Mali Danışmanlık –258-36396

Ankara, 27.12.2018

Özü: Demirbaş eşya kira geliri hk.

 

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

 

İlgi:

 a) 19.02.1997 günlü ve B. Not. 205-2582-2743 (1997/16) sayılı Genel Yazımız.

 b) 30.10.1997 günlü ve B. Not. 205-17080-17353 (1997/76) sayılı Genel Yazımız.

 c) 04.05.2006 günlü ve Mali Danışmanlık 7386 (2006/52) sayılı Genel Yazımız.

         

           Gelir İdaresi Başkanlığı görüşüne dayanılarak hazırlanmış olan ilgide kayıtlı Genel Yazılarımızda, 1512 sayılı Noterlik Kanununun 49 uncu maddesi hükmü gereğince bir başka noterliğe atanan noterin, noterlik dairesinde bırakmış olduğu demirbaş eşyalara takdir edilen kira bedelinin Gelir Vergisi Kanununun 66 ncı maddesine istinaden serbest meslek kazancı sayıldığı ve bu gelirler sebebiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 236 ncı maddesi hükmü uyarınca da serbest meslek makbuzu düzenlemeleri mecburiyeti bulunduğu belirtilmiştir.

           Bu defa Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığınca yayımlanmış olan 22.05.2017 günlü ve 27575268-105[236-2015-431]-157980 sayılı özelgede;

           “193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançların serbest meslek kazancı olduğu hüküm altına alınmış, serbest meslek faaliyeti de, “sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” şeklinde tanımlanmıştır.

           Aynı Kanunun 66 ncı maddesinde de, serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenlerin, serbest meslek erbabı olduğu; serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılmasının bu vasfı değiştirmeyeceği, bu maddenin uygulanmasında; noterlerin, notelik görevini ifa ile mükellef olanların bu işleri dolayısıyla serbest meslek erbabı sayılacakları hükme bağlanmıştır.

           Buna göre, noterlik görevini mutad meslek halinde ifa ile mükellef olanlar serbest meslek erbabı sayılmaktadır.

           Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde; “Aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır.

           …

           3- Gayrimenkullerin, ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı ile bilumum tesisatı demirbaş eşyası ve döşemeleri;” hükmü yer almaktadır.

           Aynı Kanun’un 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin maddede bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkaka sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hüküm altına alınmış olup, aynı maddenin

5/a bendinde 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu tevkifat oranı 2009/14592 sayılı BKK ile %20 olarak belirlenmiştir.

           Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 236 ncı maddesinde “Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.” hükmü bulunmaktadır.

           3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1 inci maddesinin 1 inci fıkrasında; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin, 3 üncü fıkrasının (f) bendinde ise Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

           Aynı Kanunun 17/4-d maddesinde ise iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkul kiralanması işlemlerinin KDV’den istisna olduğu belirtilmiştir.

           Konuya ilişkin olarak KDV Uygulama Genel Tebliği’nin (II/F-4.4) ve 60 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Sirkülerinin (1.4) bölümlerinde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.

           Bu hüküm ve açıklamalara göre, mal sahibi noterin tayininin çıkması nedeniyle noter vekili olarak tarafınıza kullanılmak üzere bırakılan demirbaş eşyalar karşılığında elde edilen kazancın, Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 inci maddesi kapsamında kiralama işlemi çerçevesinde tahsil edilmesi halinde elde edilen kira gelirinin gayrimenkul sermaye iradına ilişkin hükümler çerçevesinde vergilendirilmesi ve mal sahibi notere yapacağınız kira ödemeleri üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/5-a maddesine istinaden %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapması gerekmekte olup, bu kira bedelleri için kirayı tahsil eden noter tarafından serbest meslek makbuzu düzenlenmesi söz konusu olmayacaktır.

           Ancak, tarafınıza demirbaş eşyaların bırakılması dolayısıyla elde edilen kazancın, kiralama işlemi dışında ve bir defaya mahsus tahsil edilen bir bedel mahiyetinde olması halinde, söz konusu kazancın gayrimenkul sermaye iradı kapsamında değerlendirilemeyeceği tabiidir.

           Öte yandan, bahse konu kira ödemeleri, söz konusu eşyaların envantere dahil olup olmamasına bakılmaksızın Gelir Vergisi Kanunu’na göre serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmemesi koşuluyla katma değer vergisine tabi bulunmamaktadır.”

           denilmektedir.

           Buna göre,

 1-Tayin nedeniyle bir başka noterliğe atanan noterlerin demirbaş eşyalarını kiraya vermeleri durumunda, söz konusu eşyaların, noterlik demirbaşında kayıtlı olup olmadığına bakılmaksızın, elde edilecek kazancın gayrimenkul sermaye iradı olarak kabul edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

 2-  Bu durumda, kiraya alan noter ve/veya noter vekili tarafından kira bedeli üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/5-a maddesine göre %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması ve kesintiyi yapan noter ve/veya noter vekili tarafından stopaj yapılan verginin muhtasar beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.

 3-  Ancak, Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesinin (c) fıkrası hükmü gereğince, bir takvim yılında elde edilen vergiye tabi gelir toplamının mezkur Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2018 yılı için 34.000 TL) aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan gayrimenkul sermaye iratları, yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyecektir.

 Örneğin 2018 yılı içerisinde serbest meslek kazancı dolayısıyla 20.000 TL, gayrimenkul sermaye iradı (Demirbaş eşya kirası) olarak da 2.000 TL elde edilmesi durumunda, vergiye tabi gelir toplamı 34.000 TL’nin altında olacağından, demirbaş eşya kirası nedeniyle elde edilen kazanç beyannameye dahil edilmeyecek olup yalnızca serbest meslek kazancı olan 20.000 TL beyan edilecektir.

 Demirbaş eşya kira geliri dışında başkaca gayrimenkul sermaye iradı olanların bu gelirlerin toplamı üzerinden değerlendirme yapacağı tabiidir.

 Tek başına serbest meslek kazancı yukarıda belirtilen haddi (34.000 TL’yi) aşan noterlerimiz demirbaş eşya kirasının tutarına bakmaksızın bu gelirleri yıllık beyannameye dahil edeceklerdir.

 Bununla birlikte, demirbaş eşya kira gelirinin beyannameye dahil edilmesi durumunda, kiraya alan tarafından yapılan vergi kesintisinin tahakkuk edecek vergiden indirim konusu yapılacağı tabiidir.

Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı görüşü doğrultusunda demirbaş eşya kirası işlemlerinde katma değer vergisi hesaplanması söz konusu olmayacaktır.

İlgide kayıtlı,

          “19.02.1997 günlü ve B. Not. 205-2582-2743 (1997/16) sayılı”

         “30.10.1997 günlü ve B. Not. 205-17080-17353 (1997/76) sayılı”

          “04.05.2006 günlü ve Mali Danışmanlık 7386 (2006/52) sayılı”

Genel Yazılarımızda demirbaş eşya kira gelirlerinin serbest meslek kazancı olduğuna ilişkin düzenlemelerin bundan böyle dikkate alınmaması gerekmektedir.

Bilgilerinizi rica ederim.

 

 

Dursun CİN                                                                                              

Başkan

 

 

GENEL YAZI 187

---