Hukuk 19866

Ankara, 2.12.2005

Özü: Vakıf kuruluş senetlerinde değer gösterilip gösterilmeyeceği hk.

 

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

Bir noterliğimizden alınan yazıda, yazı ekinde gönderilen Vakıf Kuruluş Senedinde değer gösterilip gösterilmeyeceği, değer gösterilmesi halinde Birliğimizin 20.09.2002 günlü ve 13605 (85) sayılı genel yazısında belirtilen Vakıflar Genel Müdürlüğünün 2002/2 nolu tebliğindeki değerlerin aşağısında olması halinde harç ve damga vergisinin hangi değer üzerinden alınacağı sorulmuştur.

 

Konu Yönetim Kurulunun 08.03.2005 günlü toplantısında görüşülmüş, Vakıflar Genel Müdürlüğünce yayımlanan tebliğlerde vakıfların belli bir miktardan daha az sermaye ile kurulamayacağı belirtildiğinden bu miktarlardan daha az sermaye ile vakıf kurulması istenmesi halinde, noterliklerce ne gibi bir yol izleneceği hususu Vakıflar Genel Müdürlüğünden sorulmuştur.

Vakıflar Genel Müdürlüğünden alınan ve Yönetim Kurulumuzun 25.07.2005 günlü toplantısında görüşülen 25.04.2005 günlü ve 7061 sayılı yazıda, ...27.03.1998 tarih ve 23299 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tebliğin 7.maddesinde; ...Vakıfların kuruluş mal varlığı miktarı her yıl Ocak ayında yıllık toptan eşya fiyat endeksi oranında artırılarak, Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğünce ilan edilir.... hükmü yer almaktadır.

 

Türk Medeni Kanununun 101. maddesinde; Vakıfların gerçek ve tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır.

 

Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tüzüğün 2. maddesinin son fıkrasında; Vakfın tescilinden önce gayesini gerçekleştirecek oranda belirli mal varlığının vakıf senedinde gösterilmesi hükme bağlanmıştır.

Kanun ve ilgili tüzükte, vakıfların kuruluş mal varlığı miktarının Vakıflar Genel Müdürlüğünce ilan edileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.

 

En son 18.09.2002 tarihli ve 24880 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğde vakıfların kuruluş mal varlığı; ...2002 yılı içinde sosyal ve kültürel amaçlı vakıflarda 200 milyardan, eğitim ve sağlık amaçlı vakıflarda 300 milyardan, diğer vakıf kuruluşlarında 500 milyardan az olamaz.... şeklinde belirtilmiştir.

 

Ancak, Vakıf kurma hakkı Anayasa ile güvence altına alınmış bir hak olup, vakıfların kuruluş amacını gerçekleştirmek için tahsis etmiş oldukları ayni veya nakdi mal miktarlarının yeterli olup olmadığının takdiri hakime aittir.

Vakfa tahsis edilen mal varlığının vakfın amacını gerçekleştirmeye yeterli olup olmadığının bilirkişi incelemesi yaptırılması suretiyle mahkemece tespit edilmesi gerekmektedir.... denilmiştir.

 

Damga vergisi ve harç uygulamasında noterlere yardımcı olacak mahiyeti taşımayan bu görüş üzerine 2002 Yılında yayımlanan tebliğe göre Vakıf kuruluşlarında mal varlığının sosyal ve kültürel amaçlı vakıflarda iki yüz milyar liradan, eğitim ve sağlık amaçlı vakıflarda üçyüz milyar liradan diğer vakıf kuruluşlarında beşyüz milyar liradan az olamaz şeklindeki sermaye hadlerinin zaman içinde değişip değişmediğinin yanısıra bu uygulamanın yasal dayanağının bilinmesine ihtiyaç duyulduğu,

Ayrıca, yukarıda belirtilen değerlerden daha az bir değer gösterilmesi durumunda işlemin, hakimliğin incelemesinden önce noterlikte yapıldığı da dikkate alınarak işlemin ilgililerce gösterilen değer üzerinden yapılmasının gerekip gerekmediği hususunun izaha muhtaç bulunduğu,

 

İfade edilerek konunun yukarıda belirtilen tereddüt noktalarında yeniden tetkiki ile varılacak sonucun Birliğimize bildirilmesi Vakıflar Genel Müdürlüğünden talep edilmiştir.

Vakıflar Genel Müdürlüğünden alınan ve Yönetim Kurulumuzun 24.11.2005 günlü toplantısında görüşülen 25.08.2005 günlü ve 14557 sayılı yazıda ...konu hakkında (25.04.2005 günlü ve 7061 sayılı) ilgi (a) yazımızla detaylı bilgi verilmiş olup, bu husustaki mahkeme kararı ile Yargıtay ilamları ilişikte gönderilmektedir.... denilmektedir.

 

Vakıflar Genel Müdürlüğünün bu görüşü de damga vergisi ve harç uygulamasında yeterli doneyi ihtiva etmemektedir.

Bununla birlikte 492 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tarifenin II/11 pozisyonunda vakıf senetlerinin maktuen harca tabi tutulması hususunda istisnai bir hüküm düzenlenmiştir. Buna göre Vakıf kuruluşlarında 492 sayılı Kanunun 42 nci maddesi hükmü gerekçe gösterilerek, vakıf senedinde değer gösterilmesi talep edilemeyecektir. Ancak ilgililerin rızaen bir değer göstermeleri durumunda Vakıf Senedinin değer üzerinden nispi harca ve dolayısıyla da mukavele vasfı itibariyle nispi damga vergisine tabi tutulması gerekecektir.

 

Diğer taraftan Vakıflar Genel Müdürlüğü yazısında da belirtildiği üzere, vakıf kuruluşlarında belirli değerler üzerinden düzenlenen vakıf kuruluş senetlerinden mevzuat gereği parasal kıymeti gösterilmesi icabeden mal varlığı değeri üzerinden nispi harç ve damga vergisi tahsil olunacaktır.

 

Ancak hukuken mevzuatın öngördüğü değerlerin altında bir mal varlığı ile vakıf kuruluşunun mümkün olması halinde, vakfa konulan sermaye tutarının nispi harç ve damga vergisine esas alınacağı tabiidir.

Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

Saygılarımla,

 

 

BAŞKAN

Hasan YENİ

(İstanbul 28.Noteri)

---