Mali Danışmanlık - 489 - 24777                                                  

Ankara, 07.12.2007

Özü: İmar uygulamasında belediyeye terk edilen kısım ile ilgili taahhüt hk.

 

G E N E L G E

( 60 )

 

         ........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

         ........................ NOTERLİĞİNE

 

 

Bir noterliğimizden Birliğimize intikal ettirilen yazıda, iş sahiplerince noterliklerine müracaat edilerek, tapu kayıtları yazılan gayrimenkule ilişkin muvafakatname başlıklı "........... Belediye Konut Alanı kapsamında kalan .......... m2' alanlı ................. köyü tapulama ........................ nolu parselin 1/1000 ölçekli parselasyon planının uygulanması ve tapuya tescili sırasında, hissemizin %45'inin kooperatifimize net imar parseli olarak verilmesi halinde, kalan %55'lik kısmın ......... Büyükşehir Belediyesi tarafından re'sen yapılan imar planı sonucunda 3194 sayılı Yasa'nın 18 inci maddesinde belirtilen %40 oranındaki kısmının Düzenleme Ortaklık Payı olarak ayrılmasından sonra geriye kalan ve Düzenleme Ortaklık Payı'nı %55'e tamamlayacak olan %15'lik kısmını ....... Büyükşehir Belediyesi'ne bedelsiz terk edeceğimi, Düzenleme Ortaklık Payı olan %40 üzerinde kalan kısmın ........ Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'nca dilediği şekilde kullanılmasına ve bu hususun maliki bulunduğum ............ köyü tapulama .............. parselin tapu kütüğü beyanlar hanesine şimdiden işlenmesine ve bu hususun tapuya imar tescilinin yapılması sırasında konulan bu şerhin bedelsiz terkinine muvafakat ettiğimi şimdiden kabul, beyan ve taahhüt ederim." şeklinde yaptırmak istenilen işlemde harç ve damga vergisinin ne şekilde tahsil edilmesi gerektiği hususunda tereddüt hasıl olduğu belirtilerek, konu hakkında görüş istenilmiştir.

Bu konuda 25.09.2007 tarih ve Mali Danışmanlık 429-18935 sayılı yazımızla;

         "Bilindiği gibi 3194 sayılı Kanunun 18 inci maddesinde;

"İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.

Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlenmeden önceki yüzölçümlerinin yüzde "kırkını" geçemez."

hükmü bulunmaktadır.

 

Noterlik müracaatında imar parselasyonu uygulaması kapsamında sahip olunan gayrimenkulün bir bölümünün belediyeye bırakılması taahhüdüne ilişkin olarak düzenlenen ve metni yukarıda belirtilen işlemde;

a) %40 Düzenleme Ortaklık Payı'nın İmar Kanununun 18 inci maddesine göre yasal zayiat olduğu, gayrimenkulün malikinin buna herhangi bir itiraz veya tasarruf hakkının bulunmadığı mükellef muvafakatname vermese dahi Belediyece bu oranın yasal olarak imar uygulaması kapsamında kamulaştırılacağı,

b) İşlemde belirtildiği şekilde 18 inci madde uygulamasında yasal olan %40 Düzenleme Ortaklık Payı'nın üzerinde olabilecek %15'lik ilave Düzenleme Ortaklık Payı'na muvafakat halinde;

- Yasal olan %40 Düzenleme Ortaklık Payı ile muvafakata konu fazlalık oranının toplamından mı, yoksa yasal %40'lık Düzenleme Ortaklık Payı oranının nazarı itibara alınmadan, bunun üzerindeki muvafakat edilen fazlalık oranının mı nispi harç ve damga vergisine tabi tutulacağı,

- Yine noterliklerinde yaptırılmak istenen yasal Düzenleme Ortaklık Payı üzerindeki muvafakata konu olan ve oranı belirtilmeyen işlemde uygulamanın nasıl yapılması gerektiği hususunda tereddüt edilmiştir.

Yönetim Kurulumuzun 28.08.2007 günlü toplantısında yapılan değerlendirmede;

1- "İmar Kanununun 18 inci maddesi uygulamasında yasal %40'ın üzerindeki zayiata rıza ve muvafakatım olduğunu ve bunun tapuda belediye adına tesciline muvafakat edeceğimi beyan ve ikrar ederim."

şeklindeki işlemde yer alan ve yasal zayiat oranı olan %40 üzerindeki ilave zayiatın ne olacağı işlem safhasında bilinemeyeceğinden, belediyeye terk edilmesi taahhüt edilen ilave kısmı ile ilgili olarak bir değer tespiti mümkün değildir.

2- Yazımızda örneği bulunan ve parselasyon uygulamasına konu gayrimenkulün %45'inin kooperatife net imar parseli olarak verilmesi halinde, yasal %40'lık Düzenleme Ortaklık Payı oranının üzerine çıkan ve %55'lik zayiat miktarı içinde kalan %15'lik kısmının belediyeye bedelsiz olarak terkedileceğine dair işlemde yasal %40'lık Düzenleme Ortaklık Payı üzerine çıkan zayiat oranı ve belediyeye bedelsiz terk edilmesi öngörülen %15'lik kısmına isabet eden değer üzerinden nispi harç ve damga vergisine tabi olması gerektiği düşünülmektedir."

         şeklinde Birliğimiz görüşü de bildirilmek suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığından görüş talep edilmiştir.

         Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 27.11.2007 günlü toplantısında görüşülen 01.11.2007 tarih ve 096887 sayılı yazıda;

         "İlgide kayıtlı yazınızdan, sahip olunan gayrimenkulün bir bölümünün imar parselasyonu uygulaması kapsamında, 3194 sayılı Kanunun 18 inci maddesine göre belediyeye bırakılması gereken düzenleme ortaklık payına ilave olarak, gayrimenkulün yüzde 15'i oranında belediyeye bırakılacak düzenleme ortaklık payına muvafakat edildiğine dair düzenlenen muvafakatnameden ne şekilde damga vergisi ve harç aranılacağı hususunda Başkanlığımızdan görüş sorulduğu anlaşılmaktadır.

         Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinin 2 nci fıkrasında, menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin mecburi olduğu belirtilmiştir.

         Buna göre, Büyükşehir belediyesinin imar parselasyonu uygulaması halinde 3194 sayılı Kanunun 18 inci maddesi uyarınca belediyeye bırakılması gereken düzenleme ortaklık payına ilave olarak gayrimenkulün % 15'i oranında belediyeye bırakılacak düzenleme ortaklık payına muvafakat edildiğine dair düzenlenen muvafakatnamenin, 492 sayılı Kanunun yukarıda açıklanan 42 nci maddesine göre değer gösterilmesi gereken kağıtlar kapsamında olduğundan, mükellef tarafından beyan edilecek değer üzerinden nispi harç ve damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir."

         denilmektedir.

         Gelir İdaresi Başkanlığından alınan yazıya istinaden, yasal % 40'lık Düzenleme Ortaklık Payı oranının nazarı itibara alınmadan, bunun üzerindeki belediyeye bırakılmasına muvafakat edilen fazlalık oranının (yukarıdaki örneğe göre bu % 15' lik oran olmaktadır) değerinin dikkate alınması gerekmektedir.

         Bu çerçevede belediyeye terki taahhüt edilen % 15 lik kısmın, ilgililerce beyan edilecek değeri üzerinden nispi harç ve damga vergisi tahsil olunması gerekmektedir.

         Bu esaslar çerçevesinde, 1999/41 sayılı genelgemizin uygulamadan kaldırıldığının bilinmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

         Saygılarımla,

 

 

                                                                                             BAŞKAN

                                                                                           Hasan YENİ

                                                                                        (İstanbul 28.Noteri)

---