanayi bölgesi alt yapı çalışmaları için tüzel kişiliğe haiz olmayan organize sanayi bölgesi müteşebbis teşekkülü tarafından temin olunan kredi nedeniyle düzenlenen kağıtların, 488 sayılı Kanunun 8 inci maddesine göre resmi daire olan il özel idaresi ve belediye adına vali ve belediye başkanı tarafından imza edilmesinin yanı sıra işlemde taraf olarak Amasya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığının bulunması ve onun adına hareket eden başkanın imzasının da onaylanması halinde, söz konusu sözleşmenin organize sanayi bölgesi müteşebbis teşekkülünün damga vergisi mükellefiyeti esasları çerçevesinde damga vergisine tabi tutulması gerekir.
denilmektedir.
Bilginizi ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
Saygılarımla.
BAŞKAN
Hasip DİNÇER
(Ankara 24. Noteri)
M.ÖZARI
GK.