Mali Danışmanlık -26-1827

Ankara, 02.02.2012

Özü: Defter tasdiki harçları hak.

 

G E N E L G E( 2 )

 

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

Bir noterimizin müracaatı üzerine defter tasdik harçları ile ilgili tereddütlerin giderilmesi amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmiştir.

Yazımızda;

“Vergi Usul Kanununa göre şirketlere ait yevmiye, kebir, envanter ve kasa defterlerinin bilanço usulüne göre tutulan defterler olarak tasdik edilerek harcının tahsil edildiği,

Şirketlere ait karar, ortak pay, amortisman, demirbaş defterinin ise bilanço usulüne göre tutulan defterlerden olmadığı cihetle bu defterlerle ilgili tasdik işlemleri sebebiyle hangi tarifeye göre harç alınacağının, uygulama birliğinin temini için tüm noterliklere genelge ile duyurulması talep edilmektedir.

Bilindiği gibi 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (2) sayılı tarifenin II-4 pozisyonunda defter tasdik harçları,

- İşletme defteri ve diğer her türlü defterler,

- Serbest meslek kazanç defteri,

- Bilanço esasına göre tutulan defterler,

Olarak gruplandırılarak farklı harç tutarları öngörülmüştür.

Sözü edilen gruplandırma görüleceği üzere vergi matrahının tespitine dair kayıtların işlendiği defterler bazında düzenlenmiştir.

Bu manada,

1- Bilanço esasına göre tutulan defterler 213 sayılı VUK' nun 182 nci maddesinde bugün itibariyle yevmiye, envanter ve defteri kebir olup, kasa defteri 4369 sayılı Kanunun 82/1-b maddesi ile yapılan değişiklik sonucunda bu gruplandırmanın dışında bırakılmıştır.

2- Yine işletme defteri 213 sayılı VUK' nun 193 üncü maddesinde, serbest meslek kazanç defteri ise aynı Kanunun 210 uncu maddesinde yer almaktadır.

Buna göre, bu sayılan defterler dışında kalan ve gerek birinci sınıf tacirler ve gerekse ikinci sınıf tacirler tarafından tutulan (karar, demirbaş, amortisman, kasa defteri gibi) diğer defterlerin tasdikinden hangi kategori itibariyle harç alınacağı hususundaki görüşünüzün Birliğimize bildirilmesini arz ederim.”

denilmek suretiyle görüş talep edilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 17.01.2012 günlü toplantısında görüşülen 16.12.2011 günlü ve 116471 sayılı yazıda ise;

“İlgide kayıtlı yazınızdan, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifenin II-4 üncü fıkrası çerçevesinde işletme defter, serbest meslek kazanç defteri ve bilanço esasına göre tutulan defterlerin farklı tutarlarda harca tabi olduğu belirtilerek bunların dışında gerek birinci sınıf gerekse ikinci sınıf tüccarlar tarafından tutulan defterlerin hangi tutarda harca tabi olduğu hususunda görüş istenildiği anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinde noter işlemlerinden bu Kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanların noter harcına tabi olduğu belirtilmiştir.

Bahse konu tarifenin “defter tasdiki” başlıklı II-4 üncü fıkrası ile,

a) Açılış, ara ve kapanış tasdik ve şerhleri (beher defter için,

aa) İşletme defteri ve diğer her türlü defterler,

bb) Serbest meslek kazanç defteri,

cc) Bilanço esasına göre tutulan defterler,

harca tabi tutulmuştur. Söz konusu harç bedelleri 2011 Yılı için 492 sayılı Kanununun mükerrer 138 inci maddesi gereğince belirlenerek 63 Seri Nolu Harçlar Kanunu Tebliği ile duyurulmuştur.

Söz konusu tarife metninin incelenmesinden de görüleceği üzere, bilanço esasına göre tutulan defterler, serbest meslek kazanç defterleri ile işletme ve diğer her türlü defterler şeklinde ayırıma gidilmiştir.

Bu nedenle, serbest meslek kazanç defteri ile bilanço esasına göre tutulan defterler haricinde gerek birinci sınıf gerekse ikinci sınıf tüccarlar tarafından tutulacak defterlerin (karar defteri, demirbaş defteri, amortisman defteri vb.) noterde tasdiki sırasında 492 sayılı Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin II-4/a-aa fıkrası gereğince harca tabi tutulması gerekmektedir.”

denilmektedir.

 

Bu görüş çerçevesinde, gerek birinci sınıf ve gerekse ikinci sınıf tüccarlar tarafından tutulacak karar defteri, demirbaş defteri, amortisman defteri vb. defterlerin 492 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tarifenin II-4/a-aa fıkrasındaki “İşletme defteri ve diğer her türlü defterler” kapsamında harca tabi tutulması gerekmektedir.

 

Diğer taraftan, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin dışındaki (dernek, vakıf, meslek odaları, apartman site yönetimi vb.) diğer kurum ve kuruluşlarca tutulan bilanço esası kapsamındaki yevmiye, envanter ve defteri kebir tasdiklerinden de bilanço esasına göre tutulan defter tasdik harçlarının alınacağı tabidir. Bu defterler yönünden tasdik bildirim yapılmayacaktır.

 

Ancak, bu sayılan kurum ve kuruluşlara bağlı olarak faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükellefi iktisadi işletmelere ait söz konusu defter tasdiklerinin bildirimi zorunlu bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Saygılarımla,

 

BAŞKAN

Fahri KÖSE

(Beyoğlu 37. Noteri)

---