Mali Danışmanlık-138-10339

Ankara, 08.06.2017

Özü: İhracat ve Diğer Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Hakkında

                                                                                                         

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

 

GENELGE ( 12 )

 

 

İLGİ: 29.12.2008 günlü ve Mali Danışmanlık-624-24433 (2008/45) sayılı Genelgemiz.

Bilindiği üzere 5035 sayılı Kanun ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa eklenen Ek 2 nci madde ve 492 sayılı Harçlar Kanununa eklenen Ek 1 inci madde ile döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili işlem ve kağıtlara getirilmiş olan damga vergisi ve harç istisnasının uygulama prensiplerine ilişkin olarak, Devlet Bakanlığı ve Maliye Bakanlıklarınca 27.02.2004 günlü ve 25386 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkındaki 1 seri Nolu Tebliğ ile yukarıda bahsi geçen maddelerde yer alan istisna uygulamasının usul ve esasları noterliklere bildirilmiştir.

Ancak bu konulardaki istisnaya dair hükümler, 2016/93 sayılı Genel Yazımızla bildirilen 6728 sayılı Kanun ile yeniden düzenlenmiştir.

 

Sözü edilen Kanun ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun Ek 2 nci ve 492 sayılı Harçlar Kanununun Ek 1 inci maddelerinde yapılan değişikliklerle döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili istisna hükümleri en geniş anlamda yeniden düzenlenmiştir.

Maliye Bakanlığınca 18.05.2017 günlü ve 30070 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat Ve Diğer Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi Ve Harç İstisnası Uygulama Genel Tebliği ile de bu düzenlemede yer alan istisna hükümlerinin uygulama usul ve esasları yeniden belirlenmiştir.

 

Bu çerçevede uygulamanın güncelleştirilmesi açısından da sözü edilen Tebliğ esaslarının yapılan değişikliklerle birlikte noterliklerimize yeniden duyurulması ihtiyacı hasıl olmuştur.

Bu Tebliğ esaslarına göre; döviz kazandırıcı faaliyetler ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetler olmak üzere iki bölümde incelenmiş olup her bölümde yer alan istisnaların uygulama prensipleri ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

 

A- İHRACAT İŞLEMLERİNDE HARÇ VE DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI

 

İhracat (Yurt dışına mal satışı) işlemleri ile ilgili istisna uygulamasında her hangi bir belge şartına yer verilmemiştir.

Bu çerçevede yurt dışına ürün satışı/ihracı ile ilgili sözleşme ve bu konudaki diğer her türlü kağıtlarla bu hususta yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisna edilecektir.

Tebliğin 4 üncü bölümünde ihracatla ilgili işlemlere uygulanacak damga vergisi ve harç istisnasının kapsamı belirtilmiştir. Bu bölümde yer alan açıklamalar çerçevesinde;

 

?İhracat işlemlerinde belge şartı olmaksızın istisna uygulaması

İhracat (Yurt dışına mal satışı) işlemleri ile ilgili istisna uygulamasında her hangi bir belge şartına yer verilmemiştir.

Bu çerçevede yurt dışına ürün satışı/ihracı ile ilgili sözleşme ve bu konudaki diğer her türlü kağıtlarla bu hususta yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisna edilecektir. İşlemin muhtevasından ürün ihracı ile ilgili olduğu anlaşılıyorsa istisna uygulaması yönünden herhangi bir merci veya makamdan bir belge veya yazı aranılmasına ihtiyaç bulunmamaktadır.

Aynı şekilde;

1- İhracat karşılığı yapılacak ödemeler (ihracatın finansmanında kullanıldığının tevsiki kaydıyla prefinansman, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu çerçevesinde yapılan ödemelere ilişkin taahhütnameler ile temliknameler ve Sosyal Güvenlik Kurumu prim borçları ile genel bütçeli idarelere olan borçların mahsubu dahil),

2- İhracattan doğan alacağın ihracatçı tarafından temliki,

3- İhracat bağlantıları için düzenlenecek anlaşmalar,

4- Transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması,

5- Tedarik edildikleri şekliyle ihraç edilmek üzere mal alımı,

6- 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 131 inci maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj malzemesi ithali ile kati ihraç edilen mallara ait ambalaj malzemesinin geçici ihracı ve ithali,

7- Dahilde işleme izni kapsamında iznin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat,

8- Gerçekleştirilen mamul ürün ihracatı karşılığı olarak bu ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin Toprak Mahsulleri Ofisinden veya Şeker Kurumunca tespit edilen şeker fabrikalarından alımı,

ile ilgili işlemler de bir belge şartına bağlı olmaksızın harçtan ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlar (gümrük idarelerine verilen beyannameler dahil) damga vergisinden istisna olacaktır.

 

II- Bazı ihracat işlemlerinde belge şartına bağlı istisna uygulaması

Tebliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen İhraç edilecek ürünlerin imalatında kullanılacak (hammadde, yarı mamul vb) malzemenin yurt dışından ithalatı veya yurt içi alımları ile ilgili işlemler özelinde DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ şartı öngörülmüştür

Buna göre

1- İstisna belgede yer alan değer ve esaslar çerçevesinde uygulanacaktır.

2- Belgenin geçerli olduğu süre içerisinde bu belgede vasıf ve miktar olarak belirlenen mal veya malzemenin yurtdışından ithali veya yurt içi alımlarında istisna uygulanacaktır.

3- Ancak, işlemin ifası sırasında halen geçerli olan dahilde işleme izin belgesinin ibrazı şarttır.

Dolayısı ile bu işlemlerin dahilde işleme izni belgesinin geçerlilik süresi içerisinde yapılması kaydı ile istisnaya konu olacaktır.

Belgenin alınmasından önce veya belgenin süresinin dolmasından sonraki bir tarihte belge kapsamındaki iş ile ilgili olsa dahi istisna uygulaması mümkün değildir.

 

B) DİĞER DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDE İSTİSNA UYGULAMASI

 

Ürün ihracı dışında kalan ve döviz kazandırıcı hizmet ver faaliyetler olarak adlandırılan hususlardaki istisna uygulaması prensipleri aşağıda belirtilmiştir.

 

I- Diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerde belgeye bağlı olarak uygulanacak istisnalar

Aşağıdaki işlemlere istisna uygulanması için belge şartı öngörülmüştür.

1-Tebliğin 5 inci maddesinin “a” ila “o” fıkralarında 29 bentte sayılan diğer döviz kazandırıcı faaliyetler için bu konuda düzenlenmiş “VERGİ, RESİM, HARÇ İSTİSNASI BELGESİ”nin ibrazı üzerine, sözü edilen belgelerin geçerlilik süresi içerisinde yapılması şartıyla ilgili kuruluşlarca, aşağıda açıklanan usul ve esaslar çerçevesinde başka bir belge aranmaksızın resen damga vergisi ve harç istisnası uygulanması gerekmektedir.

2- Belgenin alınmasından önce veya belgenin geçerlilik süresinin dolmasından sonra, belgeye bağlanan iş ile ilgili olarak yapılan işlemlere harç ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlara damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilemez.

3- İstisna uygulaması belgede yer alan esaslar dikkate alınarak yürütülür.

Bu anlamda Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine bağlanan diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemlere ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlara belgenin geçerlilik süresi içerisinde belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla, damga vergisi ve harç istisnası uygulanır.

Dolayısı ile diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili olarak yabancı para üzerinden düzenlenen kağıtlar yönünden, belgede yer alan değer ve esaslar üzerinden istisna uygulanırken, 2009/35 sayılı Genelgemiz esaslarının da dikkate alınması uygun olacaktır.

5- Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi, belge sahibinin ihale makamı ile yapacağı işlemlere ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlara damga vergisi ve harç istisnası sağlamaktadır.

6- Belge sahibi firmaların belge konusu işe ilişkin mal, malzeme veya hizmet temin ettiği kişi ve kurumlarla yapacağı işlemlere ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlara damga vergisi ve harç istisnası uygulanması için, her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş vergi, resim ve harç istisnası belgesine sahip olması şarttır.

Belge sahibi firmanın mal, malzeme veya hizmet temin ettiği kişi ve kurumlarla yapacağı işlemlerde her iki işlem tarafının da o işle ilgili belgesinin bulunmaması durumunda, söz konusu muamelelere damga vergisi ve harç istisnası uygulanmaz.

7- İlgili Kanun hükümleri ve Tebliğde belirtilen uluslararası ihale konusu işlerde istisna uygulanması için, bu işlerin ihalesine yabancı firmaların da teklif vermiş olması şartı aranılmaktadır.

 

II- Diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerde belge aranılmaksızın uygulanacak istisnalar

Aşağıda belirtilen hususlarda yapılan işlemlerle düzenlenen kağıtlara istisna uygulanması için belge şartı getirilmemiştir.

 

1- Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi almak amacıyla proje formu ekinde verilecek taahhütnameler belge şartına bağlı olmaksızın istisnadan yararlandırılacaktır

 

2-Tebliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve aşağıya aynen çıkarılan

“a) Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların (alt yükleniciler hariç);

i) Tam mükellef olması halinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri,

ii) Dar mükellef olması halinde, söz konusu firmanın bu işte kullanacağı mal ve malzemeyi üreten tam mükellef imalatçı firmaların (işi taahhüt eden firmalar dahil) yapacakları satış ve teslimleri,

 

iii) Tam ve dar mükellef firmaların ortaklığı halinde, tam mükellef firmaya kendi faaliyeti oranında, diğer firmaya ise (ii) alt bendi çerçevesinde tam mükellef firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri,

iv) Yukarıda belirtilen (i), (ii) ve (iii) alt bentleri çerçevesinde proje sahibi kamu kurumları ile bu projeleri üstlenen firmalara proje süresince yapılacak teknik müşavirlik, mühendislik ve benzeri hizmet satışları.

b) i) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili projeleri üstlenmiş tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri,

ii) Savunma Sanayii Müsteşarlığınca savunma, güvenlik veya istihbarat alanları açısından önem arz ettiği belirtilen savunma, güvenlik ve istihbarata yönelik her türlü platform, sistem, yazılım, araç ve gereçlerini üreten tam mükellef imalatçı firmalar ile savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarında yapılacak araştırma ve geliştirme projelerini üstlenen tam mükellef imalatçı firmaların ülkenin savunma, güvenlik veya istihbaratı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yapacakları satış ve teslimler ile bu satış ve teslimler sonrası doğan bakım ve onarım hizmetleri,

iii) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen firmalara, tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri,

iv) Bu bendin (i) ve (ii) alt bentlerinde belirtilen işleri yüklenen firmanın dar mükellef firma olması halinde, tam mükellef imalatçı firmaların bu firmaya üreterek yapacakları satış ve teslimleri.

d) Yap-İşlet Modeli çerçevesinde yapılacak yatırım projelerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri.

e) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından uluslararası ihaleye çıkarılmış yurt içi veya yurt dışı taşıma işlerini yüklenen tam mükellef firmaların bu faaliyetleri.

g) Yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirilecek müteahhitlik, müşavirlik, yazılım ve mühendislik hizmetleri.

j) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan maden havzalarından rödövans karşılığında maden çıkarımı ve işletmesiyle ilgili üretim faaliyetleri.

l) Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihaleye çıkarılan ve Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen yatırım malları, sınai mamuller ve yazılım hizmetlerine yönelik ihaleleri kazanan tam mükellef imalatçı firmaların üreterek yapacakları satış ve teslimleri.

o) Kamu özel iş birliği kapsamında tesis yapımı ve yenilenmesi işlerini üstlenen tam mükellef firmaların yapacakları hizmet ve faaliyetleri.”

 

İle ilgili olarak sözleşme safhasından önceki teminatlar ve ihale kararlarına, söz konusu faaliyet ve işlemlerin ilgili bentlerde belirtilen niteliklerin tamamını aynı anda taşıması kaydıyla, belge aranmaksızın resen damga vergisi ve harç istisnası uygulanması gerekmektedir.

 

C) SORUMLULUK HÜKÜMLERİ

 

İşlem yapan kuruluşların ve bu meyanda noterlerin sorumluluğu

 

-Yukarıdaki bölümlerde belirtilen hususlarda damga vergisi ve harç istisnasını uygulamak suretiyle işlem yapan noterler, bu Tebliğde belirtilen esas ve usuller çerçevesinde herhangi bir makam veya merciden istisnaya dair yazı talep edilmeksizin damga vergisi ve harç istisnasını resen tatbik edeceklerdir. Ancak, bu Tebliğdeki açıklamalara rağmen istisna kapsamında bulunup bulunmadığı hususunda tereddüde düşülen konularda ilgili Birliğimizden görüş alınması veya gerekli görülen hallerde vergi dairesi başkanlıklarından/ defterdarlıklardan mükteza talep edilmesi mümkündür.

- Damga vergisi ve harç istisnası uygulayarak işlem yapan noterlerce, istisna uygulamak suretiyle düzenlenen kağıt ve yapılan işlemlerle ilgili olup, istisna uygulaması sebebiyle ilgililerine ödettirilmeyen damga vergileri ile alınmayan harç tutarlarının, işlemin yapıldığı veya vergiye konu kağıdın düzenlendiği tarihi takip eden 30 (otuz) gün içinde bu genelgemize ekli Tebliğin Ek-1’inde yer alan “Damga Vergisi ve Harç İstisnasından Yararlananlara Ait Bildirim” doldurularak, adına işlem yapılan ihracatçı veya diğer döviz kazandırıcı faaliyetler kapsamında istisnadan yararlanan firmaların gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.

Bu bildirime, döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili olarak düzenlenen Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi ya da Dahilde İşleme İzin Belgesinin bir örneği de eklenmelidir.

 

II- İşlem yapan kuruluşlara uygulanacak yaptırımlar

-Damga vergisi ve harç istisnasına konu işlemi yapan ancak 30 günlük sürede gerekli bildirimde bulunmayan noterler adına öncelikle 213 sayılı Kanunun 352 nci maddesi uyarınca ikinci derece usulsüzlük cezası kesilmesi söz konusudur.

- 488 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi ve 492 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesi ile bu Tebliğ kapsamına girmediği halde söz konusu Kanunlar ve bu Tebliğ gerekçe gösterilerek damga vergisi ve harç istisnası tatbik edilen işlemleri yapan noterler, alınmayan damga vergisi ve harç tutarları ile bunlara ilişkin faizlerin ödenmesinden istisnadan yararlananlarla birlikte müteselsilen sorumlu olacaklardır.

- İstisnaya konu işlemi yaptığı halde gerekli bildirimde bulunmayan noterler 213 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde istisnadan yararlananlardan ceza ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilmesi gereken damga vergisi ve harç tutarlarından müteselsilen sorumlu olacaklardır.

 

D) DİĞER HUSUSLAR

 

1- 6728 sayılı Kanunla değişmeden önceki; 488 sayılı Kanunun ek 2 nci ve 492 sayılı Kanunun ek 1 inci maddelerine istinaden yayımlanan Tebliğler kapsamında ihracat veya diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili olarak bu Tebliğin yürürlük tarihinden önce düzenlenmiş bulunan Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi ve Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi mükelleflerin, belge süresinin bitimine kadar yapacakları işlemler ve bu işlemlerle ilgili düzenledikleri kağıtlar için belgede yazılı tutarla sınırlı olmak üzere damga vergisi ve harç istisnası uygulamasına devam edilir.

 

2- 6728 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 9/8/2016 tarihinden önce yapılan uluslararası ihale konusu işlere ilişkin olarak, Kanunun yürürlük tarihinden önceki mevzuat hükümleri çerçevesinde Ekonomi Bakanlığınca verilecek Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesine istinaden damga vergisi ve harç istisnası uygulanır.

 

3- Tebliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (n) ve (o) bentlerinde düzenlenen faaliyetlere ilişkin damga vergisi ve harç istisnası, 6728 sayılı Kanunun 76 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (ç) bentleri uyarınca Kanunun yayımı tarihi olan 9/8/2016 tarihinden itibaren yapılan proje ve işlere uygulanacaktır. Söz konusu bentlerde yer alan proje ve işlere ilişkin olarak istisna uygulanabilmesi için, 9/8/2016 tarihinden itibaren ilk defa yapılan bir proje veya iş olması ya da mevcut projelerin 9/8/2016 tarihinden itibaren ihale edilen kısmına ilişkin olması gerekmektedir.

 

4- 27/2/2004 tarihli ve 25386 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ (Seri No:1) ve söz konusu Tebliğde değişiklik yapan Tebliğler yürürlükten kaldırılmış olup 9/8/2016 tarihinden önceki dönemlere ilişkin ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetler bakımından söz konusu Tebliğler geçerliliğini koruyacaktır.

 

5- İhracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerde damga vergisi ve harç istisnası uygulaması hakkındaki 2008/45 sayılı Genelgemizin yanı sıra, 2004/7 sayılı Genel yazımız ve 2000/50 ve 2004/8 sayılı Genelgelerimiz yürürlükten kaldırılmıştır..

Bilgi edinilmesini, ihracat ve döviz kazandırıcı diğer faaliyetlerle ilgili istisna uygulamasının bu genelgemizdeki açıklamalar çerçevesinde tatbiki gerektiğinin bilinmesini rica ederim

 

Saygılarımla

 

 

Yunus TUTAR

Başkan

 

Ek: Tebliğ için tıklayınız.

 

İHRACAT VE DİĞER DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDE DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ

 

Damga Vergisi ve Harç İstisnasından Yararlananlara Ait Bildirim

---

 

…….. VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE

 

 

Mükellefin

1- Adı Soyadı (Unvanı)                          :

2- Adresi                                                 :

3- Gelir Kurumlar Vergisi Bakımın-

dan  Kayıtlı Olduğu Vergi Dairesi        :

4- Vergi Kimlik Numarası                     :

 

İşlemin Hangi Konuda Yapıldığı

5- Belgesiz Döviz Kazandırıcı Faaliyet

a) İhracatın yapıldığı ülke

b) İhracat konusu mal

6- Belgeli Döviz Kazandırıcı Faaliyet

6.1. Dahilde İşleme İzin Belgesi

a) Tarih/Sayı

b) Belge konusu faaliyet

6.2. Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi

a) Tarih/Sayı

b) Belge konusu Faaliyet

7 - Dahilde İşleme İzni

a) İzne konu ithalata ilişkin gümrük beyannamesi tarih/sayısı

b) Alınmayan vergi ve harçlarla ilgili bilgi

8- Damga Vergisine Konu Kağıdın

a) Mahiyeti

b ) Taraftarı

c) İhtiva Ettiği Belli Para

ç) Damga Vergisi Miktarı

d) Düzenlendiği Tarih

9- Harca Konu İşlemin

a)mahiyeti

b ) Tarafları

c) İhtiva Ettiği Belli Para

ç) Harç miktarı

d) Yapıldığı Tarih

10- Diğer Vergiler

a) Nev'i

b) Miktarı

c) Vergiye Konu İşlem

d) Dönemi

 

 

 

NOT: Bu bildirim, ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili olarak istisna konusu işlemi yapan kuruluş tarafından alınmayan diğer vergilerin ilgili vergi dairesine bildirilmesi için de kullanılacaktır.

 

---