ANKARA, 8. 12.1992

Özü: İlksan Turizm A. Ş. Tarafından düzenlenen kampanyalarla ilgili sözleşmeler

 

GENELGE 56

 

Bir sorumuz üzerine Maliye ve Gümrük Bakanlığından gönderilen 19,11.1992 tarih ve 86185 sayılı yazıda

 

"Bilindiği üzere 20.12.1990 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 3689 sayılı Kanunun 10 ncu maddesi ile Harçlar Kanununun 43 ncü maddesinin sonuna eklenen fıkrada, (motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemlerinde gösterilecek değer, işleme konu olan taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince tespit edilen ve işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kasko sigortasına esas değerinden aşağı olamaz. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince düzenlenen listelerde yer almayan eski model taşıtların asgari değeri o taşıtların listede yer alan en eski modelleri için belirlenen değerinden, her model yılı için % 10 indirim yapılmak suretiyle tespit edilir. Birlikçe düzenlenen listelerde ,yer almayan taşıtların değerleri, emsali taşıtların değerlerinden aşağı olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir hükmüne yer verilmiştir.

 

Ayrıca 26.12.1990 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 17 seri nolu genel tebliğ ile de, motorlu kara taşıtlarının noterliklerde yapılacak alım, satım ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde gösterilmesi icap eden değer uygulamasına ilişkin hususlar hakkında gerekli açıklamalar yapılmıştır.

Sözü edilen kanun hükmü ve Tebliğ esaslarının incelenmesinden anlaşılacağı gibi, motorlu kara taşıtlarının noterliklerde gerçekleştirilen alımsatım ve taahhüt ,işlemlerinde nispi noter harcına matrah olmak üzere gösterilecek asgari değer esası düzenlenmiş bulunmaktadır. Buna göre noterdeki işlemler sırasında kasko değerinin belli para olarak alınabilmesi için cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı belirli bir motorlu kara taşıtının aynına yönelik olarak bir taahhüt veya maddede belirtilen bir işlemin tesisi gerekmektedir.

Yazınız eki taahhütnamenin incelenmesinden, İlksan Turizm İşletme Yatırım Sanayi ve Ticaret A. Ş.'nin düzenlemiş olduğu otomobil kampanyasına iştirak edenler tarafından kur'ada çıkması muhtemel otomobilin bedeli için ödeme planı ve borç taahhüdünde bulunulduğu anlaşılmaktadır. Taahhütnamede otomobil edinmeye yönelik bir hukuki muamele bulunmakla birlikte, kasko değer listelerinden değerinin tespiti mümkün bulunmayan bir aracın bedeli, taahhüt konusu yapılmaktadır. Zira, ortada markası, modeli, tipi ve yaşı belirli bir araç bulunmamakta, dolayısıyla da taahhütname belirli bir aracın aynına yönelik olmayıp gelecekte edinilmesi muhtemel bir aracın bedeline ilişkin bir borç taahhüdü olarak düzenlenmektedir.

Öte yandan, taahhütnamede müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatıyla üç imza bulunmaktadır. Bu şekli ile imza sahiplerinin her birinin ayrı ayrı kur ‘aya iştirak ettikleri ve aynı zamanda da birbirlerine müteselsil kefil oldukları sonucuna varılmaktadır. Taahhütnamenin düzenleme tarzı itibariyle bir borçlu ve iki kefilin imzasını ihtiva ettiğinin kabulü gerekmektedir. Aynı zamanda taahhütnamede otomobilin katma değer vergili bedelinin yanı sıra bu bedelin % 95 fazlasına baliğ olan cezai şart taahhüdü yer almaktadır.

Bu durumda, İlksan Turizm İşletme Yatırım Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin düzenlediği kampanyaya iştirak edenlerin verdiği taahhütnamelerde 488 sayılı Kanunun 6/2 maddesi hükmü çerçevesinde birbirine bağlı ve bir asıldan doğma iki yarı akit veya işlem bulunmaktadır. Dolayısıyla da taahhütnameden alınacak nispi damga vergisinin taahhüde bağlanan borç tutarının %95 fazlası ile baliğ olduğu miktar üzerinden tahsili gerekir. Bu konudaki noter işleminden alınacak nisbi harcın ise 492 sayılı Kanunun 38 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü karşısında cezai şart dikkate alınmaksızın borç tutarı üzerinden hesaplanması icap eder.

Diğer taraftan inceleme konusu olaya emsal teşkil eden ve başka bir yazınızla Bakanlığımız görüşü sorulan kur'a ile otomobil kampanyasına iştirak eden kişilerin, kur'a haklarını başka şahıslara devretmeleri ile ilgili noter işlemlerinde kasko değerlerinin gösterilmesi mümkün değildir". denilmektedir. Bilginizi ve benzeri işlemlerde buna göre hareket olunmasını raca ederim. Saygılarımla,

 

Türkiye Noterler Birliği

BAŞKANI

M.Muhsin BILGE

(Beyoğlu 23. Noteri)

---