Ankara, 31.10.2003

Özü: Akaryakıt ürün bedellerinin çek ile ödenmesine dair taahhütname hk

 

G E N E L G E

( 43 )

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

 

Bir noterliğimizden Birliğimize intikal eden akaryakıt ürün bedellerinin çek ile ödenmesine dair taahhütnamede, nispi harç ve damga vergisine esas alınmak üzere değer gösterilip gösterilmeyeceği hususu Maliye Bakanlığına sorulmuştur.

Söz konusu yazımızda, “Birliğimizce de damga vergisi ve harç uygulaması prensiplerinde tereddüde düşülen taahhütnamenin; Mobil A.Ş. ile bayi arasında düzenlenen bayilik sözleşmesi uyarınca veya bayilik sözleşmesi söz konusu olmaksızın doğrudan satın alınan veya alınacak ürünlerden kaynaklanacak borçların çek ile ödeme usulleri düzenlenmektedir.

Taahhütnamede satın alınacak veya alınması muhtemel malzemelerin cins ve miktarına ve dolayısıyla değerine yer verilmemiştir. Ayrıca değer hesabını mümkün kılacak herhangi bir düzenleme de bulunmamaktadır. Diğer taraftan taahhütnamede bayilik sözleşmesinden bahis olmakla birlikte sözleşmeyi tanımlayan bir tarih veya numara gibi unsurdan söz edilmemektedir. Kaldı ki bayilik sözleşmesi gereğince ürün alınabileceği gibi, sözleşme olmaksızın da bayinin Mobil A.Ş.' nden ürün alabildiği de anlaşılmaktadır.

Buna göre;

1- Akaryakıt bayilik sözleşmeleri genel olarak noterde düzenlenmemekte veya tasdik edilmemektedirler. Bu bakımdan bayilik sözleşmesinde ne miktarda ve dolayısıyla hangi değerde mal satılacağına yer verilmemiş, yanısıra noterde tasdik veya düzenlemeye de tabi tutulmamış olması durumunda bu bayilik sözleşmesinde 492 sayılı Kanunun 42 nci maddesi esas alınarak değer gösterilemeyecektir.

Bu bakımdan bu sözleşme ve dolayısıyla bu sözleşmeye ait yapılan ekli taahhütname maktu damga vergisi ile maktu harca tabi tutulacaktır.

2- Akaryakıt bayilik sözleşmesinde satılacak ürünün toplam kıymetinin belli veya hesaplanabilir olması, ya da (1994/23 sayılı genelgemize esas olan) 30.03.1994 günlü ve 23146 sayılı yazınız esaslarına göre noterde tasdik veya düzenleme işlemine konu edildiğinde 492 sayılı Kanunun 42 nci maddesi gereğince değer gösterilmiş olması halinde, hem sözleşme, hem de atıf yapan taahhütname, sözleşme değerleri üzerinden nispi harç ve damga vergisine tabi tutulacaktır.

3- Bayilik sözleşmesi söz konusu olmaksızın ürün alınması ve ürün bedellerinin çekle ödenmesi konusundaki ekli taahhütnamenin düzenlenmesinde, taahhütnamenin ihtiva ettiği hususlar itibariyle maktu damga vergisi ve harca tabi tutulması,”

gerektiği şeklinde görüş bildirilmiştir.

Maliye Bakanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 20.10.2003 günlü toplantısında görüşülen 30.09.2003 günlü ve 40202 sayılı yazıda “Akaryakıt bayilik sözleşmelerinde damga vergisi ve harç uygulamasının ne şekilde olacağı, yazınızda da bahsedilen (1994/23 sayılı genelgemize esas olan) 30.03.1994 gün ve B.07.0.Gel.0.23/2314-205/23146 sayılı yazımızda açıklanmıştır.

İlgide kayıtlı yazınız ekinde gönderilen taahhütnamede, bayilik sözleşmesine dayalı veya bayilik sözleşmesi dışında yapılacak akaryakıt alımlarında, bedelin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmektedir.

Bilindiği gibi, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin 3 üncü paragrafında, “Mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınır.” Hükmü yer almaktadır.

Buna göre, söz konusu taahhütnamenin atıfta bulunulan bayilik sözleşmesinin ihtiva ettiği değer üzerinden 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I-Akitlerle ilgili kağıtlar bölümünün 1/a fıkrası hükmü gereğince binde 7,5 nispetinde nispi damga vergisine tabi tutulması, bayilik sözleşmesi olmaksızın düzenlenmesi halinde ise maktu damga vergisine tabi tutulması icabeder.” denilmektedir.

Diğer taraftan bu taahhütname ile ilgili harcın da aynı esaslar çerçevesinde tahsil olunacağı tabiidir.

Taahhütname örneği ektedir.

Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

Saygılarımla,

 

BAŞKAN

Hasan YENİ

(İstanbul 28.Noteri)

---