Mali Danışmanlık -27-1516

 Ankara, 29.01.2018

Özü: Kollektif Şirketlerde Pay Devri Hakkında

 

 .......................NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................NOTERLİĞİNE

 

GENELGE (3)

 

 

  İlgi: 22.06.1992 tarih ve 7045 (1992/31) sayılı Genelgemiz.

 

Bilindiği üzere, Gelir İdaresi Başkanlığının 05.06.1992 tarih ve 49468 sayılı yazısı esas alınarak Birliğimizce yayımlanan 1992/31 sayılı Genelgemizde;

“1) Kolektif şirket ortaklarından bir veya birkaçının hisselerini şirketin mevcut ortaklarından birine veya yeni ortak giren diğer şahıslara devretmeleri sebebiyle düzenlenen kağıdın, ihtiva ettiği meblağ üzerinden hesaplanan nispi damga vergisinin ¼’ü nispetinde vergiye tabi tutulması,

2)Hisse devri ile ilgili işlemlerden alınacak harcın;

a)Hisse devir alan ortak ise devir eden ve devir alan ortaklar için devir konusu miktar üzerinden nispi harç alınması,

b)Hisse devir alan yeni ortak giren şahıs ise, devir edenin devir ettiği miktar üzerinden, hisse devir alarak şirkete ortak olan kişinin ise şirketin sermayesinin tamamı üzerinden harç ödemesi, gerekmektedir.

 Öte yandan, kollektif şirket ortaklarından bazılarının hisselerini devretmesi sonucunda,

1)Hisselerin mevcut ortaklara devredilmesi halinde düzenlenecek tadil sözleşmesi maktu damga vergisine tabi olacaktır. Bu konudaki işlemlerin ise, beher imza için binde 0,50 nispetinde harca tabi tutulması,

2)Hisse devir alan yeni ortak giren şahıs ise tadil sözleşmesinin yeni baştan ve mukavelede yer alan değerler üzerinden nispi damga vergisine ve beher imza için binde 0,50 nispetinde harca tabi tutulması gerekli bulunmaktadır. Zira ortaklık şartları ile ortaklık yapısı ve tarafları değiştirilerek düzenlenen söz konusu kağıt, yeni bir hukuki muameleyi ihtiva ettiği,”

 hususunda açıklamalar yapılmıştır.

  Diğer taraftan, Gelir İdaresi Başkanlığı görüşlerine göre yayımlanan 2012/14 ve 2016/10 sayılı Birliğimiz Genelgelerinde ise

Limited Şirket pay devir sözleşmelerinin şirket ana mukavelesini tadil eden belge vasfında olmadığından pay devir sözleşmelerinin ihtiva ettiği pay devir bedeli üzerinden nispi damga vergisine tabi tutulacağı, bu konudaki noter işleminden ise devir eden ve devir alanın imzasından yine devir bedeli üzerinden beher imza için nispi harç tahsil edilmesi gerektiği bildirilmiştir.

Bu görüşler üzerine Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen 21.01.2015 günlü ve Mali Danışmanlık-47-724 sayılı yazımızda;

  Limited şirketler yönünden tayin olunan Başkanlıkları görüşünün, Kolektif ve Eshamlı Komandit şirket pay devirleri yönünden de uygulanmasının gerekip gerekmediği hususunda görüş talep edilmiştir.

  Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 22.01.2018 günlü toplantısında görüşülen 02.01.2018 tarih ve 59491943-140-02.01 (8)-E.E.259 sayılı yazıda ise ilgili Kanun hükümlerinden bahisle;

  “ …..

  Eshamlı komandit şirketlerin pay devir işlemleri, 6728 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 9/8/2016 tarihinden itibaren, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun IV-16 fıkrasına göre damga vergisinden, 492 sayılı Kanunun 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre 492 sayılı Kanunda yazılı harçlardan istisna bulunmaktadır.

Kollektif şirket Türk Ticaret Kanununda düzenlenen bir ticaret şirketi olup şahıs şirketi olarak nitelendirilmektedir. Bu tip şirketlerde sermaye unsuru belirleyici önem ve role sahip değildir. Kollektif şirket, ortaklarının şahsi emek, çalışma, tecrübe ve itibarına dayanır.

Kollektif şirket, TTK m. 211'de "kollektif şirket, ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbir sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir" şeklinde tanımlanmaktadır.

Kollektif şirket sözleşmesi yazılı şekle tabidir; ayrıca, sözleşmedeki İmzaların noterce onaylanması şarttır. (TTK m. 212/1)

Kollektif şirkete yeni ortak alınabilir. Bu ise şirket sözleşmesinin değiştirilmesini gerektirir ve yeni ortak almaya dair kararın oybirliği ile alınması icap eder. Yeni ortak alındığında şirket ile yeni ortak arasında yazılı bir giriş sözleşmesi yapılır ve karşılıklı olarak bu sözleşme imzalandığında iç ilişkide artık yeni giren kişi ortaklık hak ve yetkilerini kazanır. Bundan sonra şirket sözleşmesinde gerçekleşen bu değişikliğin ticaret siciline tescil ve daha sonrasında da ilan edilmesi ile yeni ortak alımı gerçekleşmiş olur.

Kollektif şirkette bir ortak şirketteki payını bir başka şahsa devrederek şirketten ayrılabilir. Bu durumda şirkette hem çıkma hem de yeni ortak alınması söz konusu olur. Devrin şirkete karşı geçerli olabilmesi için diğer tüm ortakların buna onay vermesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, anılan şirket hisse devir sözleşmeleri noterde yapılmakla taraflar arasında bağlayıcı olmakla beraber şirket açısından hüküm doğurabilmesi için kanunda öngörülen şartların (tüm ortakların onayı, şirket sözleşmesinin tadili vs.) gerçekleşmesi gerekmektedir. Harç ve damga vergisi noter işlemleri sırasında alınması gerekeceğinden ve bu aşamada diğer ortakların onay, sözleşme tadili vs. gündemde olmayacağından, sözleşmede yazılı değer esas alınarak harç ve damga vergisinin hesaplanması uygun olacaktır.

Buna göre, şirket ortaklık paylarının devrine ilişkin olarak düzenlenen kollektif şirket hisse devri sözleşmelerinin; sözleşmeyle devredilen hissenin ihtiva ettiği tutar üzerinden 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifenin 1/1 fıkrasına göre noter harcına, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun I/A-l fıkrasına göre damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.”

şeklinde görüş bildirilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığının yazısına göre, şirket ortaklık paylarının devrine ilişkin olarak düzenlenen kollektif şirket hisse devri sözleşmelerinin ana mukavelenin tadili vasfında sayılmadığı, dolayısı ile de hisse devir alanın ortak olup olmadığının da dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. Bu görüşe istinaden, sözkonusu pay devir sözleşmelerinin devredilen hissenin ihtiva ettiği tutar anlamındaki devir bedeli üzerinden, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı tablonun I/A-1 fıkrasına göre nispi damga vergisine, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifenin I/1 fıkrasına göre nispi harca tabi tutulması gerekmektedir.

Öte yandan kollektif şirket pay devri sonucunda yeni paydaşlık durum itibariyle düzenlenen kollektif şirket tadil sözleşmesinin;

a-Hisselerin mevcut ortaklara devredilmesi halinde, şirket sermayesini artıran bir düzenleme yapılmadığından ve ana sözleşmede yer alan ortaklar da değişmediğinden, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 14 üncü maddesine istinaden damga vergisi aranılmaması gerekmektedir.

492 sayılı Harçlar Kanununun 47 nci maddesine 6728 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle eklenen fıkra hükmüne göre  mukavelelerin değiştirilmesi halinde değişikliğin varsa artan miktar üzerinden harca tabi tutulması gerektiğinden sadece hisselerin mevcut ortağa devredilmesi sonrasında şirket ana sözleşmesinde artan bir miktardan bahsedilemeyeceği cihetle sözleşme tadili işleminden maktu harç alınması icap edecektir.

 

b-Kollektif şirket hissesinin yeni ortak giren bir şahsa devredilmesi halinde ise evvelki mukavelenin tarafları değiştiğinden sözkonusu kağıt yeni bir düzenlemeyi ihtiva edeceğinden, sözkonusu işlemden sözleşmenin ihtiva ettiği değer üzerinden 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı tablonun I/A-1 fıkrasına göre nispi damga vergisi ve 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifenin I/1 fıkrasına göre nispi harç alınması gerekmektedir.

Zira ortaklık şartları ile ortaklık yapısı ve tarafları değiştirilerek kollektif şirket sözleşmesi yeniden düzenlenmektedir.

 

Bu çerçevede 1992/31 sayılı Genelgemiz yürürlükten kaldırılmıştır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Saygılarımla,

 

Yunus TUTAR

Başkan

---