Mali Danışmanlık-283-52323

Ankara, 22.12.2021

Özü: Varlık Yönetim  Şirketlerinin İşlemlerinde   Harç ve Damga Vergisi  İstisnası hk.

                                                                                                       

GENELGE (17)

 

 

 

İlgi: 02.12.2009 günlü ve Mali Danışmanlık-382-21221 (2009/36) sayılı Genelgemiz.

 

5411 sayılı Kanunun 143 üncü maddesi gereğince, bu Kanun kapsamında kurulan varlık yönetim şirketleri ile 4743 sayılı Kanunun 5411 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan 3 üncü maddesinin yedinci fıkrası uyarınca kurulun çıkarmış olduğu yönetmelik kapsamında kurulan varlık yönetim şirketlerinin, kuruluş işlemleri dahil bankalar ve Fon dahil diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkların satın alınması, tahsili, yeniden yapılandırılması ve satılması ile ilgili olarak yaptıkları işlemleri (kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen beş yıl süresince) damga vergisi ve harca tabi tutulmaması hükme bağlanmıştır.

    Ayrıca, 01.11.2006 günlü ve 26333 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 11 inci maddesinde, varlık yönetim şirketlerinin faaliyet alanları açıklanmıştır. Bu madde uyarınca varlık yönetim şirketleri; banka, TMSF ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkları satın alabilir, satabilir, satın aldığı alacakları tahsil edebilir, varlıkları nakde çevirebilir veya bunları yeniden yapılandırarak satabilir.

    Varlık Yönetim Şirketlerinin işlemleri hakkında Gelir İdaresi Başkanlığı görüşüne dayanılarak yayımlanan ilgide kayıtlı Genelgemizde özetle,

    "………

    Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde, özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle, istisna edilen işlemlerden harç alınmaz hükmüne yer verilmiştir.

    Diğer taraftan, 01/11/2005 tarih ve 25-983 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 143 üncü maddesinde; "Bankalar ve Fon dahil diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkların satın alınması, tahsili, yeniden yapılandırılması ve satılması amacıyla, kuruluş ve faaliyet esasları Kurul tarafından belirlenen varlık yönetim şirketleri de kurulabilir.

    Varlık yönetim şirketleri alacaklarının tahsili ve alacakların ve/veya diğer varlıkların yeniden yapılandırılması kapsamında alacak tahsili amacıyla edindiği gayrimenkul veya sair mal, hak ve varlıkların işletilmesi, kiralanması ve bunlara yatırım yapılması ve yine alacaklarını tahsil etmek amacıyla borçlularına ilave finansman sağlamak veya sermayelerine iştirak etmek dahil olmak üzere her türlü faaliyeti gerçekleştirmeye yetkilidir. ..... Bu Kanun kapsamında kurulan varlık yönetim şirketleri ile 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3 üncü maddesinin yedinci fıkrası uyarınca kurulun çıkarmış olduğu yönetmelik kapsamında kurulan varlık yönetim şirketlerinin yaptıkları işlemler ve bunlarla ilgili olarak düzenlenen kağıtlar, kuruluş işlemleri de dahil olmak üzere kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen beş yıl süresince 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre ödenecek damga vergisinden, 492 sayılı Harçlar Kanununa göre ödenecek harçlardan, her ne nam altında olursa olsun tahsil edilecek tutarlar 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu gereği ödenecek banka ve sigorta muameleleri vergisinden, kaynak kullanımını destekleme fonuna yapılacak kesintilerden ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 39 uncu maddesi hükmünden istisnadır. Varlık yönetim şirketi tarafından, bu borçların, taahhütlerin yüklenilmesi veya alacakların, varlıkların devralınması halinde, bu borç, taahhüt, alacak ve varlıklarla ilgili olarak, takibi şikayete bağlı suçlar dahil olmak üzere açılmış veya açılacak her türlü ceza davalarında, alacağın devralındığı veya borcun, taahhüdün yüklenildiği tarihten itibaren, suçtan zarar gören olarak, varlık yönetim şirketi kendiliğinden müdahil sıfatını kazanır. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce kurulmuş olan varlık yönetim şirketleri bu Kanun hükümlerine tabi olarak faaliyetlerini yürütürler. "

    denilmektedir.

    01.11.2006 tarih ve 26333 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 11 inci maddesinde, varlık yönetim şirketlerinin faaliyet alanları açıklanmıştır. Bu madde uyarınca varlık yönetim şirketleri; banka, TMSF ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkları satın alabilir, satabilir, satın aldığı alacakları tahsil edebilir, varlıkları nakde çevirebilir veya bunları yeniden yapılandırarak satabilir.

    5411 sayılı Kanunun 143 üncü maddesi gereğince, bu Kanun kapsamında kurulan varlık yönetim şirketleri ile 4743 sayılı Kanunun 5411 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan 3 üncü maddesinin yedinci fıkrası uyarınca kurulun çıkarmış olduğu yönetmelik kapsamında kurulan varlık yönetim şirketlerinin, kuruluş işlemleri dahil bankalar ve Fon dahil diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkların satın alınması, tahsili, yeniden yapılandırılması ve satılması ile ilgili olarak yaptıkları işlemleri (kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen beş yıl süresince) damga vergisi ve harca tabi tutulmayacaktır.

    Ancak, varlık yönetim şirketlerinin bankalar, Fon ve diğer mali kurumlar dışında gerçek veya tüzel kişilerin alacaklarının tahsili ile ilgili olarak yaptıkları işlemler ile bunlarla ilgili olarak düzenlenen kağıtlara harç ve damga vergisi istisnası uygulanması mümkün değildir.

    Buna göre, varlık yönetim şirketlerince bankalar, Fon ve diğer mali kurumlardan devralınan alacakların tahsiline ilişkin olarak varlık yönetim şirketi ile bankalar, Fon ve diğer mali kurumlarla aralarında düzenlenecek sözleşmeler, alacağın varlık yönetim şirketlerine devrine ilişkin düzenlenecek temliknameler ve varlık yönetim şirketince devralınan alacakların varlık yönetim şirketi tarafından alacağın tahsili için üçüncü kişilere temlikname ile devrine ilişkin düzenlenecek temliknameler, ayrıca varlık yönetim şirketlerinin bankalar ve Fon dahil diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkların satın alınması, tahsili, yeniden yapılandırılması ve satılması ile ilgili olarak yaptıkları işlemlerle ilgili olmak şartıyla düzenlenecek vekaletnameler ile noterde yapılacak örnek tasdik işlemlerinden 488 sayılı Kanununa göre damga vergisi, yapılacak işlemlerden ise 492 sayılı Kanuna göre harç aranılmaması gerekmektedir.

    Ancak, varlık yönetim şirketlerine ait defterlerin noterlikte yapılacak tasdik işleminin 5411 sayılı Kanunun 143 üncü maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından noterde yapılacak defter tasdiki işleminin söz konusu istisna hükmünden faydalandırılmasına imkan bulunmamaktadır."

    denilmektedir.

    Bu defa, 26.10.2021 günlü ve 31640 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 58 inci maddesinde,

    “19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 143 üncü maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “kuruluş işlemleri de dâhil olmak üzere kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen beş yıl süresince” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.”

    şeklindeki hüküm yer almaktadır.

    Bahse konu maddenin yürürlük tarihi 01.01.2022’dir.

    Buna göre, 01.01.2022 tarihinden sonraki dönemlerde,

    1- Yukarıda belirtilen mevzuat gereği kurulmuş olan varlık yönetim şirketlerinin, kuruluş işlemleri dahil bankalar ve Fon dahil diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkların satın alınması, tahsili, yeniden yapılandırılması ve satılması ile ilgili olarak yaptıkları işlemleri,

    2- Varlık yönetim şirketlerince bankalar, Fon ve diğer mali kurumlardan devralınan alacakların tahsiline ilişkin olarak varlık yönetim şirketi ile bankalar, Fon ve diğer mali kurumlarla aralarında düzenlenecek sözleşmeler, alacağın varlık yönetim şirketlerine devrine ilişkin düzenlenecek temliknameler,

    3- Varlık yönetim şirketince devralınan alacakların varlık yönetim şirketi tarafından alacağın tahsili için üçüncü kişilere temlikname ile devrine ilişkin düzenlenecek temliknameler,

    4- Varlık yönetim şirketlerinin bankalar ve Fon dahil diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıkların satın alınması, tahsili, yeniden yapılandırılması ve satılması ile ilgili olarak yaptıkları işlemlerle ilgili olmak şartıyla düzenlenecek vekaletnameler ile noterde yapılacak örnek tasdik işlemleri,

    Süre ile sınırlı olmaksızın, damga vergisi ve harçtan istisna edilecektir.

    5- Varlık yönetim şirketlerinin bankalar, Fon ve diğer mali kurumlar dışında gerçek veya tüzel kişilerin alacaklarının tahsili ile ilgili olarak yaptıkları işlemler ile bunlarla ilgili olarak düzenlenen kağıtlara harç ve damga vergisi istisnası uygulanması mümkün değildir.

    6- Varlık yönetim şirketlerine ait defterlerin noterlikte yapılacak tasdik işleminin 5411 sayılı Kanunun 143 üncü maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından noterde yapılacak defter tasdiki işleminin söz konusu istisna hükmünden faydalandırılmasına imkan bulunmamaktadır.

    2009/36 sayılı Genelgemiz 01.01.2022 tarihinde yürürlükten kaldırılacak olup, varlık yönetim şirketlerinin işlemlerinin işbu Genelgemiz esaslarına göre uygulaması gerekmektedir.

Bilgilerinizi rica ederim.

 

                                                                                                                                           

Dursun CİN

Başkan

---