Sayı : Hukuk / 4860          

Ankara, 26.3.2001

Özü : Daha önce noter huzurunda kur'a çekilişi yapılan konutlar için, hak sahiplerine tanınan becayiş işlemleri hk.

 

................................... NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

................................... NOTERLİĞİNE

 

Kur'a çekilişi noter huzurunda yapılan kalıcı konutlar için idare tarafından hak sahiplerine tanınan ...becayiş... (isabet eden konut hakkının değiştirilmesi) işlemleri ile ilgili olarak intikal eden tereddütler nedeniyle, konu hakkında görüşleri sorulan Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü'nden alınan 19.2.2001 günlü 3601 sayılı yazıda;

 

...1512 sayılı Noterlik Kanununun 61. maddesi ...Noterler birşeyin veya bir yerin hal ve şeklini, kıymetini, ilgili şahısların kimlik ve ifadelerini tespit ederler ve davet edildiklerinde piyango ve özel kuruluşların kur'a seçim ve toplantılarında hazır bulunarak durumu belgelendirir.... Hükmünü getirmiştir.

İlgi yazıda bu tür işlemlerin noterliklerde yapılıpyapılamayacağı konusunda tereddüde düşüldüğü görülmüştür. 1512 sayılı Yasanın 1. maddesi ...Noterlik bir kamu hizmetidir. Noterler hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendireceklerine... amirdir.

 

Çekilişi daha önce, yine noter huzurunda yapılan kalıcı konutlar için, hak sahiplerine ...becayiş... hakkı tanınması nedeniyle noterliklerde bu işlemlerin yapılması olağandır.

 

Her ne kadar ilgili yazıya ekli, noterlerin başvuru yazılarında, hak sahiplerinin ellerinde, hiçbir sahiplik belgesi bulunmadığı bildirilmiş ise de, Vilayet makamı ile yapılan şifahi görüşmede ...hak sahipliği belgesinin... ilgililerde bulunduğu, bunun hukuki güvenlik açısından da olması gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca hak sahipleri tarafından, konut bedellerinin 20 yıl sürede devlete ödeyecekleri de bilinmektedir.

Bilindiği gibi trampa, satım gibi mülkiyetin devri gayesini güden bir sözleşmedir. Ancak satımda taraflardan birinin ediminin konusu para olduğu halde trampada her iki tarafın ediminin konusunu da bir şey teşkil eder. Trampada ...semen... yoktur. Değişilen şeyler arasında değer farkı mevcutsa, fazla değerde olanı alan taraf, diğer tarafa bir miktar para ödemek zorunda kalır ki, böyle bir durumda yapılan hukuki muamele trampa sözleşmesi değil, ...bileşik sözleşme... niteliğindedir. Bütün bunlardan başka, trampa sözleşmelerinin noterliklerde düzenlenemeyeceği 1997/59 sayılı Noterler Birliği genelgesi ile de duyurulmuştur.

 

Noterliklerde yapılacak bu işlemlerin, gayrimenkulün henüz tapu kütüğüne de kaydı yapılmadığı anlaşıldığından karşılıklı hisse devri olarak yorumlanıp, muvafakatname ile yapılması gerektiği düşünülmektedir. Bu işlemde de değer gösterilmesi zorunlu değildir. 1985/67 sayılı Noterler Birliği Genelgesinde de belirtildiği gibi ...Konut yapı kooperatiflerinde yapılan kur'a çekilişi sonunda isabet eden dairelerin değiştirilmesine ilişkin, yapılacak işlemin aynına yönelik bulunmayıp, çekilen kur'a ile isabet eden numaraların değiştirilmesine tarafların muvafakatını kapsadığından 492 sayılı Harçlar Kanununun 42. maddesindeki değer gösterilmesi zorunlu bulunmayan bir muvafakatname niteliğini taşımaktadır.

 

Ayrıca, 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun halen yürürlüktedir. Bu Kanunun 42. maddesi de bu Kanunun uygulaması dolayısıyla taşınmaz malları alım, satım, ipotek, tapu kadastro işlemleri, yeniden inşa edilecek veya onarılacaklarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler ve bu kanundan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve yapacakları sözleşmeler her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır... hükmüne yer verilmiştir. Bu maddenin tetkikinden de anlaşılacağı gibi, muafiyet bu Kanun kapsamında yapılacak veya onarılacak taşınmaz mallarla ilgili işlemlere ve düzenlenecek kağıtlara ait bulunmaktadır.

 

Konunun bu esaslar dairesinde değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Denilmektedir.Bilginizi ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.Saygılarımla.

 

BAŞKAN

Hasip DİNÇER

(Ankara 24.Noteri)

---