Mali Danışmanlık 1871                                                            

Ankara, 26.01.2007  

Özü: Rödevans sözleşmesinden nasıl damga vergisi ve harç tahakkuku yapılacağı hk.

 

G E N E L G E

( 4 )

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

        İLGİ: 16.06.2006 günlü ve Hukuk 9968 (2006/44) sayılı genelgemiz

 

        İlgi Genelgemiz ile Rödövans sözleşmesi hakkında açıklamalar yapılmıştır.

        Bir Noter Odası Başkanlığından Birliğimize intikal ettirilen yazı ekinde, "Rödevans Sözleşmesinden" nasıl damga vergisi ve harç tahakkuku yapılacağı hususundaki bilgi istemi Maliye Bakanlığına intikal ettirilmiştir.

        Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen yazımızda;

        "Bilindiği üzere, 488 sayılı   Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı, Kanunun 4 üncü maddesinde, "Bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini iç  in o kağıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı vergisi bulunur.

        Kağıtların mahiyetlerinin tayininde, ş  ekli kanunlarda da belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılır." denilmekte, 10. maddesinde ise "  Damga vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır.  

        Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder." şeklinde hükümler yer almaktadır.

        492 sayılı Harçlar Kanunun 42 nci maddesinde ise "Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.

        Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları hakkında bu hüküm uygulanmaz." hükmü düzenlenmiştir.

        Yukarıda belirtilen Kanun maddeleri gereğince yapılan değerlendirmeye göre, inceleme konusu işlemin mahiyetine bakıldığında, maden arama ve işletilmesi hakkının devrine ve karşılığında üretilecek madenin belli bir yüzdesi tutarında para alınmasına yönelik olduğu anlaşılmaktadır.

        Ancak, yazımız ekinde gönderilen redövans sözleşmesinin incelenmesinde, sözleşmenin, "9-Fiat ve Redövans Miktarları" başlıklı bölümünde her bir maden için maden sahasında üretilecek cevherin değişik fiyat aralıklarında satılması halinde alınacak yüzdelik tutarların da değiştiği görülmektedir.  

        Sözleşmenin 9 uncu maddesi ve diğer maddelerinden redövansa konu belirli bir miktar veya para ile ifade edilecek değer tespiti yapılamamaktadır.

        Bu durumda yazımız eki Redövans Sözleşmesinin ne surette damga vergisi ve harca tabi tutulacağı, bu kağıttan nispi harç ve damga vergisi alınmasının gerekmesi durumunda hangi değerin esas alınacağı   tereddüt yaratmaktadır."denilmek suretiyle söz konusu işlem örneğinin tetkiki ile tayin olunacak görüşlerinin Birliğimize bildirilmesi istenilmiştir.

        Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 18.01.2007 günlü toplantısında görüşülen 22.12.2006 tarih ve 100929 sayılı cevabi yazıda;

        "İlgide kayıtlı yazınızın incelenmesinden, yazınız ekinde gönderilen "Redövans Sözleşmesi" başlıklı kağıdın ne şekilde damga vergisine ve harca tabi tutulacağı hususunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmıştır.

Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların Damga Vergisine tabi olduğu, 10 uncu maddesinde, damga vergisinin nispi veya maktu olarak alınacağı, nispi vergide, kağıtların mahiyetlerinin esas olacağı, belli para teriminin kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade edeceği belirtilmiş, anılan Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I.Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/1 inci fıkrasında da, belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi olacağı hükme bağlanmıştır.

        Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde ise, değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlığın esas olacağı, menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin mecburi olduğu ve rehin bordroları hakkında bu hükmün uygulanmayacağı hükmü yer almaktadır.

        Yukarıda sözü edilen Kanun hükümleri çerçevesinde ilgide kayıtlı yazınız ekinde yer alan "Redövans Sözleşmesi" başlıklı kağıdın incelenmesinden, söz konusu sözleş  menin Havadan Yöresi Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne ait maden sahasında Belen Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nce maden aranması ve işletilmesi ile elde edilen ürünlerin redövansının hesaplanarak Belen tarafından Havadan'a ödenmesine ve Havadan'ın Belen'e karşı sorumluluklarına ilişkin olarak düzenlendiği, söz konusu sözleşmenin 13 üncü maddesinde de "5. Bu anlaşmanın imzalanıp, noter tarafından tasdikinden sonra Belen fatura karşılığı ve daha sonraki oluşabilecek redövans hakkından kesmek şartı ile Havadan'ın göstereceği banka hesabına 25,000 USD ön redövans ödemesi yapacaktır." şeklinde bir belirlemenin yapıldığı anlaşılmıştır.

        Bu nedenle, Havadan Yöresi Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile Belen Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi arasında düzenlenecek "Redövans Sözleşmesi" başlıklı kağıdın 13 üncü   maddesinde yer alan ön redövans ödemesi tutarı (25,000 USD) üzerinden nispi damga vergisine ve harca tabi tutulması gerekmektedir." denilmektedir.

        Bu durumda, rödovans sözleşmesinde, ön redövans ödemesi gibi muayyen bir para veya para ile ifade edilebilecek değere yer verilmesi nedeniyle inceleme konusu işlemin bu değer üzerinden nispi damga vergisi ve harca tabi tutulması gerekir. Bu nevi sözleşmelerde para ile ifade edilebilecek bir değer ya da hesabedilebilir parasal bir değere yer verilmemesi halinde ise 2006/44 sayılı genelgemizde de belirtildiği üzere damga vergisi aranılmaması, işlemin sadece maktu harca tabi tutulması gerekmektedir.

        Bilgi edinilmesini rica ederim.

        Saygılarımla,          

                                                             

BAŞKAN                                                                                          

Hasan YENİ

---