2018-6 sayılı genelge
Dizin
2015/15 sayılı genel yazı ile birlikte değerlendirilmelidir.
Mali Danışmanlık -55-4273
Ankara, 06.03.2018
Özü: Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin, devir, birleşme, bölünme ve nevi değişikliği işlemlerinde düzenlenen sözleşmelerde 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili maddelerinden bahis olması durumunda işlemlere damga vergisi istisnası uygulanması gerekmektedir. Vergi dairesinden bir yazı istenilmesi uygulamasına son verilmiştir.
.......................NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
.......................NOTERLİĞİNE
GENELGE ( 6 )
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Birliğimize gönderilen görüşe dayanılarak yayımlanmış olan 25.09.2008 günlü ve Mali Danışmanlık-518-18310 (2008/30) sayılı Genelgemizde özetle;
“1- Birleşme, devir, bölünme ve nevi değişikliği ile ilgili mukavelelerde Kurumlar Vergisi Kanununun aradığı şartların mevcut olup olmadığına ilişkin olarak ilgili vergi dairesinden bir yazı talep edilmesi mecburi tutulmuştur.
2- Vergi Dairesinden alınacak yazıda Kurumlar Vergisi Kanununun aradığı şartların söz konusu mukavelelerde bulunduğunun bildirilmesi halinde bu mukavelelerden damga vergisi aranılmayacaktır.
3- Kurumlar Vergisi Kanununun aradığı şartların mevcut olmadığının bildirilmesi veya bu konuda yazı ibraz edilememesi halinde söz konusu mukaveleler genel hükümler çerçevesinde damga vergisine tabi tutulacaktır.
4- Yukarıda belirtilen kağıtlarla ilgili noter işlemlerine, 492 sayılı Kanunun 123 üncü maddesinde herhangi bir kayıt ve şarta bağlı olmaksızın harç istisnası getirilmiştir.
Bu sebeple, şirketlerin birleşme, devir, bölünme ve nevi değişikliği işlemlerinde düzenlenen mukavelelerde Kurumlar Vergisi Kanununun aradığı şartların mevcut olmadığının bildirilmesi veya vergi dairesinden böyle bir yazı getirilmemesi halinde dahi bu konudaki işlemlere harç istisnası uygulanması gerekir.” denilerek, konu hakkında tüm noterliklere duyuru yapılmıştır.
Bu defa, anılan Başkanlık tarafından Birliğimize intikal ettirilen, 06.02.2018 günlü ve 14908 sayılı yazıda, 01.02.2008 günlü ve Mali Danışmanlık-87-3995 sayılı yazımızdan bahisle;
“İlgi (a)'da kayıtlı yazınız ile düzenlenen mukavelenamelerde "Birleşme, devir, bölünme, nev'i değişikliği sebebiyle Kurumlar Vergisi Kanununun ... maddeleri gereğince işlem yapılacaktır." meyanındaki düzenlemenin damga vergisi istisnasının tatbiki yönünden yeterli olacağının düşünüldüğü belirtilerek Başkanlığımız görüşünün talep edilmesi üzerine ilgi (b)'de kayıtlı yazımız ile kurumlar vergisi mükelleflerinin nev'i değişikliği sırasında düzenlenen sözleşmelere damga vergisi istisnası uygulanabilmesi için, bu sözleşmelerde Kurumlar Vergisi Kanununun birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişikliği için aradığı şartların varlığının ilgili vergi dairesinden alınacak bir yazı ile tevsik edilmesi gerektiği; ilgi (c)’de kayıtlı yazımızda da söz konusu işlemler için mükelleflerin vergi dairesi başkanlıklarından özelge talep etmesi gerekmeyip, gereksiz iş ve zaman kaybının önlenmesi bakımından Kurumlar Vergisi Kanununun aradığı şartların varlığının tevsiki için ilgili vergi dairesinden bir yazı alınmasının temini gerektiği hususları Birliğinize bildirilmişti.
Bu defa, Birliğinizin ilgi (a)'da kayıtlı yazısında belirtilen öneriler ve mükelleflerin bürokrasi nedeniyle zaman ve işgücü kaybına neden olduğu yönündeki görüşleri çerçevesinde yeniden yapılan değerlendirme neticesinde aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği; 9 uncu maddesinde, Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu; damga vergisinden istisna edilen kağıtların yer aldığı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV - Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (17) numaralı fıkrasında, "Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan birleşme, devir ve bölünmeler nedeniyle düzenlenen kağıtlar”ın damga vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinin birinci fıkrasında, noter işlemlerinden bu Kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanların noter harçlarına tabi olduğu; 41 inci maddesinde noter harçlarının (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınacağı; 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında ise; anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, pay devri, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemlerin bu Kanunda yazılı harçlardan müstesna olduğu hükümlerine yer verilmiştir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinde kurumlar vergisi mükellefleri sayılmış, 19 uncu maddesinde ise devir ve bölünme ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun; "F) Birleşme, bölünme ve tür değiştirme" başlıklı bölümünün 134 üncü maddesinin birinci fıkrasında, ticaret şirketlerinin birleşmelerine, bölünmelerine ve tür değiştirmelerine 134 ila 194 üncü maddelerin uygulanacağı, ikinci fıkrasında, diğer kanunların, bu Kanunun 135 ila 194 üncü maddelerine aykırı olmayan hükümlerinin saklı olacağı hüküm altına alınmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 26 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmış olan Ticaret Sicili Yönetmeliğinin altıncı kısmının birinci, ikinci ve üçüncü bölümlerinde, birleşme, bölünme ve tür değiştirme ile ilgili işlemlerin yerine getirilmesi için gerekli olan belgelerin ve işlemlerin ayrıntılı açıklaması yapılmıştır.
Bilindiği üzere, damga vergisinde kağıtların düzenlenmesiyle, harçta ise noterde işlemlerin yapılması ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir. Bu nedenle, noterde işleme konu edilen anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişikliğine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlara, söz konusu kağıtlar ve eklerinin içeriğinden, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun aradığı şartların varlığının anlaşılması halinde, noterlerce damga vergisi ve harç istisnası uygulanmak suretiyle işlem yapılması gerekmektedir. Bu durumda, istisna uygulanabilmesi için ayrıca ilgili vergi dairesinden bir yazı veya özelge talep edilmesine gerek bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, istisna uygulamak suretiyle işlem yapan noterlerin, herhangi bir vergi kaybına sebebiyet verilmemesini teminen, uyguladıkları istisnaya ilişkin bilgi ve belgeleri istisnadan yararlanan mükelleflerin bağlı bulundukları vergi dairelerine bir yazı ekinde bildirmesi gerekmektedir.” denilmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığı, anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin, devir, birleşme, bölünme ve nevi değişikliği işlemlerinde düzenlenen kağıtlara istisna tatbiki yönünden Birliğimizin en baştaki görüşünü kabul etmiş bulunmaktadır.
Bu çerçevede sözü edilen kağıtlara istisna tatbiki yönünden 25.09.2008 günlü ve Mali Danışmanlık-518-18310 (2008/30) sayılı Genelgemizde yer alan vergi dairesinden bir yazı istenilmesi uygulamasına son verilmiştir.
Bu durumda, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı Tablonun IV-17 fıkrası gereğince; anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin, devir, birleşme, bölünme ve nevi değişikliği işlemlerinde düzenlenen kağıtlarda (sözleşmelerde) 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili maddelerinden bahis olması durumunda işlemlere damga vergisi istisnası uygulanması gerekmektedir.
Ayrıca, yukarıda belirtilen hususlarla ilgili noterlik işlemlerine 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesi ile herhangi bir şarta bağlı olmaksızın harç istisnası getirilmiştir.
Diğer taraftan, 21.01.2015 günlü ve Mali Danışmanlık-43-685 (2015/15) sayılı Genel Yazımızda yer alan; devir, birleşme, bölünme ve nevi değişikliği işlemleri ile ilgili istisnaya ilişkin bildirimlerin, mükelleflerin kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairelerine yapılması işlemine devam edilecektir.
Gereğinin bu Genelge esaslarına göre yapılması ve 25.09.2008 günlü ve Mali Danışmanlık-518-18310 (2008/30) sayılı Genelgemizin uygulamadan kaldırılmış olduğunun bilinmesini rica ederim.
Saygılarımla,
Yunus TUTAR
Başkan