Mali Danışmanlık 389-17718                                                  

Ankara, 06.09.2007

Özü: Kredi borcunun ödenmesinden sonra araç üzerine konulan rehnin kaldırılmasına dair işlem hk.

 

G E N E L G E( 50 )

 

.................. NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

        ........................ NOTERLİĞİNE

 

        Bir noterliğimizden alınan yazıdaki, kredi alacağının ödenmesi sebebiyle araç üzerindeki rehnin kaldırılması amacıyla Trafik Şube Müdürlüğüne hitaben düzenlenen "ibraname veya müzekkere" mahiyetli işlemlerden harç alınıp alınmayacağı sorusu,

"Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tarifenin IV. Ticari ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar bölümünün 23 numaralı bendinde, "Bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kağıtlar ile bu kağıtlar üzerine konulacak şerhler (kredilerin kullanımları hariç)"denilmek suretiyle bu kapsamda düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir.

        492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde de, ".... yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödenmelerine ilişkin işlemler harca tabi tutulmaz." hükmü yer almaktadır.

        Diğer taraftan,

1-Başkanlığınızca yayımlanan;

        a) 12.02.2004 günlü ve 4 sıra numaralı damga vergisi sirküleri,

        b) 13.01.2004 günlü ve 6 sıra numaralı damga vergisi sirküleri,

        2-Başkanlığınızca Birliğimize gönderilen

        a) 07.06.2004 günlü ve 25660 sayılı yazınız,

        b) 18.10.2004 günlü ve 48479 sayılı yazınız,

        c) 02.12.2004 günlü ve 57564 sayılı yazınız,

ile de kredilerle ilgili olarak uygulanması gereken damga vergisi ve harç istisnasına dair prensiplere yer verilmiştir.

        Belirtilen hükümler çerçevesinde, kredilerin temini amacıyla düzenlenen kağıt ve işlemlerin yanısıra kredilerin teminatı ve geri ödenmesine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar ve bu konularda yapılan işlemlere de damga vergisi ve harç istisnası getirilmiştir.

        Bu nedenlerle, bankadan kullanılan kredi borcunun ödenmesi sonucunda banka tarafından kredinin teminatını teşkil etmek üzere taşıt üzerine konulan rehnin kaldırılmasına ilişkin olarak düzenlenen ibraname işlemi de 492 sayılı Kanunun 123 üncü maddesinde belirtilen kredinin geri ödenmesi ile ilgili işlemlerden olduğundan, bu konudaki noter işleminin harçtan istisna edilmesi gerektiği düşünülmektedir." şeklindeki görüşümüzü ihtiva eden yazımızla Gelir İdaresi Başkanlığına intikal ettirilmiştir.

        Gelir İdaresi Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 28.08.2007 günlü toplantısında görüşülen 11.06.2007 günlü ve 52323 sayılı yazıda ise;

        "İlgi (b)'de kayıtlı yazınızda, bankadan kullanılan kredi borcunun ödenmesi sonucunda banka tarafından kredinin teminatını teşkil etmek üzere taşıt üzerine konulan rehnin kaldırılmasına ilişkin olarak düzenlenen ibraname işleminin, 492 sayılı Kanunun 123 üncü maddesinde belirtilen kredinin geri ödenmesi ile ilgili işlemlerden olduğundan noter işleminin harçtan istisna edilmesi gerektiği belirtilerek konu ile ilgili Başkanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.

Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 123 üncü maddesinin son fıkrası, "Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (Bu kooperatifler ile Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma Anonim Şirketi tarafından bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler dahil) bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödemelerine ilişkin işlemler harca tabi tutulmaz." hükmü yer almaktadır.

        Mezkur Kanun hükmünün incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, bankalar tarafından gerçek ve tüzel kişilere kullandırılacak kısa, orta ve uzun vadeli nakdi ve gayrinakdi kredilere, bu kredilerin teminatlarına ve geri ödenmesi safhası ile ilgili olarak yapılacak işlemlere harç istisnası uygulanacaktır.

        Bu itibarla, bankadan kullanılan araç kredisinin teminatı amacıyla araç üzerine konulan rehin işleminin 492 sayılı Kanunun 123 üncü maddesi kapsamında harçtan istisna edilmesi gerekir.

        Ancak, bankadan kullanılan taşıt kredisinin bankaya geri ödenmesinden sonra banka tarafından taşıt üzerine konulan rehinin kaldırılması için Trafik Şube Müdürlüğü'ne düzenlenerek verilen "ibraname" başlıklı kağıt ile ilgili olarak noterde yapılacak işlemlerin kredinin geri ödenmesine ilişkin işlemler kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, noterde yapılacak işlemlerin harca tabi tutulması gerekmektedir.

        Ayrıca, Trafik Şube Müdürlüğü'ne hitaben bankalar tarafından rehin, haciz gibi takyidatların kaldırılmasına ilişkin düzenlenerek verilen kağıtlarda kredi veya rehin değerine yer verilmesi söz konusu kağıtların müzekkere vasfını değiştirmeyeceğine ilişkin Başkanlığımızca Birliğinize hitaben düzenlenen ilgi (a)'da kayıtlı yazımız esasları doğrultusunda işlem yapılması gerekir."

        denilmektedir.

        Gelir İdaresi Başkanlığı görüşü çerçevesinde, bankadan kullanılan kredilerin teminatı olarak taşıtlar üzerine konulan rehnin, kredinin geri ödenmesi sonucunda kaldırılmasını teminen trafik şube ve bürolarına hitaben düzenlenen ve 1995/81, 2000/10 ve 2004/22 sayılı genelgelerimizde belirtilen müzekkere veya ibra vasfındaki belgeler kredi ile alakalı bulunmadığı cihetle bu belgelerle ilgili işlemlere harç istisnası uygulanamayacaktır.

        Bilgi edinilmesini rica ederim.

        Saygılarımla,

                                                                                           BAŞKAN

                                                                                         Hasan YENİ

                                                                                      (İstanbul 28.Noteri)

---