İŞYERİ DEVRİ; 4857 sayılı İş Kanunun 6. maddesinde,6098 sayılı Türk Borçlar Kanununu 428.maddesinde, 1512 sayılı Noterlik Kanununun 49.maddesinde düzenlenmiştir.

İş Kanunun 6. maddesinde,işyeri veya işyerinin bir bölümü hukuki bir işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde,devir tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçlarıyla birlikte devralana geçer.Devralan işvereni,şçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda,işçinin devreden yanında işe başladığıı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür.

Borçlar kanunu 428. madde de benzer şekilde düzenleme yapılmış olup son fıkrada, devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi ereken borçlardan devreden ve deviralan işveren müteselsilen sorumludur. Ancak devreden işverenin bu yükümlülüklerden  doğan sorumluluğu ,devir tarihinden itibaren 2 yıl ile sınırlıdır demektedir.

Noterlik Kanunun 30.maddede; noter sıfatı,noterligğe atama akrarının tebellüğü ile kazanılır kendi sınıfında veya yukarı sınıfta başka bir noterliğe atanan veya nakledilen noter,atama yahut nakledilme kararını tebellüğ ettiği tarihte yeni noterlik sıfatını kazanmakla beraber eski noterlik sıfatıda sona erer. demekle bir düzenleme getirmiştir.

İşyeri bir hukuki işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde, devir tarihinde işyerinde mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçlarıyla devir alana geçer.

işyeri devri,yazılı veya sözlü bir anlaşma şeklinde hukuki işleme dayalı olarak yapılabilir.

İşgücünün önem taşıdığı sektörlerde ekonomik birliğin önemli unsuru olan işçilerin devri, işyeri devri olarak kabul edilmektedir. İşyerinin devri çalışma koşullarında değişiklik anlamına gelmez.

 

        Devir halinde devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devir eden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Doğru olan çalıştıranın sorumlu olmasıdır.Yargıtay sözleşmede aksi bir hüküm yoksa her iki taraf da eşit sorumludurlar demektedir.

Ancak bu yükümlülüklerden devireden işvereninin sorumluluğu devir tarihinden itibaren 2 yıl ile sınırlıdır.

Muteselsil borçlulardan devralan işveren,devirden önce doğmuş alacaklar nedeniyle ödeme yapmak zorunda kalması halinde,devreden işverene rucu edebilir.

Devir tarihinden sonraki çalışmalar sebebiyle ücret,fazla çalışma, bayram ve genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarından devralan işveren sorumludur.

Devralan işveren işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda  işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür.(Kıdem İhbar ve yıllık izin.)

 

        İŞÇİLİK ALACAKLARI; Kıdem Tazminatı,ihbar tazminatı,Yıllık İzin Ücreti ,Fazla Çalışma Ücretinden oluşur.

Kıdem Tazminatı;belirli bir çalışma süresini dolduran ve kanunda belirlenen sebepler dahilinde iş sözleşmesi sona eren işçiye işvernce ödenen para olarak tanımlanabilir.

Noterlik Kanunu 48. madde,katip ve hizmetlilerle noter arasındaki hizmeti aktinden doğan münasebetler,bu kanunda aksine hüküm bulunmadıkça iş mevzuatına tabidir,demektedir.

Noterlik Kanunu madde 19 da ,katip ve hizmetlilere kanunlar ve TNB organlarının tesbit edeceği usuller dairesinde kıdem tazminatı verilir.

Kıdeme bağlı haklar yönünden ihbar süresinde ilk işe başladığı süre dikkate alınır.

İşyeri devri halinde kıdem tazminatı bakımından devreden işveren kendi dönemi ve devir tarihindeki son ücret ile sınırlı olmak üzere sorumludur.

Kıdem tazminatlarında giydirilmiş ücret dikkate alınır.Giydirilmiş ücrete,çıplak brüt ücretin yanısıra,prım,gıda,yemek,yakacak,eğitim,kasa tazminatı,ikramiye,sağlık giyim taşıt,yolkonut,kira,sosyal yardımlar gibi ödemeler dahil edilerek hesaplanır.

İhbar tazminatı;  İş Kanunu 17.maddede, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.

Bildirim şartlarına uymayan taraf bildirim süresine ilişkin ücret tutarında  tazminat ödemek zorundadır.İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İhbar tazminatından son işveren sorumludur.

Yıllık İzin ücreti;  işçinin çalıştığı her tam yıl için hak ettiği ücretli izin süresidir.

İş kanunun madde 53, işyerinde en az bir yıl çalışmış işçilere yıllık ücretli izin verilir demektedir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

Noterlik kanununda  Yıllık izin ve mazeret izni 47. maddede düzenlenmiştir.

Noter tarafından,noterlikte en az bir yıl hizmeti bulunan  katip ve hizmetlilere yıllık izin verilir.

1-5 yıla kadar hizmeti bulunanlara 15 gün,

5-15 yıla kadar hizmeti bulunanlara ,20 gün,

15 yıldan fazla hizmeti bulunanlara 1 ay yıllık izin verilir.

Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

Yıllık iznin kullandırıldığı tanıkla kanıtlanamaz.Yazılı belge gerekir.

Yıllık izin ücreti,işçinin çalıştığı her tam yıl için hak ettiği ücretli izin süresidir.

En az bir yıl çalışmış işçilere yıllık ücretli izin verilir.

Yıllık izin ücreti ise muaccel bir alacak değildir.Yıllık iznini muacceliyet tarihi fesih tarihidir.

Yıllık izin devir tarihinde sözkonusu olabilecek bir alacak değildir. Yol,gida,giyim gibi maddi karşılığı olabilen alacaklar muacelliyet kazanan ve ödenmesi gereken alacaklar olup devreden devir tarihinden itibaren 2 yıl sorumludur.

Yıllık izinden rucu edilemez.Devralan bu hakkı kullandırmak zorundadır. Yıllık izin kesinlikle paraya dönüştürülemez.Çalışan daha önce kullanmamaışsa  son işveren sorumludur. Yasal izin sürelerine resmi tatiller ve haftasonu tatilleri dahil edilemez.

Yillık izinler bir bütün olarak kullandırılır ancakizinleri parça parça kullanmak için çalışanın mutlaka yazılı beyanı alınmalıdır.

Haklı bir mazareti bulunmak kaydıyla,katip ve hizmetlilere noter tarafından yılda en çok  10 gün izin verilebilir.

İşe iade davası; İş güvencesi hükümleri, İş Kanunu 18,19,20,21. maddelerinde düzenlenmiştir. İş akti geçerli bir nedenle fehedilmeyen işçi, iş akdinin feshinin tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde işe iade davası açabilir.

Kötü niyetli işten çıkarma ispat edilirse,ihbar önelinin üç katı tazminata hükmedilir.

Noterin personeli işten çıkardıktan sonra ertesi gün işe alması halinde 2 yıllık kidem tazminatını ödeme yükümlülüğü getirilmiştir.  İşten çıkarılan personelin altı ay sonra işe alınması uygun olacaktır.

Fazla Çalışma; Ülkelerin genel yararları,işin niteliği, üretimin artırılması için fazla çalışma yapılabilir. Fazla Çalışma,haftalık 45 saati aşan çalışmadır.

Bu durumda günlük çalışma süresi10 saat olup, bir saat ara dinlenmesi verildiğinden günlük 9 saat ve 5 iş gününde 5x9= 45 saat çalışmış olacaktır.

Noterlik kanunudaki düzenleme ;  Noterlik Kanununa göre Noterliklerin çalışma saatleri o yerdeki  diğer resmi dairelerle birlikte başlayıp en çok bir saat daha fazla olabilecektir.

buna göre resmi dairelerin 08-17 saatleri arasında çalışması halinde noterler en çok 08-18 saatleri arasında çalışabileceklerdir.

---

Mersin Noter Odası tarafından 19/20/21 Mayıs 2017 tarihleri arasında düzenlenen İşyeri Devri Ve Getirdiği Sorunlar konulu sempozyumu sunan Av. Uğur Uğuz (Mersin Barosu)

---