Hukuk 4625

Ankara,  25.3.20004

Özü: Toplu Konut İdaresinden konut edinme hakkının devrine dair protokol hk.

 

G E N E L G E

( 12 )

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

           Bir noterliğimizden Birliğimize intikal eden yazı ekindeki “T.C.Başbakanlık Toplu Konut İdaresi ile bir kişi arasında düzenlenen “gayrimenkul satış sözleşmesi” kapsamında yer alan hak ve borçların devrine dair “devir protokolünün” ne surette harç ve damga vergisine tabi tutulacağı sorulmuştur.

Söz konusu işlemde

1- Evvelce düzenlenen gayrimenkul satış sözleşmesinin Başbakanlık Toplu Konut İdaresi ile bir şahıs arasında Toplu Konut İdaresi tarafından inşa edilen konutun satışına ilişkin prensipleri düzenlediği,

Bu meyanda vadeli satışın tercih edilmesi sonucunda 648.313.000.000.-lira olan vadeli satış bedelinin % 50 si olan 324.156.500.000.- liranın peşin olarak ödendiği, diğer % 50 bedelin ise 36 ayda ödeneceği

           belirtilmektedir.

           2- Bilahare düzenlenen devir protokolünde ise Toplu Konut İdaresinden yukarıda belirtilen sözleşme kapsamında konut satın alan şahsın bu konut edinme hakkını, bir başka kişiye devrettiği anlaşılmaktadır.

Belirtilen hususları ihtiva eden işlem örneğinden ne surette harç ve damga vergisi tahsil olunacağı, Maliye Bakanlığından sorulmuştur.

           Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünden cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 15.03.2004 günlü toplantısında görüşülen 08.12.2003 günlü ve 51896 sayılı yazıda “Bilindiği gibi, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifenin I/1 fıkrasında, muayyen bir meblağı ihtiva eden her nev’i senet, mukavelename ve kağıtlardan beher imza için binde 0,90 oranında harç alınacağı, II/1 fıkrasında ise, belli meblağı ihtiva etmeyen ve alınacak harç miktarı kanun ve tarifede ayrıca gösterilmemiş olan senet, mukavele ve kağıtlardaki imzaların beherinden 2.670.000. lira maktu harç alınacağı belirtilmiştir.

Öte yandan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinin ikinci paragrafında, “Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nev’i mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları hakkında bu hüküm uygulanmaz” hükmü yer almaktadır.

Buna göre, gayrimenkul satış sözleşmesinin sözleşmeye konu olan gayrimenkulün satış bedeli esas alınmak suretiyle harca tabi tutulması gerekmektedir.

Diğer taraftan, gayrimenkul satış sözleşmesinden sonra düzenlenen devir protokolünde, gayrimenkulü devir eden şirketin, gayrimenkul satış sözleşmesinden doğan her türlü hakların kendisine devrini ve borçların naklini ve sözleşme gereği yapılan ödemeler tutarının temlikini kabul ederek satış sözleşmesine atıfta bulunulmaktadır.

Buna göre, devir protokolünün, ihtiva ettiği bedel üzerinden, devir eden ve devir alanın imzaları dikkate alınarak nispi harca tabi tutulması icabeder.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1)  sayılı  tabloda  yazılı  kağıtların  damga  vergisine  tabi  olacağı  belirtilmiş, 14

üncü maddesinin ikinci fıkrasında da, belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktarın aynı nispette vergiye tabi olacağı, bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte birinin alınacağı hükme bağlanmıştır.

Yukarıda sözü edilen Kanun hükümleri çerçevesinde yazınızda sözü edilen (evvelce düzenlenen) gayrimenkul satış sözleşmesinin sözleşmeye konu gayrimenkulün satış bedeli üzerinden damga vergisine tabi tutulması gerekir.

Devir protokolünün ise, (evvelce düzenlenen) sözleşme hükümlerinin devrine ilişkin düzenlendiğinin, devir konusunun idare, alıcı ve banka arasında imzalanan ilk sözleşme olduğunun, dolayısıyla bu kağıda atıf yapıldığının ve protokol hükmünü ilk kağıttan aldığının anlaşılması nedeniyle bu kağıdın, 488 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi hükmü gereğince ilk sözleşmeden alınan verginin dörtte biri nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.” denilmektedir.

           Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.ederim.

           Saygılarımla,

                                                                                                               BAŞKAN

                                                                                                             Hasan YENİ

                                                                                                        (İstanbul 28.Noteri)

---