Ankara, 19.11.1998

Özü: Menkul Değerler Aracılık Sözleşmesi” ile “Repo ve Ters Repo Çerçeve Sözleşmesi”nin Harç ve Damga Vergisi Hk.

 

G E N E L G E

( 56 )

 

           Bir Noterliğimizden Birliğimize intikal eden “Menkul değerler aracılık sözleşmesi” ile “Repo ve ters repo çerçeve sözleşmesinin” ne surette harç ve damga vergisine tabi tutulacağı, 09.10.1997 günlü ve Hukuk 2016/16259 sayılı yazımızla Maliye Bakanlığından sorulmuş, Maliye Bakanlığından cevaben alınan 28.10.1997 günlü ve 45713 sayılı yazıda ise yazımızın gereği yapılmak üzere Ankara Defterdarlığına intikal ettirildiği bildirilmişti.

           Ankara Defterdarlığından konu hakkında alınan 23.03.1998 günlü ve 2614 sayılı mütalaada ise;

           “Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunun 42 nci maddesinde; “Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir.” hükmüne yer verilmiştir.

           Bu hüküm çerçevesinde, belirli bir menkul veya gayrimenkulün noterde alım, satım ve taahhüde konu edilmesinde sözü edilen işlemin, bu menkul veya gayrimenkul malın değeri üzerinden nispi harç ve damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

           Diğer taraftan, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun değişik mükerrer 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının verdiği yetkiye istinaden yayımlanan 20.08.1994 tarihli ve 94/6035 sayılı Kararnamenin Eki Kararın 1.Maddesinin;

           a. bendinde; Sermaye Piyasası araçlarının halka satışında bunları halka arz edenler ile aracı kurum veya bankalar arasında aracılık faaliyetleri ile ilgili düzenlenecek sözleşmelere,

           b. bendinde de; Menkul kıymetlerin geri alma taahhüdü ile satım ve geri satma taahhüdü ile alım işlemleri nedeniyle düzenlenecek taahhütnamelere ve sözleşmelere, damga vergisi nispetinin “o” olarak uygulanması hüküm altına alınmıştır.

           Bahse konu kararın incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, aracılık sözleşmelerinin münhasıran sermaye piyasası araçlarını halka arz edenlerle aracı kurum veya bankalar arasında düzenlenmesi halinde “0” nispetine konu olmasının yanında, repo ve ters repo ile ilgili sözleşme ve taahhütnameler açısından ise “0” nispet uygulanması yönünden bu kağıtları düzenleyenler itibariyle bir sınırlama getirilmemiştir. Bununla birlikte “0” sıfır nispetin kağıtların nispi vergiye tabi olması halinde uygulanması mümkün olup, maktu vergiye tabi kağıtlar yönünden ise böyle bir istisna hükmünü uygulamanın mümkün olmayacağı açıktır.

           Bu nedenle, repo ve ters repo çerçeve sözleşmesinin, sözleşme kapsamındaki hususlar yönünden genel davranış biçimleri ile üstlenilen hukuki sorumlulukları düzenlediği ve muhtevası itibariyle değer gösterilmesinin zorunlu olmadığı, dolayısıyla da inceleme konusu sözleşmenin maktu damga vergisi ve harca tabi tutulması, menkul değerler aracılık sözleşmesinin ise, sermaye piyasası araçlarının alım satımı hususunda aracı şirket ile müşteri arasında tesis olunan ve sözleşmenin 30 uncu maddesinde belirtilen cari hesapta tahsis olunan para miktarı üzerinden nispi damga vergisi ve harca tabi tutulması gerekmektedir.” denilmek suretiyle Birliğimizce tespit ve tayin olunarak Bakanlığa bildirilen görüşe iştirak edilmiştir.

           Ancak, Genelge ile noterliklere duyurulacak önem ve mahiyete haiz konu hakkında herhangi bir yanılgıya düşmemek bakımından, Yönetim Kurulunun 20.05.1998 günlü toplantısında görüşülen Ankara Defterdarlığı görüşünün Maliye Bakanlığınca da teyidi amacıyla konu 28.05.1998 günlü ve Hukuk 1139-8418 sayılı yazımızla Bakanlığa bir kere daha intikal ettirilmiştir.

           Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünün Yönetim Kurulumuzun 10.11.1998 günlü toplantısında görüşülen 23.10.1998 günlü ve 38144 sayılı cevap yazısında ise “Ankara Defterdarlığının 23.03.1998 günlü ve 2614 sayılı yazısında “Repo ve ters repo çerçeve sözleşmesinin, sözleşme kapsamındaki hususlar yönünden genel davranış biçimleri ile üstlenilen hukuki sorumlulukları düzenlediği ve muhtevası itibariyle değer gösterilmesinin zorunlu olmadığı, dolayısıyla da inceleme konusu sözleşmenin maktu damga vergisi ve harca tabi tutulması, menkul değerler aracılık sözleşmesinin ise, sermaye piyasası araçlarının alım satımı hususunda aracı şirket ile müşteri arasında tesis olunan ve sözleşmenin (“Taraflar arasında uygulanmakta bulunan cari hesap işlemi, bu sözleşmenin feshedileceği tarihe kadar geçerli olacaktır. Ancak, şirket dilediği tarihte, hiçbir neden göstermeksizin cari hesap işlemini feshederek alacağını icra yoluyla takip etme hakkına sahiptir.” şeklindeki) 30 uncu maddesinde belirtilen cari hesapta tahsis olunan para miktarı üzerinden nispi damga vergisi ve harca tabi tutulması gerekmektedir.” şeklindeki düşünceleri Bakanlığımızca da uygun görülmüştür.” denilmek suretiyle Ankara Defterdarlığınca verilen görüşün Kanun hükümlerine uygun olduğu belirtilmiştir.

           Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

           Saygılarımla.

                                                                                                           BAŞKAN

                                                                                                       Hasip DİNÇER

                                                                                                    (Ankara 24.Noteri)

A.KAHRAMAN

Y.O.

---