Ankara, 3.11.1989

Özü : Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliklerinin noterlik işlemleri Hk.

 

G E N E L G E (88)

 

        Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliklerinin noterde tasdik ettirecekleri kağıtlar nedeniyle doğacak harç ve damga vergisi konusunda Maliye ve Gümrük Bakanlığının 18.3.1987 tarih ve HARÇ: 2232311 26/:21764 sayılı yazısına bugün muttali olunmuştur.

        Maliye Bakanlığının bu mütalaasının sonuç kısmının konuyu düzenleyen yasa hükmüne uygunluğu hususunda tereddüt edilmekle yine bugünkü tarihli yazımızla yeniden inceleme talebinde bulunulmuştur. Ancak bu arada Bakanlığın konuya ilişkin görüşünün siz meslektaşlarımızca bilinmesi gerekli ve yararlı görülmekle bu yazı aynen aşağıya alınmıştır.

 

Maliye ve Gümrük Bakanlığının yukarıda tarih ve sayısı gösterilen yazısında:

        Yazınız ve ekinde bahsi geçen hususlar hakkında Bakanlığımız görüşü aşağıda açıklanmıştır.

        1) a) Damga vergisi uygulanması bakımından :

        Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun işçiler, çiftçiler ve göçmenlerle ilgili kağıtlar bölümünün 5 nci fıkrasında Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasınca çiftçiye, tarım kredi ve satış kooperatifleri ve birliklerine açılacak kredilerle bunlara ait gayrimenkul ipotek ve menkul rehin muameleleri ve muhtaç çiftçiye yapılacak dağıtmalarla ilgili her türlü kağıtların damga vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır.

 

        Bu hüküm gereğince; tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin T: C. Ziraat Bankasından alacakları kredilerle muhtaç çiftçiye yapılacak dağıtmalar nedeniyle düzenlenen her türlü kağıtların işlem taraflarına bakılmaksızın damga vergisinden istisna edilmesi icap eder,

        b) Öte yandan mezkür (2) sayılı tablonun kurumlarla ilgili kağıtlar bölümünün 15 nci fıkrasında, tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin her türlü muamelelerin.de düzenlenen ve damga vergisi bunlar tarafından ödenmesi gereken kağıtlarla ilgili olarak tarım satış kooperatifleri ve birliklerine damga vergisi muafiyeti tanınmıştır. Ancak, 488 sayılı Kanununun 24. maddesinde yer alan (birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması damga vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. Damga vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda. yer alan işlemleri ile ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak bu kağıtlara ait verginin hiç ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte kurumlar mütelselsilen sorumludurlar.) hükmü ile de damga vergisinden muaf kuruluşların kişilerle olan işlemlerinde düzenlenen kağıtlara ait damga vergisinin tamamının kişiler tarafından ödeneceği açıklanmıştır.

 

        Bu hükümler gereğince de, tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin, T. C. Ziraat Bankasından alacağı kredilerle ilgili işlemler dışında kalan ve damga vergisi uygulaması bakımından kişi durumunda bulunanlarla olan muameleleri sebebiyle düzenlenen kağıtlara ait damga vergisinin tamamının bu kişiler tarafından ödenmesi, verginin ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde kişilerle birlikte yukarıda belirtilen kooperatifler veya birliklerininde vergi ve cezanın tamamından müteselsilen sorumlu tutulması gerekmektedir.

 

        2) Harç uygulaması bakımından

        Bilindiği üzere 5580 sayılı Kanunla değişik 5254 sayılı Kanunun 11 nci maddesinde (bu kanunun uygulanmasına ilişkin işlemlerle ilgili bütün kağıtlar her türlü resim ve harçtan ve tohumluk alımları borsa ücretinden muaftır.) denilmiştir.

 

        5254 sayılı Muhtaç Çiftçilere Ödünç Tohumluk Verilmesi Hakkındaki Kanunun yukarıda yazılı 11 nci maddesindeki muafiyet hükmü, münhasıran 5254 sayılı Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlere hasredilmiş olup, tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin T. C. Ziraat Bankasından alacakları krediler nedeniyle yapılacak işlemlere bu kooperatiflerin harca konu diğer işlemlerine bu hükmün tatbiki mümkün bulunmamaktadır.

 

        Diğer taraftan, 2834. sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkındaki Kanununun 21 nci maddesinin (d) fıkrasında bu kanuna göre kurulmuş bulunan satış kooperatifleri ve birliklerinin tasdik ettirecekleri her türlü kağıt ve defterler ücretiadil müstesna olmak üzere noterlerce alınan harç ve resimden bağışıktır hükmü yer almıştır.

 

        Bu hükme göre, tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin noterde tasdik ettirecekleri her türlü kağıtlar nedeniyle doğacak harç alacağının kooperatife tereddüp eden kısmının harçtan muaf tutulması icap eder. Bu meyanda tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin T. C. Ziraat Bankasından alacakları krediler nedeniyle noterde yapılacak işlemlerde kooperatif yetkilisinin imzasına tereddüp eden harcın alınmaması gerekir.   denilmektedir.

           Bilginizi ve benzeri işlemlerde yukarıdaki açıklamaların gözönünde bulundurulmasını rica ederim.

           Saygılarımla.

Türkiye Noterler Birliği

Başkan Yardımcısı

Cengiz TORLAK

(Ankara 23. Noteri)

---