İHTARNAME-İHBARNAME-ERGÜL ÇELİKKIRAN-NOTER
Dizin
İHTARNAME-İHBARNAME
ERGÜL ÇELİKKIRAN - NOTER
1-İhtarname-İhbarname Nedir?
Noterlik Kanunu Yönetmeliğinin 98. Maddesi, ihtarname ve ihbarname işlemlerini şu şekilde tanımlamaktadır: “Her türlü hukuki işlemlerde muhatabına kanun, sözleşme, örf ve adetten doğan hak ve isteklerin yazılı şekilde bildirilmesi veya haber verilmesi için yapılan işlemlere ihtarname veya ihbarname denir”.
2-İhtarname-İhbarname İşleminde Şekil Şartları Nedir?
İhtarname veya ihbarname işlemleri Noterlik Kanununda öngörülen şekil ve şartlara göre yapılır.
Noterlik Kanunu Madde 106- Her türlü hukuki işlemlere ait ihtarname ve ihbarname:
1.İstemde bulunan ve diğer tarafın ad ve soyadları ile açık adreslerini,
2.İhtar ve ihbar konusunu,
3.İstemde bulunanın imzasını,
4.Tebliğ şerhini, noterin imza ve mührünü ve tarihi (yazı ve rakam ile), Kapsar.
İhtarname-ihbarname işlemi dışarıda hazırlanabileceği gibi, ilgilinin talebi üzerine noterlikte de hazırlanabilir. İhtarname-ihbarname gibi işlemlerin tüm nüshaları asıl olup, nüshaların tümüne ilgilinin imzası alınır.
İhtarname ve ihbarname işlemleri imza onaysız yapılabileceği gibi, ilgilinin imzası onaylanmak suretiyle, imza onaylı şeklinde de yapılabilir. “Tebliği istenilen azilname, istifaname, ihtar, ihbarname ve dilekçelerde imzaların da onaylanmasının istenmesi halinde imza onayının yapılması, istenmediği takdirde yapılmaması gerekmektedir.” (2019/21 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
İmza onaylaması şeklinde yapılan işlemlerde, ilgilinin veya vekilinin kimliklerinin ve vekilin sıfat ve yetkisinin tespiti yanında, bunların iş kağıdı altındaki imzaları huzurda atmaları veya dışarıda atılmış ise imzanın kendilerine aidiyetini kabul etmiş olmaları ve bu hususun onama şerhinde belirtilmesi gerekmektedir. İmza onaysız ihtarname ve ihbarname tebliğlerinde ise, imza onaylanması kesinlikle söz konusu olmayıp, yalnızca kimlik ve yetki saptanacaktır. İhtarname ve ihbarname tebliği için istemde bulunanın veyahut vekilinin veya mümessilinin bizzat başvurmasının noter tarafından, kimlik ve yetki tespiti de yapılarak aranması ve bu hususun iş kâğıdında belirtilmesi, onaylama işlemlerinde ise böyle bir uygulama mümkün olmayıp vekil veya mümessilin, temsil edilen adına bizzat imza koymaları gerekmektedir (2019/21 Sayılı Birleştirilmiş Genelge).
İlgili Genelge Özeti:
Kötü niyetli kişilerin başkalarının adını kullanarak noterliği aracı kılmak suretiyle noterliğe olan güveni sarsmalarını önlemek amacıyla -imza onaysız- ihtarname ve ihbarname tebliğ işlemlerinde;
1-İlgilinin yahut da vekil veya mümessilinin huzurunun aranması,
2-İlgilinin, vekil ve mümessilin kimliklerinin elverişli belge ile tespit edilip, bu hususun iş kağıdına verilecek şerhte belirtilmesi,
3-Vekil veya mümessilden sıfat ve yetkisini gösteren belge aranılıp, Noterlik Kanunu'nun 79 ncu maddesine göre işlem yapılması, ihtarname ve ihbarnamenin temsil edilen kişinin adı ve soyadı ile imzasını taşıması halinde de bu şekilde hareket edilmesi,
4-Tebliğ belgesi altındaki imzanın ilgiliye aidiyetinin tespiti yolunda herhangi bir girişimde bulunulmamasının,
5-Kamu kuruluşları adına keşide edilecek ihtarname veya ihbarnameye imza koymuş olanların, resmi bir yazı ile noterlikte tebliğ işlemi yapmaya yetkili kıldığı kişinin istemi ile tebliğin yapılması ve yetki yazısının müstenidat olarak kabul edilmesi,
6-İşlemin vekil tarafından yapılması halinde, vekaletname veya yetki belgesinin ilgili kısımlarının çıkartılacak örneklerinin 1512 sayılı Kanunun 88/1 nci maddesi gereğince işlemin tüm nüsha ve örneklerine HARÇSIZ VE VERGİSİZ olarak eklenmesi, 79 ncu maddede öngörülen koşulların da yerine getirilmesi. (2019/21 Saydı Birleştirilmiş Genelge )
Hukuk Muhakemeleri Kanununun 206. maddesi gereğince okuma ve yazma bilmediği için imza atamayanların mühür veya bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle yapacakları ihbarname-ihtarname niteliğindeki işlemlerinin düzenleme şeklinde yapılması gerekir. Yine maddenin 2. Fıkrası gereğince, okuma ve yazma bildiği halde imza atamayanların mühür veya bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle yapacakları ihtarnamelerin/ihbamamelerin onaylama veya düzenleme şeklinde yapılması mümkündür.
3-Güvenli Elektronik İmza İle Noter Huzurunda Olmadan İhtarname-İhbarname İşlemi Yapdabilir mi?
6572 Sayılı Kanun ile Noterlik Kanununa eklenen 198/A Maddesine ve 11 Temmuz 2015 tarihli 29413 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 01.03.2016 tarihinde yürürlüğe giren Noterlik İşlemlerinin Elektronik Ortamda Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 6. Maddesine göre, noter huzurunda olmadan güvenlik elektronik imza ile imza onaysız ihtarname ve ihbarname işlemlerinin yapılması mümkündür
NOTERLİK KANUNU
Madde 198/A- (Ek: 2/12/2014-6572/6 md.) Bu Kanunda öngörülen işlemler, elektronik ortamda güvenli elektronik imza kullanılarak da yapılabilir. Ancak, düzenleme şeklinde yapılması zorunlu tutulan işlemler ile irade beyanlarının alınmasına ilişkin işlemlerde güvenli elektronik imza kullanılabilmesi için ilgililerin noter huzurunda olmaları gerekir.
NOTERLİK İŞLEMLERİNİN ELEKTRONİK ORTAMDA YAPILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
Güvenli elektronik imza ile noter huzurunda olmadan yapdabilecek işlemler
MADDE 6 - (1) Aşağıdaki işlemler TNBBS üzerinde güvenli elektronik imza ile ilgililer noter huzurunda olmadan yapılabilir.
a)Çevirme işlemleri,
b)Tescil işlemleri,
c)Tespit işlemleri,
ç) Örnek verme işlemleri,
d)Defter onayları,
e)İmza onaysız ihtarname ve ihbarname.
4-İhtarname/İhbarname İşleminde Değerli Kağıt Bedeli Tahsili Gerekir mi?
“Noterlerce düzenlenen belgelerden Kanunda özel olarak sayılanları için Bakanlığımızca belirlenen tutarlar üzerinden değerli kağıt bedeli tahsil edilmesi, Kanunda özel olarak sayılmayan belgelerin ise noter kağıdı olarak değerlendirilerek, yapılan işlemin niteliğine göre kaç sayfa noter kağıdı kullanılmış ise her sayfa için bir değerli kağıt bedeli tahsil edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Bu görüş çerçevesinde İhtarname, ihbarname, istifaname ve benzeri işlemlerde kullanılan kağıtlar, 210 Sayılı Değerli Kâğıtlar Kanuna ekli Değerli Kağıtlar Tablosunda ismen sayılan kağıtlardan olmadığından, bunlar sebebiyle tablonun 1-a pozisyonundaki noter kağıtları meyanında değerli kağıt bedeli tahsil olunması gerekmektedir.”(2010/10 sayılı Genelge)
H.M.K. 206/1,2 ve 3. Fıkraları gereğince, okuma ve yazma bilmeyenlerin veya okuma ve yazma bildiği halde imza atamayanların ihtarname ve ihbarnamelerinden harcın yanı sıra, değerli kağıt bedeli de alınmaz.
5-İhtarname/İhbarname İşleminde, Harç Tahsili Ne Şekildedir?
İhtarname ve ihbarname işlemleri imza onaysız yapılabileceği gibi, ilgilinin imzası onaylanmak suretiyle, imza onaylı şeklinde de yapılabilir. İmza onaysız yapılması halinde, Harçlar Kanunu 2 Sayılı Tarifenin II/2. Fıkrası gereğince maktu tebliğ harcı, imza onaylı yapılması halinde, tarifenin II/1. fıkra gereğince ayrıca imza başına imza onay harcı tahsil edilmektedir.
Harçlar Kanunu 2 Sayılı Tarifenin II-Maktu Harçlar başlıklı maddesinin 1. fıkrasına göre; Belli meblağı ihtiva etmeyen ve alınacak harç miktarı kanun ve tarifede ayrı gösterilmemiş olan senet, mukavele ve kâğıtlardaki imzaların beherinden, tarifede belirtilen miktarda harç tahsil edilir. Yine aynı maddenin 2. fıkrasına göre; Her nevi tebliğ, (6830 sayılı Kanun hükümleri muvacehesinde noterlerce muhataba yapılacak tebliğler dâhil) ihbar, ihtar ve protestolardan muhataba tebliğ edilecek beher nüsha için, tarifede belirtilen miktarda harç tahsil edilir.
Noterliklerde tek muhatabın birden çok adresine tebligat talep edilmesi işleminde, 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (2) sayılı tarifenin II-2 pozisyonunda yer alan her nevi tebliğ, ihtar, ihbar ve protestolardan muhataba tebliğ edilecek beher nüsha için harç alınacağı hükmüne göre, her tebliğe konu işlem nüshasından ayrı ayrı harç alınması gerektiği.(2002/19 - Genelge)
6-İhtarname/İhbarname İşleminde Harç İstisnası Hangi Hallerde Uygulanır?
-H.M.K. 206/3. Mad. ye göre; Yukarıda belirtilen hükümler dairesinde noterlerce onaylanacak veya düzenlenecek olan senetler için ilgilisinden harç, vergi ve değerli kâğıt bedeli alınmaz.
Bu yasal düzenleme gereğince, okuryazar olmayan veya okuma ve yazma bildiği halde imza atamayan kişilerin ihtarname ve ihbarnamelerinden harç tahsil edilmeyecektir.
- 492 Sayılı Harçlar Kanununun 123. Maddesine göre; Anonim, eshamlı komandit, limited şirket ve kooperatiflerin kuruluş, pay devri, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (Değişik parantez içi hüküm: 15/7/2016- 6728/33 md.) (Bu kooperatifler tarafından bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler ile Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma Anonim Şirketi tarafından verilecek kefaletler dâhil) bankalar, finansman şirketleri, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin işlemler (yargı harçları hariç) bu Kanunda yazılı harçlardan müstesnadır.
Bu yasal düzenlemeler doğrultusunda, kullandırılan kredilere, kredilerin teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar ile bu amaçla yapılan işlemlere;
-Münhasıran kullandırılan krediye ilişkin olması kaydıyla harç istisnası uygulanacaktır.
Kredilerin ve kredi kartı borçlarının zamanında ödenmemesinden dolayı, noterlikler aracılığıyla keşide edilecek ihtarnamelerden harç alınmayacaktır. (2007/57 Sayılı Genelge, 2007/43 Sayılı Genelge)
Münhasıran süresinde ödenmeyen nakdi, gayrinakdi ve ayni kredilerin geri ödenmesini teminen keşide edilen ve içeriğinde çekler ve çek bedelleri ile ilgili düzenlemeyi de ihtiva eden ihtarnameler harçtan istisnadır. (2016/14 Sayılı Genelge)
Bankalar tarafından belirli dönemlerde borçlulara gönderilen ve ihtarname vasfında olmayan, sadece hesap durumunu gösteren hesap özeti bildirimlerinin harçtan istisna edilmesi mümkün değildir. (2007/57 Sayılı Genelge, 2008/7 Sayılı Genelge)
“TOKÎ inşa ettiği konutları isteklilere satarken, T.C. Ziraat Bankası da kredi desteği sağlamaktadır. Ancak bu krediyi ödemekte temerrüde düşenlere ihtarnameler yeni bir uygulamaya göre, ekteki örnek ihtarname ile TOKİ adına vekaleten gönderilmektedir. İhtar eden de TOKÎ olarak görünmektedir. Bu durumda muhtevası itibariyle açıkça kredi yönünden temerrüt ve muacceliyete ilişkin olmakla birlikte bu ihtarnamelerle ilgili müfettiş teftişlerinde harç istisnası uygulamasında sorunlar doğması ihtimali bulunmaktadır. Bu nedenle, sözü edilen ihtarnamelerin ekli ihtarname muhtevasında gönderilmesi halinde harca tabi tutulması gerekmektedir.” (2016/44 Sayılı Genel Yazı)
İhtarname Örneği:
İHTAR EDEN : T.C. BAŞBAKANLIK TOPLU KONUT İDARESİ MUHATAPLAR : (BORÇLU/KONUT SATIN ALAN)
ADRES:
TOPLU KONUT PROJESİ Projesi Toplu Konut Kredi Borcunuzun aylık taksitlerini ödemediğinizden dolayı sözleşmenin ve konut hakkinizin iptal edileceği İhtandır.
AÇIKLAMA : T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi ile akdetmiş olduğunuz akdetmiş olduğunuz tarihli
GAYRİMENKUL SATIŞ SÖZLEŞMESİ ile adınıza satışı yapılan ili ilçesi TOP KON PROJESİ
projesi Etap: Ada: Parsel: Blok: Kapı: Daire: adresi 112 m2. konut için, T.C.
Ziraat; Bankası A.Ş ŞUBESİ nezdinde adınıza açılan nolu kredi hesabınıza sözleşme hükümleri
gereğince ödenmesi gereken aylık taksitlerden 11.05.2016 tarihi itibariyle 9 adet olmak üzere toplamı 3.212,40- TL yatırılmadığı tespit edilmiştir.
11.05.2016 tarihi itibariyle hesabınızda ödenmemiş görülen borca tahakkuk eden gecikme faizi 80,00-TL olmak üzere TOPLAM:3.292,40-TL borcunuzu bu ihtarnamenin elinize geçtiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde ödeme gününe kadar işleyecek faiz ve diğer fer'ileri ile birlikte ödemenin gerekmektedir.
Belirtilen tutarın verilen süre içerisinde ödenmemesi halinde bir başka ihtar ve ihbara gerek kalmaksızın akdedilen sözleşmenin 9. maddesinin uygulanarak sözleşmenin ve konut hakkinizin, T.C Başbakanlık Toplu Konut İdaresi tarafından feshedileceğini vekil sıfatıyla ihtaren bildiririz.
SAYIN NOTER: 3 örnekten oluşan bu ihtarnamenin bir örneğinin muhataba tebliğini, bir örneğinin dairenizde saklanmasını tebliğ kayıtlı bir örneğinin de tarafımıza iadesini rica ederiz.
T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi
Adına vekaleten
T.C. Ziraat Bankası
Şubesi
7-İhtarname-İhbarname Tebliğinde “ Muhataba Tebliğ Niteliğinde Sayılmayan” Haller Nelerdir ve Bu Halde Harç Uygulaması Nasıldır?
Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği Madde 23/5:
(5) (Değişik:RG-29/12/2018-30640)(4) Yapı denetim hizmet sözleşmesinin fesih işlemi noter ihbarnamesi ile karşı tarafa, ilgili idareye, ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne dağıtımlı olarak bildirilmek suretiyle yapılır.
İlgili Genelge Özeti:
- Kamu hukuku ile ilgili işlemlerde ilgili makamların isteyeceği suretlerden harç alınmaz prensibi çerçevesinde,
Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin tek taraflı veya karşılıklı mutabakat ile feshi sonrasında, fesih işlemini yapan noter tarafından ilgili makamlara gönderilen örneklerden harç alınması mümkün değildir. Bu bildirim ekinin imza onaylı nüsha olması halinde, nüsha yönünden de aynı prensibin uygulanması gerekmektedir.
Ayrıca 492 sayılı kanuna ekli 2 sayılı tarifenin II/2 inci fıkrasındaki, "her nevi tebliğ, ihbar, ihtar ve protestolardan muhataba tebliğ edilecek beher nüshanın tarifede yazılı miktarda maktu harca tabi tutulacağı,"hükmü karşısında, Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesinin tek taraflı veya karşılıklı mutabakat ile feshi sonrasında, feshi yapan noterin işlem tarafları dışındaki ilgili makamlara yapacağı tebliği muhataba yapılan tebliğ meyanında kabul etmek mümkün olmadığından bu tebliğ işleminden harç alınması söz konusu olmayacaktır.(2016/6 Sayılı Genelge)
8-Hangi İhtarname-İhbarname İşlemleri Ortak Hesap Kapsamındadır?
Ortak hesap uygulaması, bankalar ile tüm fmans ve faktoring kurumlan tarafından noterlere tebliğ için getirilen, konusu ne olursa olsun her türlü ihtarname, ihbarname ve hesap özeti içeren tebliğleri kapsamaktadır. Bankalar ile tüm fmans ve faktoring kurumlan dışındaki özel ve tüzel kişiler tarafından noterlere tebliğ için getirilen ihtarname ve ihbarnameler, ortak hesap kapsamı dışındadır. (2004/3, 2004/6 Sayılı Genelgeler).
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına vekaleten bankalar tarafından gönderilen ihtarnamenin, bankaya ait olup olmadığına ilişkin ayrımın noterlerce yapılmasının gerekli bulunmaması nedeniyle, bu ihtarnameler için de 2004/3 Sayılı Genelge hükümleri doğrultusunda işlem yapılması ve gelirlerinin de ortak hesap kapsamına alınması gerekmektedir. (2016/57 Sayılı Genel Yazı).
9-Bir Sözleşmenin Feshine Dair İhbarname/İhtarname Fesihname Sayılır mı?
Feshi ihbar, sözleşmelerde taraflardan birinin sözleşme hükümlerine devam etmemek hakkındaki iradesini diğer tarafa bildirmesidir. Feshi ihbar bildirimi, karşı tarafa ulaştığı andan itibaren sonuç doğurur.
Yapı denetim hizmet sözleşmesi, taşıt kira sözleşmesi gibi, daha önce yapılmış olan sözleşmeye atıf yapılarak tek taraflı olarak sözleşmenin feshedildiğinin ihbaren karşı tarafa bildirildiği hallerde, bunun tek taraflı sözleşme feshi olarak nitelenip sözleşme bedeli üzerinden damga vergisi tahsilatı yapılıp yapılmayacağı konusundaki soruya, daha önce Gelir İdaresi Başkanlığının görüşüne dayanılarak yayımlanan 1988/61 sayılı TNB Genelgesi de esas alınarak, TNB Mali Danışmanlığın 06.06.2017 tarih 136-10203 sayılı yazıları ile şu şekilde cevap verilmiştir: “Daha önce yapılmış olan sözleşmeye atıf yapılarak tek taraflı olarak sözleşmenin feshedildiğinin ihbaren karşı tarafa bildirilmesine dair düzenlenen işlemin başlı başına fesihname sayılması mümkün bulunmamaktadır.Bu nedenle 1988/61 Sayılı Birliğimiz Genelgesine göre ihbar olarak kabul edilmesi icap eden işlemden sadece maktu harç alınması, noterliklerimizce de bu doğrultuda işlem yapılması gerekmektedir”.
Bu yazıda bahsi geçen 1988/61 Sayılı Genelgede; “ Bir akde atıfta bulunarak, tek taraflı olarak o akdi feshettiklerine dair bir yazının ilgililerce diğer tarafa ihbarının istenmesi halinde bu işlemin fesihname mi yoksa ihbar işlemi mi sayılacağı ve ne şekilde harç ve vergiye tabi tutulacağı hususunda, Harçlar Kanunu 2 sayılı tarifenin II/2 Pozisyonunda, (her nevi tebliğ, 6830 Sayılı Kanun hükümleri muvacehesinde noterlerce muhataba yapılacak tebliğler dâhil, ihbar, ihtar ve protestolardan muhataba tebliğ edilecek beher nüsha için 1000 TL.) harç tahsil edileceği hükme bağlanmıştır. Öte yandan, tek taraflı olarak önceki bir akdin feshine mütedair yazı başh başına fesihname sayılmamakta, ilgilisi bu yazıyı içeren dilek ve kararının muhataba ihbarını istediğine göre, muhataba yapılacak bildirimin ihbar olarak kabulü gerekmektedir”, denilmektedir.
Feshi ihbar, sözleşmelerde taraflardan birinin sözleşme hükümlerine devam etmemek hakkındaki iradesini diğer tarafa bildirmesidir. Bu tanım ve Harçlar Kanunu 2 sayılı tablo II/2 pozisyonundaki tanım birlikte değerlendirildiğinde, sözleşmeye devam etmeme konusunda taraflardan birisinin sözleşmenin diğer tarafına yönelttiği irade, bu konuda tek taraflı olarak verilmiş bir kararın ve isteğin bildirimidir. Bu bildirimin hukuki sonuçları, karşı tarafa ulaştığı andan itibaren ortaya çıkar. İşlemin yapıldığı anda, sözleşmeyi sonlandırma konusunda her iki tarafa ait ortak bir karar, bir irade uyuşması bulunmamaktadır. Yapılan feshi ihbarın, diğer tarafça kabul görüp, görmeyeceği, taraf iradelerinin uyuşup uyuşmayacağı belirsizdir. Dolayısıyla bu doğrultuda yapılan bildirim, sadece sözleşmeyi sonlandırma konusunda tek taraflı bir karar ve istek açıklamasıdır. Bu nedenle sözleşmeyi kesin olarak sona erdiren fesihname olarak nitelemek hukuken mümkün bulunmamaktadır.
10-İhtarname/İhbarname Hangi Adrese Tebliğ Edilir?
GERÇEK KİŞİLER YÖNÜNDEN:
TEBLİGAT KANUNUNUN UYGULANMASINA DAİR YÖNETMELİK
Bilinen adreste tebligat
MADDE 16 - (1) Tebligat, öncelikle tebliğ yapılacak şahsın bilinen en son adresinde yapılır. Bilinen en son adresin tespitinde, tebliğ isteyenin beyanı, muhatabın veya diğer ilgililerin bildirimleri ya da mevcut belgeler esas alınır.
(2) Bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması hâlinde, muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi bilinen en son adresi olarak kabul edilir ve tebligat buraya yapılır. Ayrıca başkaca adres araştırması yapılmaz. 79 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre renkli bastırılan tebligat zarfında, adresin muhatabın adres kayıt sistemindeki yerleşim yeri adresi olduğu belirtilerek bu adrese tebligat yapılacağına dair meşruhata yer verilir.
Yukarıdaki yasal düzenleme doğrultusunda, ihtamameye/ihbarnameye yazılacak tebliğ adresi, tebliğ isteyenin bildireceği adres olacaktır. Tebligat doğrudan bu adrese gönderilir. Ancak bu adrese tebligatın yapılamaması ve geri dönmesi halinde, muhatabın adres kayıt sistemindeki adresine tebligat yapılır. Yönetmeliğin 79/2 maddesine göre, muhatabın adres kayıt sistemindeki adresine gönderilecek tebligat zarfı açık mavi renkte bastırılır ve zarfın üzerine “ adres muhatabın adres kayıt sistemindeki yerleşim veri adresidir” kavdı düşülür. (Yön. 6/12. Maddesi).
İlgili Genelge Özeti:
“Yönetim Kurulunun 16.03.2012 tarihli toplantısında alınan karar ve 7201 sayılı Tebligat Kanununun 6099 sayılı Kanunla değişik 10 uncu ve 25 Ocak 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 16 ile 79 uncu maddeleri hükümleri gereğince:
a)Tebligat, öncelikle tebliğ isteyenin beyanına, muhatabın veya diğer ilgililerin bildirimlerine ya da mevcut belgelere göre belirlenecek muhatabın bilinen en son adresine çıkarılacaktır.
b)Bu adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması hâlinde, başkaca adres araştırması yapılmadan muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi bilinen en son adresi olarak kabul edilecek ve tebligat buraya yapılacaktır. Kanunda yapılan değişiklikle iki yere birden tebliğ çıkarılması usulü getirilmemiş, tebliğin yapılamaması halinde başkaca bir adres araştırması yapılmadan ikinci tebliğin gönderileceği yer belirlenmiştir. Bilinen adrese tebligat yapılamaması halinde, noter, ancak iş sahiplerinin talebi üzerine yukarıda belirtilen hükümler doğrultusunda ikinci tebligatı çıkarabilecektir. Tebligatın yapılamaması üzerine işlem ilgililerinin, muhatapların Adres Kayıt Sisteminde bulunan adreslerini bilmediklerini bildirmeleri ve talepleri halinde, Adrese Dayah Kayıt Sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi, muhataba ait T.C. kimlik numarasının verilmesi kaydıyla noter tarafından sözü edilen sisteme girilmek suretiyle tespit edilebilecektir.
c)Yukarıda belirtilen Yönetmeliğin 79’uncu maddesinde, bu Yönetmeliğe ekli örneklere göre bastırılacak evrakın beyaz renkte, 16’ncı maddenin ikinci fıkrası uyarınca Adres Kayıt Sistemine göre düzenlenecek tebliğ zarfının ise açık mavi renkte olması gerektiği belirtildiğinden, tebligat zarflarının buna göre bastırılması ve açık mavi renkte bastırılacak zarfların üstüne de “Adres, muhatabın adres kayıt sistemindeki yerleşim yeri adresidir. Bu adrese tebligat yapılacaktır.” Açıklamasının konulması gerekmektedir. (20019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
TÜZEL KİŞİLER YÖNÜNDEN:
“Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 57 nci maddesinin 4 üncü fıkrasında belirtildiği üzere, tüzel kişiler bakımından ana statü, sicil, tüzük ve kuruluş senedi gibi resmî kayıtlardaki adresleri esas alındığından, ilgililer tarafından, tüzel kişilerin ana statü, sicil kayıtları, tüzük ve kuruluş senedi gibi resmî kayıtlardaki adreslerinin tespit edilerek bildirilmesi gerekir. Noterliklerce bu adreslere tebligat çıkartılması, tebligat zarfında da tebligatın Tebligat Kanununun 21/1 inci maddesine göre yapılacağının belirtilmesi ve tebliğ memurlarının da 7201 sayılı Tebligat Kanununun 12, 13 ve 21 inci maddeleri ile Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 20 ve 21 inci maddelerinde açıklanan usule göre işlem yapmaları gerekmektedir.” (Birleştirilmiş Genelge 2019/20)
11-İhtarname-İhbarname İşleminin Yurt Dışına Tebliğinde İzlenmesi Gereken Yol Nedir?
Tebligat Kanunu ve Tebligat Tüzüğünün ilgili hükümleri doğrultusunda hazırlanan TNB’nin 2019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelgesi, bu soruya ayrıntılı cevap vermektedir.
İlgili Genelge Özeti:
Hukuki alanda uluslararası tebligat işlemlerine ayrıntılı açıklamalara, devletlere göre yapılacak işlemlere ve düzenlenecek form ve belge örneklerine Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupu Birliği Genel Müdürlüğünün 63/2 ve 63/3 sayılı genelgelerinde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
Bu genelgelere ve belirtilen form ve belgelere, Adalet Bakanlığı internet sitesinden Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü “Genelgeler” kısmından ulaşılması ve burada belirtilen hususlara göre işlem yapılması gerekmektedir.
YURT DIŞINDA BULUNAN YABANCILARA TEBLİGAT:
Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğünün 63/3 sayılı genelgesinin (9) numaralı ekinde yer alan DEVLETLERE GÖRE TEBLİGAT İŞLEMLERİNDE UYGULANACAK ESASLARA (Ek 9) bakılmak suretiyle, TEBLİGAT YAPILACAK DEVLETE GÖRE tebliği istenilen belgeler düzenlenecektir.
YURT DIŞINDAKİ TÜRK VATANDAŞLARINA TEBLİGAT:
72021 Sayılı Tebligat Kanununun “Siyasi Temsilcilik Aracılığıyla Yabancı Ülkedeki Türk Vatandaşlarına Tebligat” başlıklı 25/a maddesinin l’inci fıkrası “Yabancı ülkede kendisine tebliğ yapılacak kimse Türk vatandaşı olduğu takdirde, tebliğ o yerdeki Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu aracılığıyla da yapılabilir” hükmünü içermektedir. Bu hüküm gereğince, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarına yukarıda açıklanan usule uyulmadan Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu aracılığıyla tebligat yapılabilir.
Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu aracılığıyla yapılacak tebligatların doğrudan bu yerlere gönderilemeyeceği, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü aracılığıyla gönderilmesi gerekmektedir.
Yurt dışına gönderilecek tebliğ mazbatalarının muhatapları olan kişiler adına düzenlenmesi gerekmekte olup, Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü muhatap gösterilmek suretiyle tebliğ mazbatası düzenlenemeyeceği.
Yurt dışında bulunan mercilere gönderilecek tebliğ niteliğinde olmayan “cevap”, “itiraz” gibi yazışma ve belgelerin doğrudan ilgili mercie gönderileceği, Bakanlığın, işlem tebliği niteliğinde olmayan bu tür yazışmalarda aracı kılınamayacağı.
Talep üzerine ya da kanun gereği, gerek yabancı ülkede yaşayan kişilere, gerekse o ülkede yaşayan Türk vatandaşlarına tebligat yapılmasını gerektiren hallerde, noterlerin hem ikili ve uluslararası anlaşmalar hem Tebligat Kanunu'nun 25. ve Tebligat Tüzüğü'nün 36-41. madde hükümleri çerçevesinde, Bakanlığımızı aracı kılarak tebliğ işlemini gerçekleştirmeleri; adresi meçhul olup Türkiye'deki adresinde kendilerinde o şahsın adresinin öğrenilebileceği hiç kimse yok ise, anılan Kanun'un 28. maddesi hükmü uyarınca yine Bakanlığımız aracılığı ile o ülkede ilânen tebligat yapılmasını isteyebilecekleri; ilânen tebligat ancak adresi meçhul olanlara yapılabildiğinden, ilgili şahsın bulunduğu yerin bağlı olduğu Türkiye Başkonsolosluğu tarafından adres tahkikinin yapılmasının yine noter tarafından talep edilebileceği düşünülmektedir.” (2019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
12-İhtarname-İhbarname Gibi Noterlik İşlemlerinin Tebliğinde, Tebligat Kanunu 35. Maddenin Uygulanması Mümkün Müdür?
Bu soruya, TNB’nin 2019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelgesi, olumsuz cevap vermektedir. Şöyle ki;
Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünün 16/01/1997 tarih 1040 Sayılı yazılarında “Tebligat Kanununun 35. maddesi yargı yolu ile yapılacak tebligatlara ilişkin özel hükümler olup, ancak mahkemeler tarafından çıkarılacak tebligatlar için uygulanabilir. 1512 sayılı Noterlik Kanununun 70. maddesi noterliklerce yapılacak tebligatlarda Tebligat Kanunu hükümlerinin uygulanacağını belirtmiş ise de, bu uygulama Tebligat Kanununun genel hükümlerini oluşturan (Md. 1-33) kuralları amaçlamaktadır. Bu bakımdan yargısal tebligata ilişkin özel bir hüküm olan Tebligat Kanununun 35. Maddesinin, noter tarafından yapılacak tebligat işlemlerinde uygulanamayacağı düşünülmektedir” denildiğinden, noterliklerce 7201 Sayılı Tebligat Kanununun 35. Maddesi hükümlerine göre tebligat yapılması mümkün bulunmamaktadır.(2019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
13-İdari Mercilere İhtarname-İhbarname Gönderilebilir mi?
İdari mercilerin özel hukuk hükümlerine tabi olarak yaptıkları tasarruflarla ilgili, ayrıca idari mercilerin idari işlemleri nedeniyle zarar gören ilgililer, noter aracılığıyla, idari mercilere ihtarname gönderebilecektir. (2019/21 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
14- Diplomatik Temsilciliklere İhtarname-İhbarname Gönderilebilir mi?
İhtarname-îhbarname, yabancı devletin yargı muafiyetinden yararlanacağı, egemenlik tasarrufu içerisine giren bir konuda ise, İhtarname-İhbarname gönderilemeyecektir. Ancak bunun dışında özel hukuk ilişkisi niteliğinde ise, ihtarname-ihbamame gönderilebilecektir.
İlgili Genelge Özeti:
“Konu devletin egemenlik tasarrufu içerisinde kalıyorsa yabancı devlete veya onun adına hareket eden misyon temsilcilerine dava açılması ve tebligat yapılmasının mümkün olmadığı, tebligata konu işlem özel hukuk alanında ise veya yabancı devlet temsilcisinin resmi görevi ile ilgili bir hususu içermiyorsa bu durumda yabancı devlete ve onun temsilcilerine tebligat yapılabileceği ancak bu durumda da tebligatın Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğinin 45. maddesinde de belirtilen usul ve esaslar dahilinde yapılmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Sonuç olarak; özel hukuk ilişkilerinden doğan uyuşmazlıklarla, yargı bağışıklığı tanınmayan hallerde, yabancı diplomatik temsilcilerine yapılacak tebliğlerde, Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğinin 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca, tebligat evrakının, tebliği çıkaran adlî makam tarafından diplomatik kanaldan ilgili yabancı ülke dış temsilciliğine iletilmek üzere Bakanlığımıza gönderilmesi gerektiği...” (2019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
15-Noterliklerce İhtarname/İhbarname Tebliğlerinde İlanen Tebligat Yapılabilir mi?
Noterlikler tarafından, Tebligat Kanununa ve Tebligat Tüzüğüne göre ilanen tebligat yapılması mümkündür.
İlgili Genelge Özeti:
“7201 sayılı Tebligat Kanununun 28 inci maddesine göre, adresi meçhul olanlara ilanen tebligat yapılması zorunludur. Yine aynı maddeye göre bu Kanunun diğer maddeleri mucibince tebligat yapılamayan ve ikametgâhı, meskeni veya işyeri de bulunamayan kimsenin adresi meçhul sayılır.
İş sahipleri tarafından noterliklerde ilanen tebligat yapılmasının talep edilmesi halinde; Tebligat Kanununun 28. maddenin 3. fıkrasının ilk cümlesi gereğince, öncelikle muhatabın adresinin meçhul olduğunun tebliğ memuru tarafından mahalle veya köy muhtarına şerh verdirilmek suretiyle tespit edilmesi,
Aynı fıkranın 4829 sayılı Kanunla değiştirilen ikinci cümlesi uyarınca da noterin, muhatabın adresini gerekli gördüğü resmî veya özel kurum ve dairelerden sorması ve zabıta vasıtasıyla da tahkik ve tespit ettirmesi, araştırma sonunda muhatabın adresinin saptanamaması durumunda, 7201 sayılı Tebligat Kanununun 28-31 ile Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğinin 48 - 52 nci maddelerinde açıklandığı şekilde ilanen tebligat yoluna gidilmesi, gerekmektedir.” (2019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
16-Muhataba İhtarname-İhtarname Tebliği Noterlik Dairesinde Yapdabilir mi?
Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 17. Maddesine göre, muhatabın noterlik dairesinde, tebligatı elden almak istediğini bildirir (ispat kolaylığı için tercihan yazılı) müracaatına istinaden, muhataba noterlik dairesinde tebligat yapdması mümkündür. Tebligatın talebe istinaden noterlik dairesinde yapıldığı, tebliğ tarihi ve tebligatı yapan personelin kimliği konusunda tebliğ evrakına gerekli şerh düşülür.
TEBLnGAT KANUNUNUN UYGULANMASINA DAoR YÖNETMELuK
Adresten banka yerde tebligat
MADDE 17 - (1) Bir Pahsa, adresinden banka bir yerde tebligat yapnlabilmesi, o pahsan kabulü halinde mümkündür.
(2)Teblin yapplacak nahsnn, teblini çnkaran mercie, PTT merkezine veya teblin memuruna müracaat etmesi durumunda da teblin yapnlnr.
17-İhtarname-İhbarname İşleminin Memur Vasıtasıyla Tebliğ Edilmesi Mümkün mü?
Tebligat Kanunu 2. Maddesi ve Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 5. Maddesinde belirtilen hallerde, noterlikler tarafından memur vasıtasıyla tebligat yapılması mümkündür. Tebliği çıkaran merci, kendi memurları eliyle veya mahalli mülki idare amirinin emriyle kolluk vasıtasıyla tebligat yaptırabilir. Tebligat evrakında, hangi nedenle tebligatın memur vasıtasıyla yapıldığı belirtilir.
Tebligat yapan memura ödenecek zorunlu masrafların miktarı, her mali yılbaşında İl İdare Kurullarınca, merkez ilçe ve bağlı ilçeler için ayrı ayrı, tebliğ yapılacak şahsın bulunduğu yerin uzaklığına göre belirlenir. (Tebligat Kanunu 4. Madde; Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 7. Maddesi)
Memur vasıtasıyla yapılacak tebliğde de tebliği yapacak memurun, Kanun ve Yönetmelikte gösterilen usullere ve özellikle tebliğin imkansızlığı ve tebellüğden imtina haliyle ilgili olarak Kanunun 21. Maddesine göre hareke edeceği unutulmamalıdır.(2019/20 Sayılı Birleştirilmiş Genelge)
TEBLİGAT KANUNU
Tebligatın yapılması:
(2)(3) Madde 1 - (Değişik: 11/1/2011-6099/1 md.) Kazaî merciler, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler, (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar, (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumlan ile vakıf yükseköğretim kurumlan, il özel idareleri, belediyeler, köy hükmî şahsiyetleri, barolar ve noterler tarafından yapılacak elektronik ortam da dâhil tüm tebligat, bu Kanun hükümlerine göre Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü veya memur vasıtasıyla yapılır.
Tebligatın memur vasıtasıyla yapılması:
Madde 2 - (Değişik birinci fıkra: 6/6/1985-3220/2 md.) Diğer kanunlarda özel hüküm bulunması halinde veya tehirinde zarar umulan islerde veya aynı yerde bulunan 1 inci maddede yazılı daire ve müesseseler arasında veya bu daire ve müesseselerde bulunan şahıslara yapılacak tebligat, kendi memurları veya mahalli mülkiye amirinin emriyle zabıta vasıtasıyla yaptırılır. Zor kullanılmasını gerektiren veya hazırlık tahkikatına taallûk eden vazifelerini zabıta tarafından yapılacağına dair olan hükümlerle bu kanunun ikinci babında yazılı hususi hükümler mahfuzdur.
TEBLnGAT KANUNUNUN UYGULANMASINA DAnR YÖNETMELnK
Tebligattın memur vasntasnyla yapnlmasn
MADDE 5 - (1) Tebligatım;
(1)Kanunlarda özel hüküm bulunan hallerde,
(2)Gecikmesi halinde zarar donabilecek inlerde,
(3)2 nci maddede belirtilen ve aynn yerde bulunan merciler arasnnda ya da bu mercilerde bulunan kinilere,
yapnlmasn durumunda, teblinler kendi memurlara veya mahalli mülki idare amirinin emriyle kolluk vasntasnyla yaptnrnlnr.
(4)Memur vasntasnyla tebligat yaptnrnlmasnnn gerektiren sebep tebligat evraknnda gösterilir.
(5)Kolluk vasntasnyla tebligat yaptnrnlabilmesi için, teblini çnkaran merciin, sebebini de belirtmek suretiyle mahalli mülki idare amirine müracaat etmesi gerekir. Mahalli mülki idare amirinin emri olmadan kolluna gönderilen teblin evrakn gönderen mercie iade edilir.
(6)Zor kullannimasnnn gerektiren veya sorunturma evresine ilinkin görevlerin kolluk tarafnndan yapnlacannna dair olan hükümlerle bu Yönetmelinin Yedinci Bölümünde yer alan özel hükümler saklndnr.
18-Noterler, Elektronik Yolla Tebligat Yapabilir mi?
6 Aralık 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan ve 01.01.2019 tarihinde yürürlüğe giren Elektronik Tebligat Yönetmeliği, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu uyarınca tebligat çıkarmaya yetkili makam ve merciler tarafından Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi (PTT) vasıtasıyla yapılacak elektronik tebligata ilişkin hususları kapsamaktadır. Tebligat Kanununa dayanılarak çıkarılan bu yönetmelik hükümleri göre, noterler tarafından yönetmeliğin 5. Maddesinde belirtilen gerçek ve tüzel kişilere yapılacak her türlü tebligatın, elektronik yolla yapılması zorunludur. Aynı maddede, noterler de elektronik yolla tebligat yapılması zorunlu kişiler arasında sayılmıştır.
ELEKTRONİK TEBLİGAT YÖNETMELİĞİ
Tebligatın elektronik yolla yapılması zorunlu olanlar
MADDE 5 - (1) Aşağıda belirtilen gerçek ve tüzel kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunludur:
a)10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar.
b)5018 sayılı Kanunda tanımlanan mahallî idareler.
c)Özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları.
ç) Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri.
d)Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar.
e)Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları.
f)Kanunla kurulanlar da dâhil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri.
g)Noterler.
ğ) Baro levhasına yazılı avukatlar.
h)Sicile kayıtlı arabulucular ve bilirkişiler.
ı) İdareleri, kamu iktisadi teşebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıkları; adli ve idari yargı mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde vekil sıfatıyla temsile yetkili olan kişilerin bağlı bulunduğu birim.
(2) Birinci fıkra kapsamı dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, talepleri hâlinde elektronik tebligat adresi verilir. Bu durumda bu kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunludur.
7201 sayılı Tebligat Kanununun 7/a maddesi gereğince, elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştığı tarihi izleyen besinci günün sonunda yapılmış sayılır.
Hazırlayan
Üsküdar 31. Noteri
Ergül ÇELİKKIRAN