Ankara, 19.12.2000

Özü : Su ürünleri ve balıkçılık kooperatifi üyelerinin Ziraat Bankasından kullandıkları krediler hk.

 

G E N E L G E

( 63 )

 

İLGİ:          a) 18.03.1997 günlü ve Hukuk 4366 (1997/15) sayılı Genelgemiz.

               b) 12.09.1997 günlü ve Hukuk 14658 (1997/47) sayılı Genelgemiz.

 

         Bilindiği gibi, ilgi Genelgelerimizle Balıkçılık Kooperatifleri ile Su Ürünleri Kooperatifi üyesi su ürünleri üreticilerinin çiftçi sayılmaları sebebiyle bunların T.C.Ziraat Bankasından kullandıkları zirai kredilerle ilgili işlemlerin nispi harca tabi tutulmakla birlikte damga vergisinden istisna edilmesi gerektiği bildirilmiştir.

         Yukarıda belirtilen genelgelerimizde yer alan görüşe mukabil Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığından alınan 08.12.1999 günlü ve 1915 sayılı yazıda özetle; Su Ürünleri Kooperatiflerinin kullandıkları kredilerle ilgili işlemler yönünden 488 sayılı Kanunda damga vergisi istisnasına dair bir hüküm bulunmadığı, çiftçiye, Tarım Kredi ve satış kooperatifi ile birliklerine tanınan istisnanın kıyas yoluyla su ürünleri kooperatiflerinin kullandığı kredilere de uygulanamayacağı, tüzel kişiliği haiz bahsi geçen kooperatiflerin çiftçi de sayılamayacağı cihetle su ürünleri kredilerinin damga vergisi istisnasından istifade edemeyeceği istikametinde görüş bildirilmiştir.

         Teftiş Kurulu Başkanlığı yazısı Yönetim Kurulu'nun 10.12.1999 günlü toplantısında görüşülerek alınan 164 sayılı karar gereğince konunun Birliğimiz görüşü de belirtilerek Maliye Bakanlığına intikal ettirilmesine karar verilmiştir.

         Maliye Bakanlığına gönderilen 16.12.1999 günlü ve Hukuk 2406-18473 sayılı yazımızda;

         "İlgi (a) (1997/15 sayılı Genelgemize esas) yazınızla Balıkçılık Kooperatiflerinin üretici ve üyelerinin TC.Ziraat Bankasından aldıkları kredilerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası uygulanması gerektiği bildirilmiştir. İlgi (b) (1997/47 sayılı Genelgemize esas) yazınızda da Su Ürünleri Kooperatifi üreticilerinin zirai faaliyetle uğraşmaları ve çiftçi tabiri kapsamına girmeleri halinde bunların da TC.Ziraat Bankasından kullandıkları kredilere damga vergisi istisnasının tatbiki gerektiği belirtilmiştir. Su Ürünleri Kooperatifleri üreticileri bakımından Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığından alınan 04.09.1997 günlü ve 62550 sayılı yazıda ise Su Ürünleri Kooperatifleri üreticilerinin çiftçi sayılması gerektiği belirtilmiştir.

         İlgide kayıtlı yazılarınıza konu işlem örneklerinin incelenmesinden görüleceği üzere kooperatif üyeleri, kooperatifleri vasıtasıyla kredi kullanmakta ve bu kredilerle ilgili bazı kağıtlar ise kooperatif tarafından bankaya hitaben düzenlenmektedir. Bu çerçevede de ilgi yazılarınız muhtevası itibariyle kooperatif vasıtasıyla üyelere temin edilen kredilere damga vergisi istisnası tanınmış olduğu cihetle görüşleriniz Birliğimiz Genelgeleri ile tüm noterliklere duyurulmuştur.

 

         Ancak, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 08.12.1999 günlü toplantısında görüşülerek Bakanlığınıza intikal ettirilmesine karar verilen ekli 08.12.1999 günlü ve 5915 sayılı yazıda, Birliğimizin, Bakanlığınız görüşlerine dayanılarak yayımlanan 1997/15 ve 1997/47 sayılı Genelgeleri irdelenerek Balıkçılık Kooperatifi üyeleri ile Su Ürünleri Kooperatifleri üyelerinin TC.Ziraat Bankasından kullanmış olduğu kredilerle ilgili işlemlerde düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnasının bu Kooperatiflerin statüsü dikkate alındığında uygun bulunmadığı belirtilerek bu görüşlerin yeniden gözden geçirilmesi talep edilmektedir.

         Yukarıda bahsi geçen kredilerle ilgili işlem örnekleri incelendiğinde bizatihi Balıkçılık Kooperatifi veya Su Ürünleri Kooperatifinin kendi nam ve hesaplarına TC.Ziraat Bankasından aldıkları krediler değil bu Kooperatifler vasıtasıyla üyelerine (su ürünleri üreticilerine) kullandırılan krediler yönünden istisna tatbik edilmesi öngörülmüştür. Zira, bu genelgelerimize konu Bakanlığınız ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı görüşleri çerçevesinde su ürünleri üreticileri çiftçi olarak kabul edilmekte ve bunların gerek doğrudan ve gerekse mensubu oldukları kooperatifleri vasıtasıyla TC.Ziraat Bankasından kullandıkları kredilere 488 sayılı Kanunun 2 sayılı tablosunun III/5 inci fıkrasındaki damga vergisi istisnasının tatbik edilmesi gerekmektedir.

         Öte yandan, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı yazısında belirtildiği üzere, Tarım Kredi ve Tarım Satış Kooperatifleri dışında kalan (Örneğin Kalkınma Koop., Su Ürünleri ve Balıkçılık Koop.gibi) diğer kooperatiflerin TC.Ziraat Bankasından kendi adlarına kullanacakları kredilere damga vergisi istisnası uygulanmasının mümkün olamayacağı tabiidir. Bu konuda, ne Damga Vergisi Kanununda ne de başka bir kanunda herhangi bir istisna hükmü bulunmamaktadır. Teftiş Kurulu Başkanlığının bu konudaki görüşünün, genelgelerimize konu Bakanlığınız görüşlerinde ve dolayısıyla genelgelerimiz muhtevasındaki bazı işlem ve kağıtlarda kooperatif ismi zikredilmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bununla beraber Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı'nın ekte bir örneği gönderilen yazısının son paragrafında su ürünleri kredileri ile ilgili kağıtların genel olarak damga vergisine tabi tutulması gerektiği de belirtilmektedir.

         Yukarıda yapılan açıklamalar ve Bakanlığınız görüşleri de dikkate alındığında inceleme konusu kredilerin;

         a) Su Ürünleri üreticilerine doğrudan veya mensubu (üyesi) oldukları Balıkçılık veya Su Ürünleri Kooperatifleri vasıtasıyla kullandırılması kaydıyla bu kredilerle ilgili kağıtların damga vergisinden istisna edilmesi,

         b) Kredinin, üyeler söz konusu olmaksızın bizatihi bahsi geçen kooperatiflerin kendi nam ve hesabına kullandırılması halinde gerekli damga vergisinin tahsil edilmesi,

         gerektiği kanaatine sahip olunmakla birlikte, konunun bir kere de ekli yazı  esasları dikkate alınarak Bakanlığınızca incelenmesinin uygun olacağı düşünülmektedir." şeklinde görüş bildirilmiştir.

         Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünden cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 13.12.2000 günlü toplantısında görüşülen 04.12.2000 günlü ve 57010 sayılı yazıda ise Birliğimiz görüşünün Bakanlıklarınca da 488 sayılı Kanun hükümlerine uygun bulunduğu bildirilmiştir.

         Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

         Saygılarımla.

 

BAŞKAN

Hasip DİNÇER

(Ankara 24.Noteri)

---