1996-14 sayılı genelge
Dizin
1996/58 sayılı genelge ile ile birlikte değerlendirilmelidir.
Özü: Feragatname ve yoklama belgesi başlıklı bazı işlemler Hk.
G E N E L G E ( 14 )
Maliye Bakanlığından Birliğimize gönderilen 29.02.1996 tarih ve 8211 sayılı yazıda:
“İlgi yazılarınız ve eklerinin incelenmesinde, feragatname başlıklı işlemde, işlem ilgilisi şahıs halen oturduğu Büyükşehir Belediyesi Mesken ve Gecekondu İşleri Müdürlüğüne ait A.18 Blok 4 nolu dairenin kendisine satışının yapılması karşılığında kendisine ait bulunan Bakırköy, Osmaniye (Tozkoparan) gecekondu önleme bölgesindeki B.1 Blok 49 numaralı tapulu taşınmazındaki haklarından söz konusu Mesken ve Gecekondu İşleri Genel Müdürlüğü lehine feragat ettiğini beyan etmektedir.
Sözü edilen işlem her ne kadar (feragatname) başlığını taşımakta ise de burada yapılmak istenilen işlem gerçek anlamda bir (trampa) sözleşmesidir. Çünkü trampa sözleşmesi, satım akti gibi iki tarafa borç yükleyen, ancak ekonomik değerlerin birbiri ile değiştirilmesinden ibaret olan sözleşmedir. Bu işlemde de taraflar taşınmazlarını karşılıklı olarak değiştirmek istemektedirler,
Adalet Bakanlığının konuya ilişkin görüşlerinde yer alan açıklamalar çerçevesinde Medeni Kanunun 634 ncü maddesi uyarınca, tapuda kayıtlı taşınmazların mülkiyetini nakleden akitlerin resmi şekilde, yani tapu memuru önünde yapılması gerekmektedir. Ayrıca, Noterlik Kanununun 60. maddesi uyarınca noterler, sadece taşınmaz satış vaadi sözleşmesi düzenleyebildiklerinden trampa vaadi sözleşmesi düzenlemelerine hukuken imkan bulunmamaktadır. Yargıtayın konuya ilişkin yerleşik uygulaması ve görüşleri de bu şekildedir. Ayrıca, Noterlik Kanununun 53. maddesi uyarınca da noterlerin kanunların emredici hükümlerine aykırı işlem yapmamaları gerekmektedir.
Bu itibarla, yazı ekinde alınıp incelenen feragatname başlıklı işlemde tarafların gerçekte yapmak istedikleri işlemin trampa sözleşmesi olması ve trampa sözleşmesinin de Medeni Kanununun 634 ncü maddesi hükmü uyarınca tapu memuru önünde resmi şekilde yapılmasının gerekmesi nedeniyle noterler tarafından yapılacak bu nevi işlemler hukuken hüküm ifade etmeyeceğinden söz konusu işlemin noterliklerde yapılmaması hukukumuza uygun olacaktır.
Ancak, bu tür kağıtların noterliklerde düzenlenmesi halinde ise 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesi hükmü gereğince yazınız ekini teşkil eden feragatname başlıklı kağıt gayrimenkul bir malın bir başka gayrimenkul karşılığında devrini tazammun etmektedir
Bu nedenle, değer gösterilmesi zorunlu kağıtlar meyanında bulunan söz konusu işlemde nisbi damga vergisi ve harca esas olmak üzere işlem ilgilisi şahsın halen kiracı olarak oturduğu Büyükşehir Belediyesi Mesken ve Gecekondu İşleri Müdürlüğüne ait dairenin, ya da kendisine ait bulunan Bakırköy, Osmaniye Tozkoparan gecekondu önleme bölgesindeki tapulu taşınmazının taahhüt tarihindeki rayiç bedelinin gösterilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan 775 sayılı Gecekondu Kanununun 33 ncü maddesinde, (bu Kanun hükümlerine dayanılarak yapılan ivazlı ve ivazsız devir, temlik, kamulaştırma, alım, satım, kira, geri alma, geri verme, ifraz, tevhit, tescil, cins değişikliği, rehin tesis ve terkini, ıslah, değişiklik, onarım, inşa ve ikmal gibi her türlü işlemler, sözleşmeler, beyannameler ve benzerleri, tasarruf bonosundan ve her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.) denilmektedir.
Buna göre, feragatname başlıklı kağıtların 775 sayılı Kanun kapsamında ve bu kanunun uygulaması sonucu düzenleniyor olması halinde bu kağıtların bahsi geçen kanunun 33 ncü maddesi gereğince damga vergisi ve harca tabi tutulmaması gerekmektedir.
Yazınız ekinde yer alan yoklama belgesi başlıklı kağıt ise düzenleme şekli itibariyle kişisel bilgileri ihtiva etmekte olup, 42 nci maddede belirtilen manada herhangi bir değere konu teşkil etmemektedir. Bu durumda, taahhütname mahiyetinde olan yoklama belgesi başlıklı kağıdın maktu damga vergisine ve bu konudaki noter işlemlerinin ise maktu harca tabi tutulması gerekir.” denilmektedir.
Yazı içinde sözü edilen feragatname ve yoklama belgesi isimli işlem örnekleri genelgeye eklenmiştir.
Bilginizi ve buna göre işlem ifasını rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasip DİNÇER
(Ankara 24. Noteri)
ÖRNEK 1
FERAGATNAME
Bakırköy Osmaniye (Tozkoparan) gecekondu önleme bölgesinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, T.Emlak Bankası ve ................şirketine inşa ettirilen B.1 Blokta meydana gelen çatlak ve hasarlar nedeniyle tahliye edilmesi sonucu, belediyenizce inşa ettirilen 800 sosyal konutlardaki A.18 Blok 4 nolu daireye yerleştirildim ve halen kiracı olarak oturmaktayım.
söz konusu Bakırköy, Osmaniye Tozkoparan B 1 Blok 49 nolu dairenin borcunun tamamını ödeyerek tapusunu aldım.
Halen oturmakta olduğum Mesken ve Gecekondu İşleri Müdürlüğüne ait konutlardan A.18 Blok 4 nolu dairenin tarafıma satışının yapılmasını istiyorum.
Satış işlerinin yapılması için satış işlemine münhasıran yıkılmış bulunan yukarıda belirttiğim Bakırköy, Osmaniye Tozkoparan B 1 Blok 49 nolu taşınmazın tapuda kayıtlı olan ve olmayan, mülkiyeti ve mülkiyet dışındaki diğer bütün haklarımdan, tarafıma satışın gerçekleşmesi şartı ile Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mesken ve Gecekondu İşleri Müdürlüğü adına feragat ettiğimi beyan ederim.