Mali Danışmanlık - 119-8958

Ankara, 25.04.2012

Özü: Damızlık hayvan ithali ile ilgili taahhütname hak.

 

G E N E L G E

( 9 )

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

Bir noterliğimizden Birliğimize intikal ettirilen yazıda, noterliklerinde 13.09.2011 tarih ve 8315 yevmiye ile yapılan Ek-1'de gönderilen, hariçte yazılarak noterliklerine getirilen taahhütnameden nasıl harç ve damga vergisi alınacağı konusunda bilgi istenilmiş olup, Yönetim Kurulunun 07.10.2011 günlü toplantısında alınan 143 sayılı karara istinaden Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına intikal ettirilerek görüş talep edilmiştir.

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen 14.10.2011 tarih ve Mali Danışmanlık 483-23684 sayılı yazımızda;

 

“Hayvancılık Genel Müdürlüğü'ne hitaben verilen söz konusu taahhütnamenin incelenmesinde, yurt dışından ithal edilecek olan damızlık gebe düverler/dişi danalar ile ilgili olarak kontrol belgesi düzenlenmesi için Bakanlığa ibraz edilen örnek ve proforma fatura, veteriner sağlık sertifikası, orjin sertifikası ve her türlü diğer belgelerin ihracatçı ülke yetkili makamlarınca onaylı orijinlerinin Bakanlık İl Müdürlüğü veya tahaffuzhane ve gümrük veteriner müdürlüğüne ibraz edileceği, ithalat aşamasında yapılması gereken muayyene, kontrol ve analizleri Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde yaptırılacağı, söz konusu belgelerin orijinleri yerine değişik belgelerin ibrazından veya söz konusu muayyene, kontrol ve analizlerin uygun şekilde yaptırılmamasından doğacak hukuki sorumluluğun taraflarına ait olduğu, 21 gün karantinada tutulacağı, ithal edilen hayvanların mücbir sebepler dışında 5 yıl süre ile satılmayacağı, bu taahhütname maddelerinin ihlali halinde, yurt dışından ithal edilen damızlık hayvanların ithal tarihindeki millileştirilmiş bedeli üzerinden hazineye ödeme yapacaklarına dair taahhütte bulunduğu anlaşılmaktadır.

 

Söz konusu işlemin son paragrafı, “Bu taahhütname maddelerinin ihlali halinde; yurt dışından ithal ettiğimiz damızlık hayvanların ithal tarihindeki millileştirilmiş bedeli üzerinden hazineye ödeme yapacağımızı kabul ve taahhüt ederiz” şeklindeki taahhüdün dışında bu işlem ihtiva ettiği hususlar itibariyle belli bir para borcuna ilişkin olmadığı gibi 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesine istinaden değer gösterilmesi mecburi kağıtlar mahiyetinde değildir. Ayrıca söz konusu işlem mevzuatın belirlediği kurallara uyulması manasında resmi dairelere verilen kural taahhütnamesi niteliğine haiz olduğundan, değer zorunluluğu bulunmayan bu işlemden sadece maktu harç alınması icap eder.

 

Ancak, yukarıda açık metni belirtilen son paragrafta, yurt dışından ithal edilen hayvanların ithal tarihindeki millileştirilmiş bedeli üzerinden hazineye ödeme yapılacağı taahhüdü değeri ihtiva eden bir taahhüt olduğundan, ithal edilecek hayvanların sayısı her ne kadar taahhütnamede belirtilmemişse de taahhütnamenin ilk paragrafında, “ ..... Bakanlığa ibraz ettiğimiz örnek veya proforma fatura ...” ibaresinden, proforma faturada ithal edilen hayvanların sayısının belli olması halinde dahi bu taahhütnamenin 492 sayılı Kanunun 42 nci maddesinde belirtilen manada ithalat mevzuatının belirtildiği kurallara uyulması amacıyla düzenlendiğinden kural taahhütnamesi olma özelliğini ortadan kaldırmayacağı düşünülmektedir.”

 

şeklinde Birliğimiz görüşü de belirtilmek suretiyle bu konuda yanlış bir uygulamaya mahal verilmemesi için yazımız ekinde bulunan işlem örneğinin incelenmesi sonucunda tayin olunacak görüşlerin bildirilmesi istenilmiştir.

 

Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 18.04.2012 günlü toplantısında görüşülen 22.03.2012 tarih ve 031543 sayılı yazıda;

“İlgide kayıtlı yazınızda, Hayvancılık Genel Müdürlüğüne verilmek üzere düzenlenen taahhütnamenin incelenerek yanlış uygulamaya mahal verilmemesi için tayin olunacak görüşümüzün bildirilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.

 

Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, "Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir." denilmiş, 41 inci maddesinde de, "Noter harçları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır." hükmüne yer verilmiştir. Kanunun 42 nci maddesinde ise "Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.

Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz." hükmü yer almaktadır.

42 nci maddenin incelenmesinden de görüleceği üzere, menkul ve gayrimenkul malların alım, satım, taahhüt ve rehne konu işlemlerini kapsayan her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin zorunlu olduğu, ancak, rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatta belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hükmün uygulanmayacağı açıkça belirtilmiştir.

Yazınız ekinde yer alan 'Taahhütname “nin incelenmesinden, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu, Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenmiş olan teknik ve sağlık şartları ile Damızlık Hayvan İthalatına İlişkin Usul ve Esasları dahilinde yurtdışından ithal edilecek hayvanların ithalatında ithalat mevzuatında yer alan kural ve şartlara uyulacağına ilişkin olarak ilgili idareye verilmek üzere düzenlendiği anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, yazınız ekinde yer alan Hayvancılık Genel Müdürlüğüne verilmek üzere noterde düzenlenen taahhütnamelerin maktu harca tabi tutulması gerekmektedir.”

denilmektedir.

 

Gelir İdaresi Başkanlığının görüşüne göre, söz konusu işlemin son paragrafında yer alan yurt dışından ithal edilen damızlık hayvanların, ithal tarihindeki millileştirilmiş bedeli üzerinden hazineye ödeme yapılacağı hususundaki taahhüdün, yine sözleşmenin ilk paragrafındaki, Bakanlığa ibraz edilen proforma fatura ibaresinden, ithal edilecek hayvan sayısı belli olsa dahi, değere konu olmaksızın, kural taahhütnamesi olarak nitelendirilmesi, Hayvancılık Genel Müdürlüğüne verilmek üzere noterde düzenlenen bu nevi taahhütnamelerin sadece maktu harca tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim. Saygılarımla,

BAŞKAN

Fahri KÖSE

(Beyoğlu 37. Noteri)

---