Mali Danışmanlık -381-21220

Ankara, 02.12.2009

Özü: Vergi, Resim Harç İstisnası Belgesine istisnadan istisna limitinin hesabında uygulanacak kur hak.

 

G E N E L G E

( 35 )

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

 

İLGİ: 29.12.2008 günlü ve Mali Danışmanlık 624-24443 (2008/45) sayılı genelgemiz.

 

 

İlgide kayıtlı Genelgemizde, "Döviz Kazandırıcı Faaliyetler" ile ilgili işlemlerde uygulanacak damga vergisi ve harç istisnasına dair açıklamalara yer verilmiştir.

Bir noterliğimizden Birliğimize intikal ettirilen yazıda, "vergi, resim ve harç istisna belgesi" ne bağlanmış inşaat ihale sözleşmelerinde, damga vergisi ve harç istisna limitini hesaplarken, "vergi, resim ve harç istisna belgesi" ndeki döviz kurunun mu yoksa, sözleşmenin noterde onaylandığı günün Merkez Bankası döviz satış kurunun mu dikkate alınması gerektiği konusundaki bilgi istemi Gelir İdaresi Başkanlığına intikal ettirilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen 28.07.2009 tarih ve Mali Danışmanlık 263-14647 yazımızda;

"Bilindiği üzere, Devlet Bakanlığı ve Bakanlığınızca yayımlanan Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkındaki 1 Seri Nolu Tebliğde, ihracat (yurt dışına mal satışı) dışında kalan diğer döviz kazandırıcı işlemlerde istisna uygulanmasında "Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi" nin ibrazı şartı öngörülmüş; işlemlerin belgenin geçerlilik süresi içinde yapılması, mukavele veya diğer kağıtlarda belirtilen işin mahiyeti veya adı ile belgede yer alan faaliyetin adı veya mahiyetinin benzer olması, istisna uygulamasının belgede yer alan esaslar çerçevesinde yürütüleceği belirtilmektedir.

Buna göre, vergi, resim ve harç istisnası belgelerine bağlanmış faaliyetlerle ilgili, sözleşmelere istisna tanınmasında, işlem anında ibrazı gereken ve süre yönünden geçerliliği bulunması şart olan belgedeki değer ve esaslara dikkat edilmesi, işe ait mukavelede yer alan mukavele değerinden, belgede öngörülen faaliyetin değerini aşan kısma damga vergisi ve harç istisnasının uygulanmaması gerekmektedir.

.................."

şeklinde Birliğimiz görüşü de belirtilmek suretiyle uygulamada birliğin sağlanması açısından konunun Başkanlıklarınca değerlendirilmesi sonucunda oluşacak görüşün Birliğimize gönderilmesi talep edilmiştir.

 

Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 24.11.2009 günlü toplantısında görüşülen 06.11.2009 tarih ve 104258 sayılı yazıda;

"İlgide kayıtlı yazınızın incelenmesinden, Vergi, Resim ve Harç İstisna Belgesine sahip mükellefler tarafından düzenlenen inşaat ihale sözleşmesinin noterlerce onaylanması sırasında damga vergisi ve harç istisnası uygulanırken istisna limitinin hesaplanmasında, istisna belgesindeki döviz kurunun mu yoksa, sözleşmenin noterde onaylandığı günün Merkez Bankası döviz satış kurunun mu dikkate alınması gerektiği hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmıştır.

Yabancı para cinsinden düzenlenen damga vergisine tabi kağıtların ve harca konu işlemlerin matrahının, damga vergisi ve harcın doğduğu tarih itibariyle geçerli olan döviz satış kuru dikkate alınmak suretiyle tespit edilmesi ve tespit edilen bu değerin de Vergi, Resim ve Harç İstisna Belgesinde yazılı değer ile mukayese edilmek suretiyle damga vergisi ve harç istisnasının uygulanması gerekmektedir."

denilmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı görüşünün de, Birliğimiz görüşü ile aynı doğrultuda olduğu, yabancı para cinsinden düzenlenen damga vergisine tabi kağıtların ve harca konu işlemlerin matrahının, damga vergisi ve harcın doğduğu tarih itibariyle geçerli olan döviz satış kuru dikkate alınmak suretiyle tespit edilmesi ve tespit edilen bu değerin de vergi, resim ve harç istisna belgesinde yazılı değer ile mukayese edilmesi suretiyle istisnanın uygulanması gerektiği bildirilmektedir.

 

Bu açıklamalar çerçevesinde uygulamayı üç ayrı örnekte açıklamak gerekirse;

 

Örnek 1- Düzenleme tarihi 10.08.2009 ve süresi 12 ay olan Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesinde faaliyetin değerinin 100.000 Euro, yine aynı tarihte 1 Euro=2.15 TL. olduğunu varsayalım,

Bu belge kapsamındaki işe ait mukavelenin ise 25.12.2009 tarihinde noterliğe onaylama için getirildiğini, mukavele değerinin 225.000 TL. olduğunu ve işlem tarihinde 1 Euro=2.25 TL. olduğunu kabul edelim.

Burada teyidi gereken husus, mukavele değerinin halen geçerli süresi bulunan belgedeki faaliyetin değerinden (döviz kazandırma taahhüdü) fazla olup olmadığıdır.

İşlemin değeri olan, mukavelenin ihtiva ettiği TL cinsinden para miktarını işlem tarihindeki (1 Euro=2,25) kura böldüğümüzde (225.000/2,25=100.000 Euro) bulunan rakam belgedeki faaliyetin değeri ile aynı olacağından bu işleme istisna uygulamasında her hangi bir tereddüt olmayacaktır.

 

Örnek 2- Düzenleme tarihi 10.08.2009 ve süresi 12 ay olan Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesinde (döviz kazandırma taahhüdü) faaliyetin değerinin 100.000 Euro, yine aynı tarihte 1 Euro=2.15 TL. olduğunu varsayalım,

Bu belge kapsamındaki işe ait mukavelenin ise 25.12.2009 tarihinde noterliğe onaylama için getirildiğini, mukavele değerinin 200.000 TL. olduğunu ve işlem tarihinde 1 Euro=2.25 TL. olduğunu kabul edelim.

 

Burada teyidi gereken husus, mukavele değerinin halen geçerli süresi bulunan belgedeki faaliyetin değerinden (ihracat taahhüt tutarı) fazla olup olmadığıdır.

İşlemin değeri olan, mukavelenin ihtiva ettiği TL cinsinden para miktarını işlem tarihindeki (1 Euro=2,25) kura böldüğümüzde (200.000 / 2,25=88.889 Euro) bulunan rakam belgedeki faaliyetin değerinden az olduğundan bu mukaveleye damga vergisi ve harç istisnası uygulanacaktır.

 

Örnek 3- Düzenleme tarihi 10.08.2009 ve süresi 12 ay olan Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesinde (döviz kazandırma taahhüdü) faaliyetin değerinin 100.000 Euro, yine aynı tarihte 1 Euro=2.15 TL. olduğunu varsayalım,

Bu belge kapsamındaki işe ait mukavelenin ise 25.12.2009 tarihinde noterliğe onaylama için getirildiğini, mukavele değerinin 258.750 TL. olduğunu ve işlem tarihinde 1 Euro=2.25 TL. olduğunu kabul edelim.

Burada teyidi gereken husus, mukavele değerinin halen geçerli süresi bulunan belgedeki faaliyetin değerinden (ihracat taahhüt tutarı) fazla olup olmadığıdır.

İşlemin değeri olan, mukavelenin ihtiva ettiği TL cinsinden para miktarını işlem tarihindeki (1 Euro=2,25) kura böldüğümüzde (258.750 / 2,25=115.000 Euro) bulunan rakam belgedeki faaliyetin değerin aşan (115.000 - 100.000= 15.000 Euro) bir tutar ihtiva ettiğinden faaliyetin değerini aşan 15.000 Euro karşılığını teşkil eden TL meblağı üzerinden nispi harç ve damga vergisi tahsil olunacaktır.

 

Diğer taraftan yurt içinde yaptırılan ve uluslararası ihaleye çıkarılan bazı işler, yerli ve yabancı firmaların teşkil ettiği konsorsiyumlar tarafından kazanılmaktadır.

Bu iş sebebiyle sadece yerli firma vergi, resim ve harç istisnası belgesi alabilmektedir. Yabancı firmanın ise böyle bir belge almaya hak veya imkanı yoktur.

Bu nevi bir işlemde ise konsorsiyum tarafından kazanılan ihale konusu işte yerli firmanın % 55, yabancı firmanın ise % 45 hissesi olduğunu kabul ettiğimizde yerli firmaya, işin toplamından bu hissesine isabet eden tutarda faaliyetin değerini ihtiva eden belge verilmektedir.

Dolayısıyla da mesela 250.000 Türk Lirası değerindeki bir iş mukavelesine, yukarıda belirtilen prensipler çerçevesinde yerli firmanın hissesine isabet eden tutar (250.000x%55=137.500TL) üzerinden istisna uygulanması, yabancı firmaya isabet eden kısmın ise (250.000-137.500=112,500TL) nispi harç ve damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir."

Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

Saygılarımla,

 

 

BAŞKAN

Hasan YENİ

(İstanbul 28.Noteri)

---