2000-16 sayılı genelge
Dizin
2016/93 sayılı genel yazı ve 2004/1 sayılı genelge ile birlikte değerlendirilmelidir.
Ankara, 11.04.2000
Özü: Kefalet ve garanti şerhlerini ihtiva eden kredi mukaveleleri Hk.
G E N E L G E
( 16 )
Bir noterliğimizden Birliğimize intikal eden kredi mukavelesinde, borca kefalet eden müteselsil kefillerin, bu borcu Borçlar Kanunu'nun 110 uncu maddesi hükmü çerçevesinde ayrıca garanti eden sıfatıyla imzalamaları sebebiyle sözü edilen kağıdın ne surette harç ve damga vergisine tabi tutulacağı hakkındaki soru, "garanti" şerhinin asıl borç işlemi ve müteselsil kefalet (müteselsil borçluluk) şerhinin yanında hukuki vasfının incelenmesi amacıyla 23.12.1998 günlü ve Hukuk 2605-21025 sayılı yazımızla Adalet Bakanlığına intikal ettirilmiştir.
Adalet Bakanlığının görüşünü ihtiva eden 14.01.1999 günlü ve 626 sayılı yazıda ise özetle; Borçlar Kanunu'nun 110 uncu maddesine göre konulan garanti şerhinin asıl akit ve bununla ilgili müteselsil kefalet (müteselsil borçluluk) şerhiyle, birbiriyle ilgili olmakla birlikte bir asıldan doğma olmayan nitelikte bir akit olduğunun kabulü gerektiğinden bahisle, böyle bir işlemden;
1- Asıl akit ile müteselsil kefalet işleminden dolayı 488 sayılı Kanunun 6/2 maddesi gereğince hesaplanacak nispi vergiye, her garanti edenin imzası (4 imza) üzerinden ayrı ayrı hesaplanacak nispi damga vergisinin de ilave edilmesi,
2- 492 sayılı Kanunun 46 ncı maddesi hükmüne göre müteselsil kefalet (müteselsil borçluluk) şerhine nazaran, asil akitten iki imza üzerinden hesaplanacak harç tutarı ile garanti şerhinde bulunan dört imzadan ayrı ayrı hesaplanacak nispi harcın toplamından hangisi yüksek ise o miktarda harç tahsil edilmesi,
gerektiği bildirilmiştir.
Adalet Bakanlığı'nın yukarıda belirtilen görüşü Yönetim Kurulu'nun 18.02.1999 günlü toplantısında görüşülmüş, 25.02.1999 günlü ve Hukuk 312-2317 sayılı yazımızla Maliye Bakanlığının da konuya ilişkin görüşü talep edilmiştir.
Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü'nden alınan ve Yönetim Kurulunun verdiği yetki çerçevesinde Başkanlık Divanının 06.04.2000 günlü toplantısında görüşülen 24.03.2000 günlü ve 13015 sayılı cevap yazısında ise;
"İlgide kayıtlı yazınızda, yazınız eki genel kredi sözleşmesinin kefalete ilişkin bölümünde, kefillerin kredi borçlusu lehine müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak imza koymalarının yanı sıra, aynı kişilerin bu borcu ayrıca garanti etmeleri durumunda harç ve damga vergisi hesabının ne şekilde yapılacağı hususundaki Bakanlığımız görüşünün bildirilmesi talep edilmektedir.
Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 42 nci maddesinde, "Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.
Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları hakkında bu hüküm uygulanmaz." denilmiş, aynı Kanunun 46 ncı maddesinde, "Birbirleriyle ilgili işler bir arada bulunuyorsa en yüksek harç alınmasını gerektiren iş üzerinden bir harç alınır." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan, Genel Kredi Sözleşmesinin incelenmesinden, kefalete ilişkin bölümde, kefillerin kredi borçlusu lehine müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak imza koydukları, bunun yanı sıra aynı kişilerin Borçlar Kanunu'nun 110 uncu maddesi uyarınca bu borcu garanti ettikleri anlaşılmaktadır. Buradaki garanti işleminin asıl kredi sözleşmesi ve müteselsil kefalet işlemi ile birlikte birbirleriyle ilgili işlemler olarak kabul edilmesi gerekir.
Bu nedenle, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 46 ncı maddesi hükmü çerçevesinde; kredi sözleşmesinden, iki imza üzerinden hesaplanacak nispi harcın miktarı ile garanti şerhinde bulunan dört imzadan nispi hesaba göre ayrı ayrı hesaplanacak harcın toplamından hangisi yüksek ise o miktarda harç tahsil edilmesi icabeder.
Diğer taraftan, 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I-Akitlerle ilgili kağıtlar bölümünün 4 üncü fıkrasında, kefalet, teminat ve rehin senetlerinin binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı, aynı Kanunun 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında ise, bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisinin en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı, 3 üncü fıkrasında da, bu akit ve işlemlere asıl işlemin akitlerinden başka bir şahsın eklenen akit ve işleminin de ayrıca vergiye tabi olacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Bilindiği gibi, müteselsil kefalette kefil, borcun ifasını borçlu ile beraber müştereken taahhüt ettiğinde, müteselsil kefil (müteselsil borçluluk) ve müşterek müteselsil kefil borçlu sıfatını kazanır. Dolayısıyla, bu şekildeki kefalette alacaklı, asıl borçluya müracaat etmeden de kefile müracaat hakkına sahip olur.
Bu itibarla, yazınız ekinde yer alan genel kredi sözleşmesine yazılan "müşterek borçlu ve müşterek müteselsil kefalet" şerhleri, bir kağıtta toplanan ve bir asıldan doğma akit veya işlem olduğundan ve aynı anda bir kağıt üzerinde düzenlendiğinden, 488 sayılı kanunun 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrası hükmü gereğince en yüksek vergi alınmasını icap ettiren akit veya kefalet şerhi üzerinden (her iki akit aynı nispette damga vergisine tabi olduğundan yalnızca birinden) damga vergisine tabi tutulması gerekir.
Öte yandan, söz konusu kredi sözleşmesine kefillerin kredi borçlusu lehine müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak imza koymalarının yanısıra, aynı kişilerin Borçlar Kanunu'nun 110 uncu maddesine göre bu borcu garanti ettiklerine dair verdikleri garanti şerhi, bir asıldan doğma olmayan nitelikte bir akit olduğundan, garanti şerhinin 488 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrası hükmüne göre ayrıca her garanti edenin imzası itibariyle ayrı ayrı binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir."
denilmek suretiyle Adalet Bakanlığı'nın görüşünün benimsendiği görülmektedir.
İşlem örneği ektedir.
Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
Saygılarımla.
BAŞKAN
Hasip DİNÇER
(Ankara 24.Noteri)
GENEL KREDİ SÖZLEŞMESİ
BÖLÜM I
GENEL HÜKÜMLER
TANIMLAR
Madde 1 Bu sözleşmenin uygulanmasında;
Banka Türkiye Halk Bankası A.Ş.' ni ve aynı zamanda bu sözleşmeyi düzenleyen ve imzalayan şubesini
Şube Bankanın yurtiçi ve yurtdışındaki tüm şube, büro ve temsilciliklerini
Müşteri Bu sözleşme hükümleri çerçevesinde Banka ile kredi ve/veya teminat ilişkisine giren gerçek veya tüzel kişi ya da kişileri
Ticari Senet (Senet) Gerçek anlamda ticari ilişkiden kaynaklanan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş olan Çek, Bono ve Poliçeyi
Menkul Kıymet Hisse Senetlerini, Özel Sektör Tahvillerini, Hazine Bonolarını, Finansman Bonolarını, Gelir Ortaklığı Senetlerini, Banka Bonolarını, Banka Garantili Bonoları, Varlığa Dayalı Menkul Kıymetleri, Yatırım Fonu Katılma Belgelerini ve Mevduat sertifikalarını,
Teminat Banka tarafından alınmış ve alınacak olan her türlü ayni ve şahsi teminatı (özellikle ipotek, ticari işletme rehini, ipotekli borç ve irat senedi, teslim şartlı rehin, alacak ve diğer haklar üzerinde rehin, rehinli tahvilat, müteselsil kefalet, garanti, kontrgaranti, hapis hakkı, birlikte borç üstlenme ve sigorta sözleşmesi ile temlik veya rehnedilmiş ticari senetler ve/veya menkul kıymetleri)
Mali Yükümlülük Yürürlülükte bulunan ve ileride yürürlüğe konulabilecek her türlü vergi (Banka Sigorta Muameleleri Vergisi dahil), resim, rusüm ve harcı
Faiz Bu sözleşme akdedilirken üzerinde taraflarca anlaşmaya varılmış ve yine bu sözleşme hükümleri çerçevesinde Bankaca tek taraflı olarak saptanacak faizi
Komisyon Bankanın sunacağı hizmetler nedeniyle ve üçüncü kişilere müşteri na yaptıracağı hizmetler dosyasıyla alacağı (kredi işlemleri, muhabir işlemleri, akdeditif işlemleri, teminat mektupları komisyonları ve temerrüt komisyonu gibi) her türlü komisyonu
Masraf Faiz, komisyon ile mali yükümlülüler dışında kalan, (İstihbarat, ekspertiz, protesto tetkik-kontrol-muavene, koruma, ardiye ve depolama ile haberleşme ücret ve masrafları gibi) Bankaca veya üçüncü kişiler tarafından yapılan ve yapılacak her türlü masrafları
Mevduat (Tevdiat) Banka nezdinde açılmış ve açılacak vadeli/vadesiz her türlü Türk lirası hesabı
Döviz Tevdiat
Hesabı (DTH) Banka nezdinde açılmış ve açılacak vadeli/vadesiz her türlü Döviz cinsinden hesabı
Marj Bankanın aldığı teminat ile açacağı kredi arasındaki oranı
Reeskont/Avans
Faizi T.C. Merkez Bankası' nca reeskont/avans işlemlerinde esas alınan ve T.C. Merkez Bankası' nca ilan edilen faiz oranlarını,
Feris Müteakip her üç ayın faizi bir önceki üç aylık sürede, Hazine Bonolarının ihalelerinde oluşan faizlerin ortalaması alınarak T.C. Merkez Bankası tarafından her ayın ilk iş günü ilan edilen Dış Krediler Kur Farkı Fonu kapsamındaki değişken faiz oranını
İfade etmektedir.
TARAFLAR, KREDİ LİMİTİ, FAİZ, KOMİSYON, MASRAF VE MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER
Madde 2: Türkiye Halk Bankası A.Ş.' nin bu sözleşmede belirtilen Şubesi ile yine bu sözleşmede ad ve soyadı ve/veya ünvanı belirtilen Müşteri arasında bu sözleşmede yazılı olan ve taraflarca kabul edilen maddeler ve şartlar doğrultusunda kredi açılması için anlaşmaya varılmıştır
Banka Türkiye Halk Bankası A.Ş.' nin ..................................... şubesi olup, Bu sözleşmede "Banka" diye isimlendirilmiştir.
Müşteri ................................ olup bu sözleşmede "Müşteri" diye isimlendirilmiştir
Kredinin Toplam Limiti ...................................................................... T.L. (Yalnız .................................................................................................................... T.L.) dir.
Yukarıda belirtilen toplam limit içerisinde, kredi türlerine göre her bir kredi çeşidinin limiti, akti faizi ve temerrüt faizi de aşağıya gösterilmiştir.
Türüne Göre Kredinin
Kredi Limiti Kredinin Temerrüt
Kredinin Türü T.L./Döviz Faizi % Faizi %
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------- -------------------- ----------------- ----------------
---------------- -------------------- ----------------- ----------------
---------------- -------------------- ----------------- ----------------
---------------- -------------------- ----------------- ----------------
---------------- -------------------- ----------------- ----------------
TOPLAM .........................
MÜŞTERİNİN KANUNİ İKAMETGAHI VE YETKİLİ İMZALARINDA VUKU BULACAK DEĞİŞİKLİKLER
Madde 59: Müşteri yukarıda sözü edilen hususların yerine getirilmesi için sözleşmede adresini, kanuni ikametgah edindiğini beyan ve sözü geçen yere yapılacak tebliğlerin şahsına yapılmış sayılacağını, o yerde bulunmasa bile, tebligatın iade edilmeyip Tebligat Kanununun 21. maddesinin uygulanmasını kabul ve taahhüt eder.
Müşteri bu ikametgahını değiştirse bile aynı şehirde derhal ikametgah göstermeyi taahhüt eder. Ancak bu suretle yeni ikametgahını Müşteri ticaret siciline tescil ettirip ayrıca Bankaya noterlik eliyle tebliğ etmediği takdirde, yukarıda sözü geçen ilk ikametgaha yapılacak tebliğlere Müşterinin itiraz hakkı olmayacaktır.
Müşteri ayrıca İcra ve İflas Kanununun 21. maddesinin hakkında uygulanmasını da şimdiden kabul ve beyan eder.
Müşteri, yetkili imzalarında oluşacak bir değişikliği Noter veya iadeli taahhütlü mektupla veya imza karşılığında Bankaya bildirmedikçe bundan doğacak zararlardan dolayı Banka hiçbir şekilde sorumlu tutulmayacak, Müşteri Bankaya karşı herhangi bir talepte bulunmayacaktır.
MÜŞTERİNİN MUVAFAKATI
Madde 60: Müşteri Bankadaki mevcut durumuyla ilgili hususların, Bankanın uygun göreceği kuruluş ve mercilere bildirmesini ve bu yüzden Bankayı herhangi bir şekilde dava etmeyeceğini peşinen kabul eder.
MÜŞTERİNİN BELLİ TARİHLERDE HESABA PARA YATIRMASI
Madde 61: Müşteri bu sözleşmeye ilişkin olarak ödeme tablosunda yer alan miktarları, en geç hizalarında gösterilen tarihlerde, alacak kaydedilmek üzere kredi hesabına yatırmayı kabul ve taahhüt eder.
Müşteri bu sözleşmede yer alan ödeme tablosunda belirtilen tarihlerde ödemelerden birini yapmadığı takdirde diğer taksitlerin derhal muacceliyet kazanacağını ve Bankanın derhal kredi hesabını kesmek veya bu kredi sözleşmesini feshetmek hakkının saklı olduğunu kabul eder.
TİCARİ KREDİLER İLE İLGİLİ ÖNCEKİ SÖZLEŞMELERE BAĞLANTI
Madde 62: İşbu kredi ve cari hesap sözleşmesi daha önce T. Halk Bankası A.Ş. adına............................................................................................................. şubesi/şubeleri ile ..................................................................................................... arasında akdedilmiş bulunan; ...................... tarih ve ............................... nolu ........................ tarih ve nolu ........................... nolu ...................... tarih ve ........................... nolu............................. tarih ve ...................nolu
Sözleşmelerin eki ve ayrılmaz bir parçasıdır. Bu kredi ve cari hesap sözleşmesinde yer alan ve ayrılmaz bir parçasıdır. Bu kredi ve cari hesap sözleşmesinde yer alan yeni ve farklı hükümler yukarıda tarih ve numaralı yazılı asıl ve ek sözleşmeler için de aynen geçerli olup, Banka kredinin tamamını bundan böyle bu sözleşmenin tanıdığı hak ve yetkilerle sözleşmede belirtilen şekillerde kullandırmaya yetkilidir.
MÜŞTERİYE (KREDİ BOÇLUSUNA) AİT REHNEDİLEN NAKİT, TL, MEVDUAT VEYA DÖVİZ TEVDİAT HESABI
Madde 63: Müşteri, kredinin teminatı olmak üzere bu sözleşmenin, Nakit ve Mevduat ile Döviz Tevdiat Hesabı Karşılığı Kredi İşlemleri hükümlerine göre bankanın .............................. şubesine tevdi ettiği ................................................ T.L./Döviz nakdi veya .................................numaralı vadeli/vadesiz ..............................................T.L./Döviz mevduat hesabını, tahakkuk etmiş ve tahakkuk edecek faiz de dahil olmak üzere rehin eder ve bu hususu aşağıdaki imzası ile kabul ve beyan eder.
YETKİLİ MAHKEME VE İCRA DAİRELERİ
Madde 64: Müşteri, sözleşmeden doğacak her türlü anlaşmazlıklarda sözleşmeyi imzalayan Banka Şubesinin ve aynı zamanda Genel Müdürlüğünün ikamet yerinin mahkeme ve icra dairelerinin yetkisini kabul eder. Ancak bu mahkeme ve icra dairelerinin yetkili kılınması Bankaca Müşterinin İkametgahı veya bulunduğu yerin veya Müşteriye ait mal ve değerlerin bulunduğu veya kredinin nakledildiği şube yerinin adli mercilerine başvurulmasına ve kovuşturulma yapısına engel olmaz.
Kredinin Bankanın yurtdışındaki Şubesince kullandırılması halinde Bankanın Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerin mahkeme ve icra daireleri yetkili olacaktır. Ancak yabancı mahkemenin yetkili olması halinde dahi, uyuşmazlığa Türk Kanunları uygulanacaktır.
Bu sözleşme .................. madde ve ..................... sayfadan ibarettir.
Taraflar işbu sözleşme kapsamını tamamen okuyarak ve anlamış olarak imza ettiklerini beyan eder.
Tarih: ............../............../.............
TARAF TARAF
BANKA BORÇLU
MÜŞTEREK BORÇLU VE MÜŞTEREK MÜTESELSİL KEFALET VE GARANTİ ŞERHİ
Yukarıda yazılı sözleşmeyi okuduk, anladık ve kabul ettik. Sözleşmenin bütün hükümlerinin yerine getirilmesi için borçlu...................................................................................................................... gibi borçlanma kaydıyla ......................................................... T.L. .............................................. döviz veya banka dilerse Türk Lirası tutarındaki kredi için borçlu ile birlikte müşterek müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu sıfatıyla kefil ve sorumluyuz ve aynı zamanda Borçlar Kanununun 110. maddesinin birinci fıkrasına göre de Garanti veren sıfatımızın bulunduğunu kabul ederiz.
Borçlunun bankanızca tahakkuk ettirilecek borcunu vadesinde ödememesi, sözleşme hükümlerinin yerine getirmemesi veya aykırı hareket etmesi halinde;
- Muacceliyet kazanan borcun tamamını
- İşlemiş ve işleyecek akdi faiz tutarının tamamını
- Sözleşmede tanımı yapılan mali yükümlülüklerin tamamını
- Kaynak Kullanımını Destekleme Fonundan yapılmış ve yapılacak prim ve faiz farkı iadesi tutarlarının tamamını
- Her türlü komisyon ve masrafların tamamını
- Sigorta prim ve masraflarının tümünü
- Vekalet ücret, icra takip ve yargılama giderlerini
Müşterek borçlu ve müşterek müteselsil kefil ve garantör sıfatıyla ödeyeceğimizi, bu sıfatımızın icrasında aşağıda yazılı adresimizi ikametgah kabul ettiğimizi, bu adrese yapılacak tebligatın geçerli olacağını, adres değişikliğini 3 gün içinde iadeli taahhütlü mektup veya noter kanalıyla bildirmediğimiz takdirde bu adrese yapılacak tebligatın geçerli olacağını, bankanızla aramızda çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümünde sözleşmede yazılı ve borçlu için de geçerli olan mahkeme ve İcra Dairelerinin yetkili olacağını kabul, beyan ve taahhüt ederiz.
Ayrıca İşbu Genel Kredi Sözleşmesinin kefalet ve garanti ile ilgili hükümlerinin de tarafımızca kabul edildiğini de beyan ve taahhüt ederiz.
İşbu Müşterek Borçlu ve Müşterek Müteselsil Kefalet ve Garanti Şerhi Genel Kredi Sözleşmesinin ayrılmaz bir parçasıdır.
Tarih: ........./........./........
KEFİL-GARANTİ VEREN KEFİL-GARANTİ VEREN
(Adı Soyadı ve/veya Ünvanı ile İmzası) (Adı Soyadı ve/veya Ünvanı ile İmzası)
İmza İmza İmza İmza
( ) ( ) ( ) ( )