Ankara, 22.01.1999

Özü : İhracat ve Yatırımlarda harç ve damga vergisi istisnasına dair 4 Seri No.lu Tebliğ Hk.

 

G E N E L G E

( 3 )

 

           İLGİ: 16.07.1993 günlü ve 1993/50 sayılı genelgemiz.

           Bilindiği gibi ilgi Genelgemiz ekinde yer alan ihracat ve Yatırımlarda Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması hakkındaki 2 Seri No.lu Tebliğde; 3505 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi ile ihracat, döviz kazandırıcı faaliyetler ve Yatırımlarda damga vergisi ve harç istisnası uygulamasına dair prensipler düzenlenmişti.

           Ancak aynı konuda Maliye Bakanlığınca 27.12.1998 günlü ve 23566 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve ekte bir örneği bulunan 4 Seri No.lu Tebliğ ile 2 Seri No.lu Tebliğ uygulamadan kaldırılmıştır. 4 Seri No.lu Tebliğ ile yapılan düzenlemelerde, 2 Seri No.lu Tebliğde yer alan prensiplerin büyük bir bölümü aynen muhafaza edilmiştir. Bazı bölümlerinde ise değişiklikler yapılarak noterliklerimizi de ilgilendiren ve önem arzeden yeni prensiplere yer verilmiştir.

           Yönetim Kurulumuzun 07.01.1999 günlü toplantısında görüşülerek Genelge ile duyurulmasına karar verilen 4 Seri No.lu Tebliğ ile 2 Seri No.lu Tebliğ’de yer alan ve aynen muhafaza edilen hususlara ilaveten uygulamaya konulan yeni ve farklı hususlar aşağıda konu başlıkları altında açıklanmıştır.

           I- İHRACAT İLE İLGİLİ İŞLEMLERDE:

           1- Tebliğin 3.1.1. bölümünde

 a) Nakdi kredilerin yanısıra gayri nakdi kredilere de istisna getirilmiştir.

 b) Türk Eximbank’ın ihracatçıya kullandırmak üzere temin edeceği fonlarla ilgili işlemlerin istisnadan faydalanması sağlanmıştır.

 İHRACAT KREDİSİ VE BU KREDİYE İLİŞKİN TEMİNAT İŞLEMLERİNE İSTİSNA UYGULANMASI, BUNLARIN MUHTEVASINDAN MÜNHASIRAN İHRACATIN FİNANSMANI İLE İGİLİ OLDUĞUNUN ANLAŞILMASI ŞARTINA BAĞLANMIŞTIR.

           Buna göre ihracat kredisi ile ilgili olmakla birlikte genel mahiyetli olarak düzenlenen ve muhtevasından ihracatla ilgili olduğu hususunda müşahhas bir ifade bulunmayan muamelelere, kredi kuruluşlarınca bu hususu teyit etmek üzere haricen düzenlenen yazılar dahi istisna tatbikinde dikkate alınmayacaktır. Zira 1997/14 No.lu Genelgemize konu Maliye Bakanlığı yazısında yer alan prensiplere 4 Seri No.lu Tebliğde yer verilmemiştir.

           2- Tebliğin 3.1.2. bölümü çerçevesinde ihracat karşılığı ihracatçıya yapılacak ödemelerin (KDV iadesi dahil) ihracatçı veya ihraç konusu malın temin edildiği kişi ve kuruluşların vergi borcuna mahsubu işlemleri istisna kapsamına alınmıştır.

           3- Tebliğin 3.1.3. bölümünde, ihracatçı lehine açılan akreditifin, ihracatçıya mal teslim eden imalatçıya temliki ile ihracattan doğan alacakların faktoring firmalarına devri işlemlerine istisna tanınmıştır.

           4- Tebliğin 3.1.5. bölümünde REEKSPORT ile ilgili istisna uygulaması kaldırılmıştır.

           5- Tebliğin 3.1.6. bölümünde Tedarik edildiği şekliyle ihraç edilmek üzere yurt içindeki mal alımlarına, mal alımını yapan kişi veya kuruluşun statüsüne bakılmaksızın istisna uygulaması getirilmiştir.

           6- Tebliğin 3.2.1. bölümünde “Dahilde İşleme İzin Belgesi”nin yanısıra “Geçici Kabul İzin Belgeleri” kapsamında, ihracat amaçlı yapılan ithalatlar, yine aynı amaçla bu belgeler kapsamında yurt içindeki hammadde, yardımcı madde ve ambalaj malzemesi alımlarına istisna öngörülmüştür.

           II- DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERLE İLGİLİ İŞLEMLERDE

           A- Döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili yeni tespitler.

           1- Tebliğin 4.1.1. bölümünde ve parantez içinde uluslararası ihale, “yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olmak üzere” şeklinde tanımlanmıştır.

           2- Tebliğin 4.1.12 bölümündeki Yap-İşlet-Devret modeli kapsamında yapılan yatırımlar 3505 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesiyle düzenlenen istisnaların kapsamına çıkarılmıştır.

           Bu faaliyetin yerine, Müsteşarlık tarafından uygun görülecek sektörlerde Yap-İşlet modeline göre yapılacak yatırım projelerini üstlenen yerli firmaların yapacağı hizmet ve faaliyetler döviz kazandırıcı faaliyetler arasına alınmıştır.

           3- Tebliğin;

 a) 4.1.19 bölümünde, “Yerli firmalarca ihraç ürünlerimizin pazarlanması gayesiyle yurtdışında mağaza açılması ve işletilmesi”

           b) 4.1.20 bölümünde “İmalatçıların Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi firmalara yapacakları kütük, blum satış ve teslimleri”

 c) 4.1.21 bölümünde, “Yerli Firmalarca yabancı ülkelerde Ekonomik ve Sosyal araştırmalar yapmak suretiyle bilgi bankası oluşturulması ve bu bilgilerin yurt içinde ve dışında pazarlanması amacıyla bilgi iletişim ağı kurulması ve işletilmesi,”

 hakkındaki faaliyetler, ilk defa döviz kazandırıcı faaliyetler arasına alınmıştır.

 B) Döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili işlemlerde uygulanacak istisnalar hakkındaki yeni hususlar.

 1- Tebliğin 4.2.1. bölümünde döviz kazandırıcı faaliyetlerde istisna uygulaması için “Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi” veya bazı özel hallerde bu belge yerine düzenlenen “Dahilde işleme İzin Belgesi”nin ibrazı şartı konulmuştur.

           2- Tebliğin 4.2.3 bölümünde;

 a) Belgede kayıtlı taahhüt tutarına (faaliyetin değerine) kadar istisna kapsamında kullanılacak kredilerin nakdi ve gayrinakdi krediden müteşekkil olabileceği ifade edilmiştir.

 b) Kredilerle ilgili istisnanın, kredinin alınmasından kredinin ilk alındığı esnada tespit olunan vadede veya ihracatı teşvik mevzuatında belirtilen sürede tasfiyesine kadar geçen süre içerisinde yapılan işlem ve kağıtlara tatbik edileceği belirtilmiştir.

 3- Tebliğin 4.2.7 bölümünde Yap-İşlet Modeli çerçevesinde yapılacak yatırımlarla ilgili istisnaların mahiyet ve kapsamı açıklanmıştır.

           III- YATIRIMLARDA

 Tebliğin 5.bölümünde yatırımlarla ilgili istisnanın tatbikinde, gerekli olan belgenin, ihracat veya döviz kazandırma taahhüdü kayıtlı bulunan “Yatırım Teşvik Belgesi” veya “İzin ve Teşvik Belgesi” olduğu belirtilmiştir.

 A) Şirket kuruluşu işlemleri ile ilgili yeni tespitler.

 1- Tebliğin 5.1.1 bölümünde, şirket kuruluşu ve sermaye artırım işlemlerinde dikkate alınmakta olan sermaye nevi şartı kaldırılmıştır. Bu çerçevede şirket kuruluşu veya sermaye artırımında konulan sermayenin ayni veya nakdi olup olmadığının istisna uygulamasında önemi bulunmamaktadır.

 2- Tebliğin 5.1.2 bölümünde sermaye artırımında istisnadan yararlanacak sermaye miktarının, şirketin “Yatırım Teşvik Belgesi” veya “İzin ve Teşvik Belgesinin” Yatırımın finansmanı bölümü, özkaynaklar kısmında öngörülen yatırım (sermaye) miktarı kadar yapılacak artırım miktarını ifade edeceği belirtilmiştir.

 Buna göre, mevcut sermayesi örneğin 50 Milyar lira olan ve teşvik belgesinin öz kaynaklar bölümünde de 150 milyar lira yatırım (sermaye) öngörülen bir şirket, sermayesini 200 Milyar liraya çıkarıncaya kadar yapacağı artırımlarda istisnadan yararlanacaktır.

 B) Orta ve Uzun Vadeli Yatırım Kredisi İşlemleri ve bunlarla ilgili teminatlar ile ilgili yeni tespitler.

 1-  Tebliğin 5.2 bölümünde orta ve uzun vadeli yatırım kredileri meyanında teşvik belgesinde öngörülen nevi ve miktarla sınırlı kalmak üzere nakdi kredilerin yanısıra bir yıl ve daha uzun vadeli gayrinakdi kredilere de istisna uygulanması sağlanmıştır.

 Bu bölümdeki gayrinakdi krediden kasdedilen, Yatırım Teşvik veya İzin ve Teşvik Belgesi ekindeki ithal ve yerli makina-teçhizat listelerinde yer alan makina ve teçhizatın yurt içi ve yurt dışından en az bir yıl vadeli alımıdır.

 2- Tebliğin 5.2.3. bölümünde YATIRIMLARLA İLGİLİ KREDİ VE KREDİYE KARŞILIK VERİLEN TEMİNATLARA DAİR İŞLEMLERDE İSTİSNA UYGULANMASI İŞLEMLERİN MUHTEVASINDAN MÜNHASIRAN BELGE KAPSAMINDAKİ İHRACATA DÖNÜK YATIRIM KREDİSİ İLE İLGİLİ OLDUĞUNUN ANLAŞILMASI ŞARTINA BAĞLANMIŞTIR.

 Dolayısıyla (yatırım teşvik belgesi kapsamındaki KOBİ Kredileri de dahil olmak üzere) kredi kuruluşlarınca uygulamada tip sözleşme olarak düzenlenen genel kredi sözleşmeleri ve bunlara ilişkin teminata dair olmak üzere yine genel mahiyetli düzenlenen belgelere, işlemin yatırım teşvik belgesi kapsamındaki orta ve uzun vadeli yatırım kredisi ile ilgili olduğu hususunda tasdikli bir şerh verilmesi halinde bunlara da istisna uygulanabileceği açıklanmaktadır.

 Bu çerçevede genel mahiyetli olarak düzenlenen bu nevi kağıtlar üzerine söz konusu şerh verilmeksizin, bu hususun yazı ile teyit edilmesi halinde dahi istisna uygulamasından kaçınılması gerekmektedir.

 3- Tebliğin 5.2.4. bölümünde Yatırım kredilerinde kredinin %30 fazlasına kadar istisna uygulanmasına son verilmiştir. Yapılan düzenleme ile alınan kredinin, (varsa revize edilmiş) belgede öngörülen kredi miktarına kadar olan kısmına istisna uygulanması prensibi getirilmiştir. Dolayısıyla belgede öngörülen kredi miktarını aşan kredi tutarı ile buna isabet eden teminat miktarı harç ve damga vergisine tabi tutulacaktır.

 Ayrıca, Kaynak Kullanım Destekleme Fonu ve Yatırımları Teşvik Fonu kaynaklı kredilerde belgede öngörülen tutarı aşan kredi miktarına istisna uygulanmayacağı belirtilmiştir.

           IV- SORUMLULUK

 1- Tebliğin evvelki bölümlerindeki esaslar çerçevesinde, döviz kazandırıcı faaliyetlerde kullanılan kredilerin ihracat taahhüt tutarını (faaliyetin değerini), Yatırımlarda da Yatırım Teşvik Belgesi veya İzin ve Teşvik Belgesi kapsamında kullanılan kredilerin belgede öngörülen orta ve uzun vadeli nakdi veya gayrinakdi yatırım kredisi toplamını aşan kredi tutarına istisna uygulanmaması esası getirilmiştir.

 Bu bakımdan Tebliğin 6.1.3 bölümünde belge kapsamında kullanılan kredilerin miktar olarak bilinmesi için, kredi kuruluşlarının yukarıda belirtilen belge ekindeki kredi kullandırma formlarına, kullandırılan kredinin miktar olarak kaydedilmesi mecburiyeti getirilmiştir. Bu çerçevede herhangi bir kredi kuruluşu belge kapsamında kullandırdığı kredinin belgede öngörülen limiti aşıp aşmadığını tespit ve gerektiğinde işlemin noterde yapılması halinde ilgili noteri bu konuda ikaz ederek, kredinin fazladan kullanılan kısmına isabet eden damga vergisi ve harcın usulüne uygun surette tahsilini temin etmekle sorumlu tutulmuştur.

 2- Yukarıda belirtilen prensip paralelinde,

 a) Tebliğin 7.3.2. bölümünde, öngörülen limitleri aşan kredi tutarlarına istisna uygulayan,

 b) Tebliğin 7.3.3. bölümünde, 3505 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi kapsamına girmediği halde bu madde ve ilgili Tebliğ gerekçe gösterilerek herhangi bir işleme istisna uygulayan ve bu surette vergi ziyaına sebebiyet veren (Banka, tapu, gümrük ve diğer kuruluşların yanısıra) noter, ziyaa uğratılan vergi ve harç ile bunlara ilişkin ceza ve gecikme faizinin ödenmesinden mükellefler ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır.

 Bu nedenlerle noterliklerimizin döviz kazandırıcı faaliyetler ve yatırımlarla ilgili olarak belge kapsamında kullanılan kredilerin, belgede öngörülen limitleri aşıp aşmadığı hususunda ilgili bankadan alacakları teyit çerçevesinde işlem yapmaları gerekmektedir.

 4 Seri No.lu Tebliğde tespit olunan ve yeni uygulamaya konulan hususların Birliğimizce hazırlanarak tüm noterlere gönderilen “Bazı Kanunlarda Yer Alan ve Noterliklerde Uygulanacak Olan Teşvik Hükümleri” isimli 43 No.lu yayında yapılan açıklamalar ve bu kitapçık içerisindeki genelgelerde yer alıp 4 No.lu tebliğe aykırılık teşkil eden açıklamaların dikkate alınmaması gerekmektedir.

           Bilgilerinizi rica ederim.

           Saygılarımla.

                                                                                                           BAŞKAN

                                                                                                       Hasip DİNÇER

                                                                                                    (Ankara 24.Noteri)

---