Mali Danışmanlık - 442-21560

Ankara, 15.09.2011

Özü: Yatırım teşvik belgesi ile ilgili taahhütnamede harç ve damga vergisi hak.

 

G E N E L G E

( 8 )

 

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

İLGİ: 20.08.1996 günlü ve Hukuk 11653 (1996/34) sayılı genelgemiz.

 

Yatırım teşvik belgesi almak veya belgeye ihracat taahhüdünü kaydettirmek isteyen yatırımcılar tarafından düzenlenen taahhütnamelerden, ihracat taahhüt tutarı üzerinden nispi damga vergisi ve harç tahsil edilmesi gerektiği ilgide kayıtlı Genelgemizle duyurulmuştu.

Benzeri bir konuda bir noterliğimizden alınan yazıda, yazı ekinde fotokopisi bulunan ve Hazine Müsteşarlığına verilmek üzere düzenlenen onaylama işlem şeklinde yapılması istenen taahhütnamenin hangi değer üzerinden harç ve damga vergisine tabi olacağı hususunda tereddütte kalındığı ifade edilerek bu konudaki bilgi istemi Gelir İdaresi Başkanlığına intikal ettirilmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen yazımızda;

“Bilindiği üzere, 5035 sayılı Kanun ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa eklenen Ek 2 nci madde ve 492 sayılı Harçlar Kanununa eklenen Ek 1 inci madde hükmünde düzenlenen döviz kazandırıcı faaliyetlerle işlemlere damga vergisi ve harç istisnası getirilmiştir. Ancak, yatırımlarla ilgili işlemlere istisna öngören hükümlere yer verilmemiştir. Bu bakımdan yatırım teşvik ve yatırım indirim belgesinin ibraz edilmesi halinde dahi, yatırımlarla ilgili işlemlere damga vergisi ve harç istisnası uygulanması mümkün değildir.

Diğer taraftan, “Hazine Müsteşarlığına verilen bazı taahhütnameler hak.” daki 1996/34 sayılı genelgemizde, benzer konudaki taahhütnameye ilişkin olarak Maliye Bakanlığından alınan 30.07.1996 tarih ve 35765 sayılı yazıda, taahhüde konu teşkil eden ihracat taahhüdü tutarı üzerinden nispi damga ve harca tabi tutulması gerektiği bildirilmiştir.

Ancak, 5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 11/a maddesiyle 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinin ikindisi fıkrası, “Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz”

şeklinde değiştirilmiştir.

Yapılan bu değişikliğe göre, kamu idarelerine karşı parasal bir borç altına girilmeyen ve mevzuatın gerektirdiği kurallara uyulacağına dair ilgili kamu kurumlarına hitaben hazırlanan taahhütnamelerin konusuna bakılmaksızın bunlarda değer gösterilme mecburiyeti kaldırılmıştır. Buna ilişkin 2008/25 sayılı genelgemizde de gerekli açıklama yapılmıştır. İncelemeye konu olan ve Hazine Müsteşarlığına verilmek üzere düzenlenen, değer ihtiva etmeyen taahhütnamenin de Harçlar Kanununun 42 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen kural taahhütnamesi olarak maktu harca tabi tutulması gerektiği düşünülmektedir.

Herhangi bir yanlış uygulamaya mahal verilmemesi için ekte bulunan işlem örneğinin Başkanlığınızca incelenmesi sonucunda kural taahhütnamesi olup olmadığı yönündeki görüşünüzün Birliğimize bildirilmesi”

denilmek suretiyle Başkanlıkları görüşü talep edilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 13.09.2011 günlü toplantısında görüşülen 12.08.2011 tarih ve 077468 sayılı yazıda;

“İlgide kayıtlı yazınızda, Hazine Müsteşarlığına verilmek üzere düzenlenen onaylama işlem şeklinde yapılması istenen taahhütnamenin hangi değer üzerinden damga vergisi ve harca tabi tutulacağına ilişkin tereddüt hasıl olduğu anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı belirtilmiş, Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I.Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/l inci fıkrasında da, belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin binde 8,25 nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.

Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, "Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir." denilmiş, 41 inci maddesinde de, "Noter harçları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır." hükmüne yer verilmiştir. Kanunun 42 nci maddesinde ise "Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.

Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz." hükmü yer almaktadır.

42 nci maddenin incelenmesinden de görüleceği üzere, menkul ve gayrimenkul malların alım, satım, taahhüt ve rehine konu işlemlerini kapsayan her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin zorunlu olduğu, ancak, rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatta belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hükmün uygulanmayacağı açıkça belirtilmiştir.

Yazınız ekinde yar alan "Taahhütname “nin incelenmesinden, 3505 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak için belli şartlara uyulacağına ilişkin olarak ilgili idareye verilmek üzere düzenlendiği anlaşılmaktadır.

 

Bu itibarla, yazınız ekinde yer alan Hazine Müsteşarlığına verilmek üzere noterde düzenlenen taahhütnamelerin maktu harca tabi tutulması, ayrıca belli parayı ihtiva etmeyen bu taahhütnamelerin 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer almadıklarından damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir.”

şeklinde görüş bildirilmiştir.

1996/34 sayılı genelgemiz ekinde yer alan benzer mahiyetli taahhütname ve dolayısıyla yazışma konusu taahhütnamede değer gösterilmeksizin bununla ilgili işlemden sadece maktu harç alınması gerekmektedir.

Bu sebeple de 1996/34 sayılı genelgemiz uygulamadan kaldırılmış olup, gereğinin bu Genelgemize göre yapılması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Saygılarımla,

 

 

 

BAŞKAN

Fahri KÖSE

(Beyoğlu 37. Noteri)

---