ANKARA, 22,3.1991

Özü : Noterde düzenlenecek olan ve bir veya birden fazla imzayı ihtiva eden ve belli değere konu olan her nevi senet, mukavelename ve kağıtlarla ilgili işlemlerden alınacak toplam harcın asgari ve azami hadleri belirtilmiştir, Buna göre işlem taraflarından birinin harçtan muaf olması, muaf olmayanın imzasından alınacak harcın miktarına tesir etmeyecektir. Zira Kanunun ilgili tarifesinde, belli değere konu herhangi bir işlemden alınacak olan ve azami haddi geçmeyen harç tutarından muaf olan kuruluşun imzasını tekabül eden harcın alınmayacağına ilişkin bir hüküm yer almamaktadır.

 

G E N E L G E 19

 

İki imzalı bir sözleşmede taraflardan birinin kendi kanunu icabı harçtan muaf olması halinde harcın ne şekilde hesaplanacağına ilişkin Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğüne yaptığımız bir başvuruya, anılan Bakanlıkça Maliye ve Gümrük Bakanlığının konuya ilişkin mütalaası gönderilmiştir.

Maliye ve Gümrük Bakanlığının 7.2.1991 tarih ve HARG: 2232314/176/ 10006 sayılı yazısını aynen aşağıya alıyoruz:

  İlgi yazınızda iki imzalı bir sözleşmede, imzalardan bir tarafın mensup olduğu özel kanun gereğince harçtan muaf olması halinde, diğer imza için alınacak harç oranında tereddüde düşüldüğünden bahisle, böyle bir durumun ortaya çıkması halinde böyle bir işlem için hesap edilen harçtan, muaf olan tarafa isabet eden harcın tenzili ile bakiyesinin muaf olmayan tarafa yüklenmesinin gerektiği şeklindeki görüşünüz belirtilerek konu hazine hukukunu ilgilendirdiğinden Bakanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.

Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli 2 sayılı tarifenin 1/1 pozisyonunda muayyen bir meblağı ihtiva eden her nevi senet, mukavelename ve kağıtlardan beher imza için binde 0,50 oranında harç alınacağı, bütün imzalar için bu suretle alınacak toplam harç miktarının 15.500 TL.den az ve 7.775.000 TL. den çok olamayacağı hükme bağlanmıştır.

Yukarıda bahsedilen kanun hükmünün incelenmesinden anlaşılacağı üzere, noterde düzenlenecek olan ve bir veya birden fazla imzayı ihtiva eden ve belli değere konu olan her nevi senet, mukavelename ve kağıtlarla ilgili işlemlerden alınacak toplam harcın asgari ve azami hadleri belirtilmiştir, Buna göre işlem taraflarından birinin harçtan muaf olması, muaf olmayanın imzasından alınacak harcın miktarına tesir etmeyecektir. Zira Kanunun ilgili tarifesinde, belli değere konu herhangi bir işlemden alınacak olan ve azami haddi geçmeyen harç tutarından muaf olan kuruluşun imzasını tekabül eden harcın alınmayacağına ilişkin bir hüküm yer almamaktadır.

 

Kaldı ki, herhangi bir işlem sebebiyle değer üzerinden ve birden fazla imza için alınmakta olan harcın, asgari had seviyesinde kalması halinde de muaf alan kuruluşun imzasına isabet eden kısmın alınmaması sonucu doğacaktır. Bu durumda, muaf olmayan işlem tarafından, asgari haddin yarısı olan 7.750 TL, nın tahsili gerekeceğinden bu uygulama kanunun ruh ve maksadına aykırı düşecektir.

 

Bu nedenle, 20.000.000.000 TL. parayı ihtiva eden ve taraflardan birisi harçtan muaf olan bir mukavelenamenin tasdikinden alınacak harcın miktarı tarifede yer alan azami harç miktarını belirleyen 7.775.000 TL. dır. Çünkü harçtan muaf olmayan tarafın imzasına tekabül eden harç miktarı 10.000.000 liradır. Ancak harcın azami haddi geçmesi mümkün olmadığından bu işleme ait harcın, harçtan muafiyeti bulunmayan taraftan tahsili icap eder. Dolayısı ila harçtan muaf olan kuruluşun imzasına tekabül eden harcın, harçtan muaf almayan tarafın imzasına tekabül eden azami harç miktarından tenzili mümkün değildir.

 

Diğer taraftan, 402 sayılı Kanunda 488 sayılı Damga Vergisi Kanununda olduğu gibi belli parayı ihtiva eden mukavelelerde yer alan para miktarının artırılması halinde, sadece artan kısma ilişkin harcın alınacağına dair bir hüküm yer almamaktadır.

Bu durumda yazınız ekinde gönderilen .....".,.,."....... noterliği yazısında yer alan kredi mukavelelerinde, bilahare alınan kredi ile önceki kredi miktarının toplamı, borç tutarı veya limiti alarak gösteriliyorsa, sözleşme ile ilgili işlemlerden bu miktarların toplamı üzerinden 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli 2 sayılı tarifenin I/1 pozisyonu gereğince beher imza üzerinden binde 0,50 nisbetinde harç alınması gerekmektedir.  denilmektedir.

 

Bilginizi ve buna göre işlem ifasını rica ederim. Saygılarımla.

 

Türkiye Noterler Birliği BAŞKANI

Uğur KALAFATOĞLU

(İstanbul 20. Noteri)

---