Özü: Bazı kira devir sözleşmeleri Hk.

 

G E N E L G E( 55 )

 

        Tarafları Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü ile ... Limited Şirket olan “Kira Devir Sözleşmeleri” başlıklı, örneği ekli işlemde; KDV. gelir vergisi, stopaj ve damga vergisinin ne şekilde alınacağı gibi konularda intikal ettirilen tereddütler üzerine, Maliye Bakanlığından görüş istenilmişti.

           Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünün 23.10.1996 günlü 50294 sayılı cevabi yazısında:

        “Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 2 nci maddesinde genel olarak, vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan ve onların yerini alan mektup ve şerhlerde, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine ilişkin mektup ve şerhlerin de Damga Vergisine tabi olacağı hükme bağlanmış, aynı Kanunun 14 ncü maddesinde ise bu hükme bazı istisnalar getirilerek maddenin birinci fıkrasıyla belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktarın aynı nispette vergiye tabi tutulacağı bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte birinin alınacağı hüküm altına alınmıştır.

 Bu hükümler çerçevesinde, kağıtların hükümlerinin yenilenmesi, uzatılması, değiştirilmesi, devri veya bozulmasına ilişkin olarak düzenlenecek kağıt, mektup ve şerhlerin yeni baştan damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Ancak, Kanunun 14 ncü maddesinin 2 nci fıkrası hükmüne göre, mukavelenamelerin devri halinde aslından alınan verginin 1/4 nispetinde damga vergisi alınması icabeder.

        Yazınız ve eklerinin incelenmesi neticesinde, Bir İnşaat Ticaret Limited Şirketi tarafından kiralanan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğüne ait kömür deposunun Mil-ten Müt. Harfiyat ve Ticaret Limited Şirketine devri hususunda Türkiye Kömür İşletmeleri Kurulu tarafından alınan karar (olur) ihale kararı mahiyetinde olması nedeniyle, bu kararın ihale bedeli üzerinden 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun ll-2 fıkrasına göre binde 3,6 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekir.

        Ayrıca, kira devir sözleşmesinde 488 sayılı Kanunun 14 ncü maddesinde 2 nci fıkrası gereğince asıl kira sözleşmesinden alınan verginin 1/4 nispetinde damga vergisi alınması gerekmektedir.

        193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 ncü maddesinin birinci fıkrasında, “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortakları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, menkul kıymetler yatırım fonu yönetenler gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret  ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar” hükmüne yer verilmiştir.

 Yine aynı maddenin söz konusu söz konusu fıkrasının 6 numaralı bendinde de;

 a) 70 nci madde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden,

    b) Vakıflara ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında, bunlara yapılan kira ödemelerinden,

 c) Kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.

 Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 ncü maddesinde yapılması öngörülen tevkifatlar gerçek kişilerin kazançlarını ilgilendirmekte olup, tevkifatlardan kurumların kazançlarını da kapsayanlar ilgili bentlerde açıkça yazılmış bulunmaktadır. Anılan maddenin 6 numaralı bendinde de kurumlardan vakıflar, dernekler ve kooperatifler sayılmış ancak, kamu müesseselerine yer verilmemiştir.

 Buna göre, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü’ne ait bir taşınmazı kiralayan Mil-ten Müt. Harfiyat ve Tic. Ltd. Şti.’nin adı geçen Kuruma ödeyeceği kira bedelleri üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 ncü maddesine göre gelir vergisi tevkifatı yapmaması gerekir.

 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-d maddesinde, iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemlerinin katma değer vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır.

 Ancak, bir iktisadi işletme olan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü’nün kömür deposu kiralanması faaliyeti Kanunun 1.maddesi gereğince katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.

 Öte yandan, aynı Kanunun 24 ncü maddesi gereğince gelir stopajı’nın katma değer vergisi matrahından indirilmesi mümkün değildir”. Denilmektedir.

 Bilginizi ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim. Saygılarımla.

 

BAŞKAN

Hasip DİNÇER

(Ankara 24. Noteri)

---